(۶۳۲۶) حکم تکرار دعا از روی اضطراب و شک در اجابت

(۶۳۲۶) سوال:

جواب: وقتی با بعضی دعاها الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را می‌خوانم، دچار شک می‌شوم و همان لحظه آن دعا را بارها تکرار می‌کنم، می‌ترسم که این کار نشانه‌ی بدگمانی به پروردگارم باشد، یا اینکه در حالی دعا می‌کنم که یقین به اجابت ندارم، و به همین دلیل دچار اضطراب می‌شوم، این حالت چه نام دارد؟ جزاکم الله خیرا.

می‌گویم: تکرار دعا امر مطلوبی است؛ هرچه انسان بیشتر دعا را تکرار کند، بهتر است و از روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم بوده که اگر دعا می‌کرد، سه بار دعا می‌کرد، و اگر درخواست می‌نمود، سه بار درخواست می‌نمود^[۱]؛ این در غالب اوقات ایشان بوده است.

بر این اساس، تکرار دعا اشکالی ندارد؛ زیرا دعا خود عبادت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است و باید دانست که دعاکننده صادق و مخلص، قطعاً بهره‌مند خواهد شد: یا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان چیزی را که خواسته اجابت می‌کند، یا بلایی بزرگ‌تر را از او دفع می‌نماید، یا پاداشی برای او در روز قیامت ذخیره می‌کند؛ چرا که دعا عبادت است و حتما در آن خیر نهفته است.

و اما اینکه گفته: می‌ترسم این کار نشان‌دهنده‌ی ناامیدی از اجابت باشد یا شبیه آن، این اشتباه است، و بر انسان واجب است که به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ حسن‌ظن داشته باشد؛ چراکه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نزد گمان بنده‌اش نسبت به خود است، پس اگر به پروردگارت حسن‌ظن داشته باشی و او شایسته‌ی حسن‌ظن و ستایش است، این کار نزدیک‌تر به اجابت است و از رحمت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مأیوس نشوید، چراکه تنها گمراهان از رحمت پروردگارشان مأیوس می‌شوند و تو باید امید داشته باشی، حتی اگر اجابت به تأخیر بیفتد.

[۱] صحیح مسلم: كتاب الجهاد والسير باب ما لقي النبي الله من أذى المشركين والمنافقين، شماره (١٧٩٤).

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: عندما أدعو ببعض الأدعية ينتابني الشك، فأقوم بتكرارها مرارًا في نفس الوقت، فأخاف أن أكون لا أحسن الظن بربي، أو لا أدعوه وأنا موقنة بالإجابة، فيصيبني القلق بسبب ذلك، فماذا تُسَمُّون مثل هذه الحالة، جزاكم الله خيرا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى- أقول: إن تكرار الدعاء أمر مطلوب، كلما كرر الإنسان الدعاء، كان ذلك أفضل، وقد كان من هدي النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – أنه كَانَ إِذَا دَعَا دَعَا ثَلَاثًا، وَإِذَا سَأَلَ سَأَلَ ثَلَاثًا. هذا في غالب الأحيان.

وعلى هذا، فتكرار الدعاء لا بأس به، لأن الدعاء عبادة الله -عز وجل- وليعلم أن الداعي بصدق وإخلاص لا بد أن يغنم: إما أن يستجيب الله -تعالى- له ما أراد، وإما أن يدفع عنه من السُّوء ما هو أعظم، وإما أن يدخر له الأجر يوم القيامة، لأن الدعاء عبادة فلا بد فيه من خير.

وأما قولها: إنها تخشى أن تكون قد أيست من الإجابة، أو ما أشبه ذلك، فهذا غلط منها، والواجب على الإنسان أن يُحسن الظن بالله -تعالى- والله -سبحانه وتعالى- عند ظن عبده به، فإذا أحسنت الظن بربك، وهو -جل وعلا- محل إحسان الظن ومحل الثناء، فإن ذلك أقرب إلى الإجابة، ولا تقنطوا من رحمة الله، فإنه لا يقنط من رحمة ربه إلا الضالون، وعليك بالرجاء، وإن تأخرت الإجابة.