(۴۶۴) سوال: بسیاری از مردم می‌گویند: جشن مولودی، بدعت نیست زیرا برای یاد کردن رسول الله ﷺ و بزرگداشت ایشان است و کارهای بیهوده و ناروا مانند موسیقی و… نیز در آن انجام نمی‌شود بلکه فقط یادآوری سیرت محمد مصطفى ﷺ است. جشن مولودی به این شکل، چه حکمی دارد؟ در پی جواب شفا دهنده و واضحی برای این موضوع هستم زیرا بسیاری از مردم بر این نظر هستند که این کارشان بدعت نیست زیرا یادآوری بیش نیست.

جواب:

تردیدی نیست که پیامبر ﷺ سرور فرزندان آدم است و بدون شك حقوق وی بر ما بیش از حقوق مادران و پدران ما است. بدون تردید واجب است او را بیش از خود و فرزندان و دیگر مردمان دوست داشته باشیم و واضح است که ایشان ویژگی‌ها و برتری‌هایی نسبت به دیگران دارد که هیچ کس دیگری دارای آن نیست که اختلافی در این زمینه وجود ندارد. سؤال کننده درباره‌ی جشن مولودی و تولد پیامبر ﷺ می‌پرسد، لذا از دو جهت به بررسی این موضوع می‌پردازیم:
اول: از نظر تاریخی: ثابت نشده که وی در شب یا روز دوازدهم ماه ربیع الأول متولد شده است؛ حتی برخی فلک‌شناسان معاصر در تحقیق به این نتیجه دست یافته‌اند که تولد ایشان در نهم ماه ربيع الأول بوده است. بنابراین از نظر تاریخی، تولد ایشان در روز یا شب دوازدهم ماه ربیع الأول صحت ندارد.
دوم: از نظر تعبدی: می‌گوییم: هدف برپا کنندگان جشن مولودی چیست؟ آیا قصد ابراز محبت به رسول الله ﷺ را دارند؟ اگر چنین قصدی دارند با ابراز شریعت وی، پایبندی به آن، دفاع کردن از آن و حمایت از آن در مقابل بدعت‌ها تحقق می‌یابد؛ یا قصد یاد کردن رسول الله ﷺ را دارند؟ که البته یاد کردن رسول الله ﷺ با اعمال روزانه‌ای که مشروع است تحقق می‌یابد: مؤذن‌ها بر گل‌دسته‌ها و مناره‌ها می‌گویند: «أشهد أن محمداً رسول الله»؛ نمازگزاران در هر نماز می‌گویند: “السلام عليك أيها النبی ورحمة الله وبركاته”، ” أشهد ألا إله إلا الله وأشهد أن محمداً عبده ورسوله” و “اللهم صلِّ على محمد وعلى آل محمد” در حقیقت هر عبادتی، یادآوری رسول الله ﷺ است زیرا عبادت بر دو اصل بنا می‌شود: اخلاص برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و پیروی از رسول الله ﷺ؛ که با پیروی از سنت رسول الله ﷺ ایشان را در قلب یاد می‌کنیم.
آیا این افراد می‌خواهند بر پیامبر ﷺ بسیار درود بفرستند و از ویژگی‌ها و فضایل ایشان سخن به میان آورند؟ می‌گوییم: هدف بسیار خوبی است! ما نیز امت مسلمان را به صلوات بیشتر بر پیامبر ﷺ و ترویج فضایل ایشان تشویق می‌کنیم زیرا به کمال محبت، تعظیم و پیروی از شریعت وی می‌انجامد؛ اما آیا این عمل به طور مقیّد به روز تولد رسول الله ﷺ است یا در هر وقت و زمانی انجام می‌شود؟ قطعا در هر وقت و زمان.
همچنین می‌گوییم: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ} [توبه: ۱۰]: (پیشتازان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که به خوبی از آنان پیروی کردند، الله از آنان راضی گشت و آنان نیز از او راضی گشتند) آیا با برپا کردن این جشن‌ها از مهاجرین و انصار پیروی کرده‌ایم؟ خیر، زیرا خلفای راشدين و تمامی صحابه و تابعين و پیشوایان مسلمانان که بعد از آنان بوده‌اند چنین جشن‌هایی برگزار نکرده و کسی را به این کار دعوت نکرده‌اند.
آیا درباره‌ی رسول الله ﷺ ما از آنان شایسته‌تر هستیم؟ آیا آنان غفلت ورزیدند و نسبت به رسول ﷺ سهل‌انگاری کردند؟ آیا از این کار بی‌خبر بودند و کوتاهی کردند؟ هرگز چنین نبوده است؛ زیرا مقتضای وجود سبب چیزی همراه با عدم وجود مانع، حصول و وقوع آن چیز است. چیزی مانع صحابه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم نمی‌شد که این جشن را بر پا کنند اما می‌دانستند که این کار بدعت است و محبت راستین رسول الله ﷺ در پیروی کامل از او است نه این ‌که چیزی را در دینش بیفزایند که از دین نیست. اگر انسان به راستی، رسول الله ﷺ را دوست دارد و در اعتقادش او را سرور انسان‌ها می‌داند، باید به شریعت وی پایبند باشد؛ بدین صورت که هر ‌چه در آن شریعت وجود دارد، انجام دهد و هر ‌چه از آن نیست را رها کند که محبت خالص و کامل، چنین است.
