(۴۲۳۵) سوال: پنج حیوان فاسقی (موذی) که در حرم و خارج از حرم کشته می­شوند کدام است؟ آیا به این معنا است که اگر آن­ها یا برخی از آن­ها را در حالی که مُحرم بودیم در داخل محدوده­ی حرم یافتیم جایز است آن­ها را بکشیم؟ چرا این پنج حیوان و نه غیر از این­ها  با این وجود که حیوانات و درندگان دیگری وجود دارند که خطر آن­ها برای انسان بیش از این حیوانات است اما ذکر نشده است یا این که حیواناتی که شبیه این­ها هستند با این حیوانات مقایسه می­شوند؟

جواب:

پنج حیوان فاسق (موذی) عبارت ­اند از: موش، عقرب، سگ هار، کلاغ و باز شکاری این­ها پنج حیوانی هستند که پیامبر ﷺ در مورد آن­ها می­فرماید: «خمس من الفواسق يقتلن في الحل و الحرم»[۱]: (پنج حیوان فاسق (موذی) هستند که در حرم و خارج از حرم کشته می­شوند) لذا برای انسان سنت است که این پنج حیوان فاسق و موذی را چه در حال احرام و چه عدم احرام و چه داخل محدوده­ی حرم و چه خارج ار آن بکشد زیرا برخی اوقات مضر و موذی هستند و بر این پنج حیوان حیواناتی که مثل آن­ها یا بدتر هستند قیاس گرفته می­شود مگر مارهایی که در خانه یافت می­شوند که کشته نمی­شوند مگر بعد از این که سه بار هشدار داده شوند زیرا ترس آن می­رود که جن باشند مگر ماری که دم بریده و بر پشت آن دو خط سیاه باشد که هر چند در خانه باشد کشته می­شود زیرا پیامبر ﷺ: «نهی عن قتل الحيات التي في البيوت، إلا الأبتر و ذا الطفيتين»[۲]: (پیامبر ﷺ از کشتن مارهایی که در خانه یافت می­شوند نهی نموده­اند مگر ماری که دوم برید و بر پشت آن دو خط سیاه باشد) بنابراین هرگاه در خانه­ات ماری را دیدی آن را نمی­کشی مگر این که دم بریده و بر پشت آن دو خط سیاه باشد لذا این دو نوع از مارها مطلقا کشته می­شوند اما غیر از این دو نوع سه مرتبه هشدار داده می­شوند بدین صورت که بگوید: تو را هشدار می­دهم که در خانه­ ام باشی یا چینین چیزی که دلالت بر هشدار و عدم اجازه_­ی باقی ماندن در خانه­اش می­دهد اگر بعد از این هشدار هم یافت شد بدین معنا است که جن نیست یا اگر هم جن باشد حرمت او هدر است در این صورت آن را می­کشد اما اگر در این حالت به سمت او حمله­ور شد از خود دفاع می­کند اگر اذیت و هجوم او به جز کشتنش دفع نمی­شود در این صورت می­تواند آن را بکشد زیرا از باب دفاع از خود است.

شیخ بزرگوار! امر خلاصه بر این پنج حیوان یا حرام و حلال بودن خلاصه در این پنج حیوان نمی­شود؟

جواب: مشروعیت کشتن حیوانات موذی خاص این پنج حیوان نیست بلکه حیواناتی که مثل آن­ها یا بدتر باشند بر آن­ها مقایسه می­شوند.

شیخ بزرگوار! آیا این قیاس به اجتهاد افراد بر می­گردد؟

جواب: بله، این قیاس به اجتهاد شخصی بر می­گردد که اهلیت آن را داشته باشد بدین صورت که به شریعت و مصادر آن همچنین به اوصاف و علت­هایی که اقتضای ملحق ساختن یا عدم آن را دارد آگاهی داشته باشد.

[۱] بخاري: كتاب بدء الخلق، باب خمس من الدواب فواسق، يقتلن في الحرم، شماره­ى (۳۳۱۴)، و مسلم: كتاب الحج، باب ما يندب للمحرم و غيره قتله من الدواب في الحل و الحرم، شماره­ى (۱۱۹۸).

[۲] مسلم: كتاب السلام، باب قتل الحيات و غيرها، شماره­ى (۲۲۳۳).