(۶۱۰۸) تعدد قسم‌ها و حکم کفاره‌ی آن‌ها

(۶۱۰۸) سوال: اگر شخصی چندین قسم داشته باشد یعنی چندین بار بر چندین چیز قسم یاد نموده باشد؛ آیا یکبار کفاره دادن در مقابل همه‌‌ی این قسم‌‌ها کافی است یا اینکه هر قسمی نیاز به کفاره‌‌ی مستقل دارد؟

جواب:

این قسم‌‌ها اگر بر یک فعل بوده، یک کفاره برای آن کافی است مثل اینکه بگوید: به الله قسم با فلانی صحبت نمی‌‌کنم سپس برخی از مردم به او بگویند: با او حرف بزن که هَجر (دوری گزیدن) حرام است سپس بگوید: به الله قسم با او صحبت نمی‌‌کنم سپس کسی به او بگوید: چطور قسم یاد می‌‌کنی! با او حرف بزن او برادر مسلمانت است. برای بار سوم بگوید: به الله قسم با او حرف نمی‌‌زنم. این سه قسم است اما آنچه برای آن قسم یاد می‌‌کند یک چیز است؛ در این صورت یک کفاره کافی بوده، زیرا آنچه برای آن قسم یاد می‌‌کند یک چیز است. اما اگر آنچه برای آن قسم یاد می‌‌کند چند چیز باشد مانند اینکه بگوید: به الله قسم با فلانی حرف نمی‌‌زنم، به الله قسم وارد این خانه نمی‌‌‌‌شوم، به الله قسم این غذا را نمی‌‌خورم و شبیه آن از انواع گوناگون، سپس قسم گیر شود و آنچه بر ترک آن قسم یاد نموده را انجام دهد؛ در صورتی که به خاطر یکی از آن‌‌ها کفاره داد برای سایر قسم‌‌ها اگر قسم گیر شود بر او کفاره لازم است. اگر کفاره ندهد بین اهل علم اختلاف وجود دارد: برخی می‌‌گویند: برای هر قسمی کفاره لازم است و برخی می‌‌گویند: یک کفاره کافی است. کسانی که می‌‌گویند برای هر قسم کفاره لازم است، آنچه بر آن قسم یاد نموده را چند چیز متعدد حساب کردند و برای هر کدام کفاره لازم دانسته‌‌اند و کسانی که گفته‌‌اند: یک کفاره کافی است می‌‌گویند: آنچه بر آن قسم یاد نموده مانند متعدد بودن اسباب وضو است. شخص چه بسا گوشت شتر بخورد، بخوابد و چیزی از او خارج شود؛ با وجود همه‌‌ی این‌‌ها یک وضو برای او کافی است. می‌‌گویند: کفاره نیز مانند آن بوده و یک کفاره کافی است. این قول مشهور از مذهب امام احمد است که هرگاه برای چیزهای گوناگون قسم یاد نمود و در آن قسم گیر شد یک کفاره برای همه کافی است.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا كان على شخص عدة أيمان، يعني حلف عدة مرات على عدة أشياء، فهل تكفيرها يجزئ عن كل هذه الأيمان، أم كل حلف يحتاج إلى تكفير مستقل؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذه الأيمان إذا كانت على فعل واحد فإنه يجزئه كفارة واحدة، مثل أن يقول: والله لا أكلم فلانًا، ثم يقول له بعض الناس : كلمه فالهجر حرام، ثم يقول: والله لا أكلمه، ثم يقول له :آخر كيف تحلف ! كلمه فهذا أخوك المسلم فيقول ثالثة : والله لا أكلمه. فهذه أيمان ثلاثة، لكن المحلوف عليه شيء واحد، فهذا يجزئه كَفَّارة واحدة؛ لأن المحلوف عليه شيء واحد، وأما إذا كان المحلوف عليه متعددًا، كما لو قال: والله لا أكلم فلانًا، والله لا أدخل هذا البيت والله لا آكل هذا الطعام، وما أشبه ذلك من الأنواع المتعددة، ثم حَيْثُ في يمينه وفعل ما حلف على تركه، فهذا إن كفر عن واحد منها لزمه الكفَّارة لغيره إذا حَنِثَ فيه، وإن لم يكفر فإنه محل خلاف بين أهل العلم، منهم من قال: يجب عليه لكل فعل كَفَّارة، ومنهم من قال: تكفيه كفارة واحدة، فالذين قالوا: عليه لكل فعل كَفَّارة اعتبروا أن المحلوف عليه متعدد، ولكل محلوف عليه كَفَّارة، والذين قالوا: تجزئه كَفَّارة واحدة قالوا: إن المحلوف عليه كتعدد أسباب الوضوء، فإن الرجل قد يأكل لحم إبل وقد ينام وقد يخرج من سبيليه شيء، ويجزئه وضوء واحد، قالوا: وهذا مثله تجزئه كَفَّارة واحدة، وهذا هو المشهور من مذهب الإمام أحمد أنه إذا حلف على أشياء متعددة وحنث فيها ولم يكفر فإنه تجزئه كفارة واحدة على الجميع.