(۳۲۴۹) سوال: آیا صحیح است که ناله‌ی بیمار تسبیح است، فریادش تکبیر است و جابه جا شدن وی از پهلویی به پهلوی دیگر جهاد در راه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است؟

جواب:

این صحیح نیست بلکه ناله‌ی بیمار اگر از روی شکایت باشد حرام است لذا مردی بر امام احمد رَحِمَهُ‌الله در حالی که ایشان بیمار بود و ناله می‌کرد وارد شد و به ایشان گفت؛ فلانی از تابعین که گمان می‌کنم طاووس است می‌گوید: همانا ناله‌ی بیمار برایش نوشته می‌شود به دلیل فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ} [ق: ١٨]: (هیچ سخنی را بر زبان نمی‌آورد مگر اینکه نزدش مراقبی حاضر و آماده‌ی نوشتن است) لذا امام احمد رَحِمَهُ‌الله از ناله کردن دست کشید[۱]؛ بنابراین اگر ناله، تعبیری از شکایت باشد حرام است اما در صورتی که به اقتضای طبیعت و شدت بیماری باشد، شخص در مقابل آن مؤاخذه نمی‌شود اما اجری نیز ندارد همچنین جابه جا شدن وی از پهلویی به پهلوی دیگر اجری ندارد بلکه اگر بدین وسیله بدنش راحتی می‌یابد انسان به خاطر راحت کردن بدنش اجر داده می‌شود زیرا تلاش انسان برای راحت ساختن بدنش امری است که در مقابل آن ثواب داده می‌شود تا جایی که از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم روایت شده که شخص اگر از مالش برای رضایت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخورد، اجر داده شده و خوردن وی از مالش صدقه محسوب می‌شود[۲].

[۱] داستان را ابن کثیر در تفسیرش ذکر کرده است (۳۹۹/۷).

[۲] صحیح بخاري: كتاب الوصايا، باب أن يترك ورثته أغنياء خير من أن يتكففوا الناس، رقم (٢٧٤٢) و مسلم: كتاب الهبات، باب الوصية بالثلث، رقم (١٦٢٨).