چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۹۰۷) تقسیم ارث در حالت فوت زن با داشتن همسر و فرزند

(۴۹۰۷) سوال: اگر زنی فوت کند در حالی که همسر و یک فرزند دارد ارثیه او چگونه تقسیم خواهد شد؟ اگر مردی بمیرد که همسر او هیچ فرزندی نداشته باشد ترکه وی چگونه تقسیم خواهد شد؟

جواب:

حالت اول: اگر زنی بمیرد و وراث او شامل شوهر و یک فرزند باشند و می‌دانیم که فرزند در لغت به هر دو جنس مونث و مذکر دلالت دارد، در این حالت به زوج او یک چهارم ماترک ارث خواهد رسید چنان که خداوند منان می‌فرماید:{ ۞ وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَٰجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌۭ ۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌۭ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ ۚ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍۢ يُوصِينَ بِهَآ أَوْ دَيْنٍۢ ۚ}{و برای شما نصف ترکه همسران تان است، اگر آن‌ها فرزندی نداشته باشند، و اگر فرزندی داشته باشند یک چهارم ترکه از آن شماست [در هنگام نبودن فرزند، نوه‌ها حکم فرزند را دارند. در این مورد اجماع علما هست.]. پس از انجام وصیتی که به آن سفارش کرده‌اند، و بعد از ادای دین (آن‌ها) است.}(النساء  ١٢ )

اما در حالت دوم به زوجه یک چهارم اموال خواهد رسید حتی اگر زوج بجز این زوجه همسران دیگری نیز داشته باشد و از آنها نیز فرزندانی نداشته باشد چنان که خداوند تعالی می‌فرماید:{ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ }{ و برای زنان شما یک چهارم ترکه شماست، اگر شما فرزندی نداشته باشید}(النساء  ١٢) و این بود شیوه تقسیم مال در این حالت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل ي أ كيف تكون قسمة ميراث المرأة إن تركت ولدا مع زوجها، وقسمة ميراث الرجل إن لم يترك ولدا مع زوجته؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أما الصورة الأولى: إذا ماتت المرأة عن زوجها مع ولد لها – والولد في اللغة يشمل الذكر والأنثى – فإن زوجها في هذه الحال يكون له الربع أي ربع مالها لقول تعالى -: ﴿ وَلَكُمْ نِصْفُ مَا ترَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنِ ﴾ [النساء: ١٢].

وأما الصورة الثانية: وهي إذا مات الزوج عن زوجته، وليس له ولد، فإن لزوجته الربع، حتى لو كانت الزوجة معها ضَرَّاتٌ، يعني أن الزوج المتوفى له أكثر من زوجة، فمات عنهن، ولم يكن له ولد، فإن لهن الربع لقوله -تعالى-: ﴿ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ ﴾ [النساء: ١٢]. هذه هي قسمة المال في هذه الصورة.

مطالب مرتبط:

(۴۹۰۲) اگر یکی از ورثه دوجنسه باشد، آیا باید در تقسیمات ارثیه جزو مردان حساب شود یا از زنان؟

اگر جزو آن دسته از ورثه‌ای بود که مرد یا زن بودن در سهم او هیچ تاثیری نداشت (مانند برادر مادری که جنسیت تاثیری در سهم وی ندارد) اما اگر جنسیت در سهم وارث تاثیر داشته باشد، به فرد دوجنسه نصف ارثیه یک پسر و نصف ارثیه یک دختر داده می‌شود...

ادامه مطلب …

(۴۸۷۹) حکم شرعی درباره زمین زراعی که پدر به عنوان جهاز به دخترش داده

زمینی که پیش از مرگ پدر از جانب دخترش به او داده شده، اکنون و پس از مرگ پدر به جمیع وراث تعلق دارد و باید بین فرزندان و همسران و والدین (اگر در قید حیات باشند)، بر حسب شریعت اسلامی تقسیم گردد...

ادامه مطلب …

(۴۸۹۱) حکم پیدا شدن دیرهنگام وصیت‌نامه پس از تقسیم ارث

اگر وصیت کرده که ثلث مالش برای فقرا یا امور مشابه خرج شود، حکم این است که یک سوم از سهم هر وارث گرفته شود  و به مقتضای وقف خرج گردد...

ادامه مطلب …

(۴۸۸۴) آیا اجازه ساخت خانه بر زمین موروثی پیش از تقسیم ارث جایز است؟

اگر در میان وراث افراد نابالغ وجود دارد، دست زدن به اموال ایشان ابدا جایز نیست و نباید چیزی از آن اخذ شود. اما اگر یکی از برادران بالغ از سهم خود گذشت کند اشکالی ندارد.....

ادامه مطلب …

(۴۹۰۴) تأثیر زنده بودن پدر میت بر سهم ارث همسر او

آنچه خداوند برای زوجه مقرر فرموده (که عبارت است از یک هشتم کل ارثیه) به او خواهد رسید و به پدر نیز یک ششم ارثیه تعلق خواهد گرفت...

ادامه مطلب …

(۴۸۸۷) : آیا زوجه می‌تواند از سهم الارث خود از ارثیه زوج، به برادران شوهرش صدقه بدهد؟

بله اگر برادران شوهرش فقیر باشند این امر کاملا بلا اشکال خواهد بود...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه