(۱۳۵۱) سوال: حکم ریش در اسلام چیست؟ لطفا احادیثی که در این موضوع آمده را بیان کنید. مردم در جامعه به کسی که ریش دارد نگاه عجیب و غریبی دارند و گاهی به خاطر آن مورد آزار و اذیت قرار میگیرد. برای این که همانند بسیاری از جوانان که ریش خود را میتراشند، مرتکب تراشیدن ریش نشویم، چه کاری باید انجام دهیم؟
جواب:
ریش داشتن در اسلام از روش و منش پیامبران Â است. «كان نبينا ﷺ عظيم اللحية»[۱] : (پیامبرمان ﷺ ریش بزرگی داشت). هارون Ä نیز به موسی Ä گفت: «قال يَا ابْنَ أُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَلَا بِرَأْسِي» [طه: ۹۴] : (ای فرزند مادرم! سر و ریشم را مگیر). بنابراین ریش داشتن از روش و منش پیامبران Â است. ریش داشتن همچنین از جمله امور فطری و سرشت انسان است همان طور که از رسول الله ﷺ ثابت است که فرمود: «عَشرٌ مِنَ الفِطرَةِ»[۲] : (ده چیز از فطرت است). در ضمن آن ده چیز، ریش داشتن را هم نام برد. همچنین به بلند کردن ریش[۳] و رها کردن آن[۴] امر نمود. تمام اینها دلالت بر حرام بودن تراشیدن ریش میدهد؛ زیرا این کار با فطرت، مخالفت دارد و سرکشی از فرمان رسول الله ﷺ است.
این که مردم به شخصی که ریش میگذارد و آن را بلند میکند با تعجب، تمسخر و تحقیر نگاه میکنند، این در حقیقت از همان آزمایشها و امتحانهایی است که شخص به خاطر دینش به آن دچار میشود تا مشخص شود که صبر میکند یا طبق میل دیگران و غیر الله À رفتار میکند؟! الله B میفرماید: {الم* أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ* وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ} [العنکبوت: ۱-۳] : (الف لام میم * آیا مردم گمان میکنند که همین که بگویند (ایمان آوردیم) رها میشوند و آزموده نمیشوند؟ بدون شک اقوام پیش از آنان را نیز آزمودهایم؛ تا برای الله آشکار شود کسانی که راستگو هستند و کسانی که دروغگویاناند).
بر مسلمان واجب است که بر فرمانبرداری از الله B صبور باشد، بر ترک گناه و معصیت الله ﷺ صبر پیشه سازد و در برابر سختیها و آزارهایی که به خاطر الله B به او میرسد شکیبا باشد. نصیحت و توصیهام به این برادر، همین است که صبر پیشه سازد و امید پاداش از الله À داشته باشد. این مشکلات برطرف خواهد شد و فرجام خوش و عاقبت نیک فقط برای تقوا پیشگان است.
[۱] مسند احمد: (۲/۲۵۷، شماره ۹۴۴).
[۲] صحیح مسلم: کتاب الطهارة، باب خصال الفطرة، شماره (۲۶۱).
[۳] صحیح بخاری: کتاب اللباس، باب اعفاء اللحی، شماره (۵۸۹۳). صحیح مسلم: کتاب الطهارة، باب خصال الفطرة، شماره (۲۵۹).
[۴] صحیح مسلم: کتاب الطهارة، باب خصال الفطرة، شماره (۲۶۰).