همچنین در این گونه جشن‌ها، اختلاط زنان و مردان رخ می‌دهد و سخنان غلوآمیزی در مورد رسول الله ﷺ وجود دارد تا جایی که آنان قصیده‌ی بُردة که منسوب به بوصيري است را زمزمه می‌کنند که چنین می‌سراید:
یا أکرمَ الرُسُلِ ما لی من ألوذُ بِهِ سِواکَ عند حلولِ الحادثِ العَمِمِ
ای بزرگوارترین و بهترین پیامبر! جز تو کسی را ندارم که به هنگام وقوع حوادث و مصیبت‌های فراگیر و بزرگ به او پناه ببرم.
چگونه می‌تواند بگوید: هنگام مصیبت، جز تو پناهی ندارم؟ آیا این سخن، درست است؟ یعنی این شخصی که دچار مصیبت شده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مراجعه نمی‌کند و به او پناه نمی‌برد؛ این شرک است. سپس می‌گوید:
إن لم یكن فی معادی آخذاً بيدي عفواً وإلا فقل يا زلة القدم
اگر در روز رستاخیز از روی لطف و کرم خویش دستم را نگیری، پس آنگاه بگو که دیگر پایت لغزیده است.
آیا رسول الله ﷺ مردم را در روز رستاخیز نجات می‌دهد؟ تمامی فرستادگان الهی در آن روز هنگام عبور از پل صراط چنین دعا می‌گویند: «اللّهُمَّ سَلِّم، اللّهُمَّ سَلِّم»: (بار الها! سلامت بدار، بار الها! سلامت بدار).
بوصیری همچنین در این قصیده خطاب به پیامبر ﷺ می‌گوید:
فَإِنَّ مِنْ جُودِكَ الدُّنْيَا وَضَرَّتَهَا وَمِنْ عُلُومِكَ عِلْمُ اللَّوْحِ وَالقَلَمِ
همانا دنیا و آخرت از بخشش تو است و علم و آگاهی از لوح محفوظ و قلم از جمله دانش‌های تو است.
یعنی دنیا و آخرت، تنها بخشی از جود و بخشش رسول الله ﷺ است، نه تمام بخشش وی! اگر دنیا و آخرت از بخشش رسول الله ﷺ باشد برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چه چیزی در دنیا و آخرت باقی می‌ماند؟ هیچ چیزی باقی نمی‌ماند زیرا هر دو سرا از بخشش رسول الله ﷺ است!
همچنین می‌گوید: وَمِنْ عُلُومِكَ عِلْمُ اللَّوْحِ وَالقَلَمِ
سبحان الله! علم لوح محفوظ و قلم، فقط بخشی از چیزهایی است که می‌داند! در حالی که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به پیامبرش دستور خاص می‌دهد که بگوید: {قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَفَلا تَتَفَكَّرُونَ} [انعام: ۵۰]: (بگو: به شما نمی‌گویم که گنجینه‌های الله در اختیار من است، غیب را نمی‌دانم و به شما نمی‌گویم: من فرشته‌ام. فقط از چیزی پیروی می‌کنم که به من وحی می‌شود. بگو: آیا نابینا و بینا یکی هستند؟ آیا فکر نمی‌کنید؟) اگر پیامبر ﷺ غیب دنيا را نمی‌داند، چگونه می‌توان گفت که از لوح محفوظ و قلم با خبر است؟ بلکه می‌گوید: این علم، فقط بخشی از علم او است! این زیاده‌روی و غلوّ است که رسول الله ﷺ هم از آن‌ رضایت ندارد بلکه آن را انکار کرده و از آن نهی می‌نماید.
همچنین گاهی در این جشن‌ها حالت‌هایی رخ می‌دهد که افراد مانند دیوانگان می‌شوند؛ شنیده‌ایم در حالی که همگی نشسته‌اند ناگهان از جا می‌پرند، می‌ایستند و ادعا می‌کنند که پیامبر ﷺ در این مجلس حضور یافته و آنان به احترامش ایستاده‌اند که البته این کار از فرد عاقل، سر نمی‌زند، چه برسد به فرد مؤمن! بلکه بیشتر به جنون و دیوانگی شباهت دارد. پیامبر ﷺ در قبرش قرار دارد و تا روز محشر از آن بیرون نمی‌آید همان طور که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ} [مؤمنون: ۱۰۰]: (فرا روی آنان برزخ است تا روزی که برانگیخته شوند).
خلاصه این که جشن مولودی و تولد پیامبر ﷺ از نظر تاریخی درست نیست و از نظر شرعی نیز جایز نیست و بدعت است؛ راست‌گوترین انسان و داناترین فرد به شریعت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ‌فرموده است: «كُلُّ بِدعَةٍ ضَلاَلَةٌ»: (هر بدعتی، گمراهی است) خواهران و برادران مسلمانم را نصیحت می‌کنم که این‌گونه کارها را ترک کنند، به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و بزرگداشت سنت پیامبر ﷺ و شریعتش روی آورند و چیزی را که از دین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نیست نوآوری نکنند. به آنان توصیه می‌کنم وقت، عقل، فکر، مال و جسم خود را با این جشن بدعتی، تباه نکنند. از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای خود و آنان، هدایت، توفیق و صلاح را خواستارم که او بر هر چیزی توانا است.

***