(۴۳۱۷) سوال: همانطور که از سال‌های گذشته دانستم فقط ذبح قربانی از روز عید سروع می‌شود اما آنجا حجاجی هستند که قبل از روز عید قربانی می‌کنند و به قول بعضی از علما احتجاج می‌کنند، آیا این از ایشان کفایت می‌کند یا امر به اعاده‌ی آن کنیم و اگر از ایشان کفایت می‌کند ما نیز دوست داریم همراه ایشان ذبح بکنیم و از مشکلاتی که در روز عید و بعد آن برای ذبح کردن وجود دارد خلاص شویم؟

جواب:

برای انسان جایز نیست که قربانی‌اش را قبل روز عید ذبح کند لذا روز عید برای ذبح آماده شده و همچنین سه روز بعد آن و اگر ذبح قبل از روز عید جایز بود رسول اللهﷺ انجام می‌داد زمانی که به اصحابش امر نمود که هر کسی همراه خود قربانی ندارد از احرام عمره خرارج شود و اما رسول اللهﷺ فرمود: «إني معي الهدي فلا أحلُّ حتى أنحر» رواه البخاری (۴۳۵۳) و مسلم (۱۲۳۱).: (من همراه خود قربانی دارم و تا آن را ذبح نکنم (از آن چیزهایی که بر محرم حرام است) حلال نمی‌شوم): بنابراین اگر قربانی کردن قبل از روز عید جایز بود در آن روز قربانی‌اش را ذبح می‌کرد برای این‌که اصحابش برای بیرون آمدن از احرام عمره اطمینان یابند و همراه ایشان از احرام عمره بیرون بیاید زیرا که ایشان فرموده‌اند: «لَوِ اسْتَقْبَلْتُ مِنْ أَمْرِي مَا اسْتَدْبَرْتُ؛ مَا أَهْدَيْتُ، وَلَوْلا أَنَّ مَعِي الْهَدْيَ لأَحْلَلْتُ»[۱] : «اگر آنچه را كه اكنون می دانم، ابتدا می دانستم، هدی با خود نمی آوردم. و اگر هدی با من نمی بود از احرام بيرون می آمدم»: و امتناع رسول اللهﷺ از ذبح کردن قربانی‌اش قبل از روز عید با وجود این که نیاز به آن بود دلیل بر این است ذبح قربانی قبل از عید جایز نیست و اما کسانی که به آن فتوا داده‌اند آن را با روزه قیاس گرفته‌اند یعنی کسی که قربانی‌ای را نیافت جایز است قبل از روز عید روز بگیرد ولی این شبیه آن نیست زیرا روزه همانطور که اللهÀ می‌فرماید: {فَصِیَامُ ثَلَـٰثَةِ أَیَّامࣲ فِی ٱلۡحَجِّ} [سوره البقرة: ۱۹۶] : (سه روز در (ایام) حج): و هنگامی که این در عمره مشروع شده است انگار در حج تمتع (انجام حج و عمره در یک سفر) مشروع شده است زیرا رسول اللهﷺ می‌فرماید: «دخلتِ العمرةُ في الحجِّ» : (عمره وارد حج شد): و برای همین نیز کسی که حج تمتع را به جا می‌آورد اگر قربانی‌ای نیابد، سه روز در حالی در احرام عمره می‌باشد و تا آخر ایام تشریق به غیر از روز عید روزه می‌گیرد.

و برای همین می‌گوییم: این قیاس مقابل نص است و همچنین قیاسی که علت‌های آن مثل هم نمی‌باشند لذا ارکان قیاس در آن به جا نیامده است و بدون شک درست است که جایز نیست که انسان قربانی را جز در روز عید و سه روزه بعد آن ذبح کند.

و اما این گفته‌ی سوال کننده که مردم در روز قبل از عید بیشتر نیاز دارند، به او می‌گوییم: می‌توانی قربانی را در مکه در روز عید یا یازدهم یا دوازدهم یا سیزدهم ذبح کنی و در مکه کسی را می‌یابی که آن را بگیرد و از آن نفع ببرد.

[۱] رواه البخاری (۱۷۸۵) و مسلم (۱۲۱۶).