چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۱۶۴) بهترین نوع حج برای حاجی

(۴۱۶۴) سوال: بهترین به نسبت کسی که می­خواهد برای اولین مرتبه حج را ادا کند با تفصیل کدام است؟ بارک الله فیکم.

جواب:

بهترین نسک برای حاجی این است که ابتدا برای عمره از میقات نیت احرام نیت احرام کند سپس هرگاه به مکه رسید طواف نموده، سعی کند و سرش را کوتاه کند سپس لباسش را بپوشد و کامل از احرام خارج شود سپس در روز هشتم ذی الحجه برای حج نیت احرام کند و به سوی منی رفته و شب نهم در آن جا بماند هرگاه روز نهم فرا رسید به عرفه رفته و تا غروب خورشید در آن جا بماند سپس از آن جا به مزدلفه برود و شب را در آن جا بماند سپس از آن جا قبل از طلوع خورشید هنگامی که بسیار روشن می­شود برای رمی جمرات رفته و جمره­ی عقبه را رمی نموده سپس قربانی خود را ذبح می­کند سپس موهایش را می­تراشد سپس به مکه می­رود و طواف و سعی می­کند سپس به منی برگشته و شب یازدهم و دوازدهم را در آن جا می­ماند و در این دو روز بعد از زوال رمی جمرات می­کند از جمره­ی اول شروع می­کند سپس جمره­ی وسط و سپس جمره­­ی عقبه سپس اگر خواست عجله کند خارج می­شود و اگر خواست تا روز سیزدهم می­ماند و اگر خواست به کشورش برگردد تا زمانی که طواف وداع را انجام نداده خارج نمی­شود این بهترین نسک است و نزد اهل علم تمتع نامیده می­­شود زیرا شخص بین عمره و حج از آن چه بر مُحرم حرام است بهره­مند بوده است زیرا از احرام خارج شده و از آن چه الله À برای او حلال نموده بهره­مند شده است.

برای حاجی چه حج او واجب و چه سنت باشد شایسته است همان­طور که ذکر نمودیم یعنی برای حج تمتع احرام ببندد زیرا پیامبر ﷺ به کسانی از اصحابش که هدی (قربانی) را به همراه نداشتند دستور داد و فرمود: «افعلوا ما أمرتكم به»[۱]: (آن چه را به شما امر نمودم انجام دهید).

سؤال: شیخ بزرگوار! انواع دیگر نسک کدام هستند؟

جواب: نوع دیگر از نسک، قران است و به این صورت است که: انسان برای حج و عمره با هم از میقات نیت احرام کند هنگامی که به مکه رسید طواف قدوم را انجام دهد سپس برای حج سعی کند و بر احرام خود باقی بماند و خارج نشود در روز هشتم به سوی منی رفته و همان­طور که در ابتدا ذکر نمودیم انجام دهد اما برای طواف افاضه که در روز عید است نیت حج و عمره را با هم بکند همان­طور که برای سعی که بعد از طواف قدوم انجام می­دهد برای حج و عمره با هم نیت می­کند به دلیل فرموده­ی رسول الله ﷺ به عایشه J: «طوافك بالبيت، و بالصفا و المروة يسعك لعمرتك و حجك»[۲]: (طواف و سعی تو برای عمره و حج کفایت می­کند).

نوع سوم از انواع نسک افراد است و آن به این صورت است که: به تنهایی برای حج از میقات نیت احرام کند و بر احرام خود باقی بماند و صفت اعمال حج افراد مثل قران است اما افراد فقط یک نسک را انجام می­دهد و برای قران دو نسک عمره و حج حاصل می­شود به همین دلیل برای کسی که حج قران انجام می­دهد هدی (قربانی) واجب است و بر کسی که افراد انجام می­دهد واجب نیست زیرا برای کسی که قران انجام می­دهد دو نسک عمره و حج حاصل می­شود لذا برای او قربانی لازم است بر خلاف افراد که فقط نسک حج برای او حاصل می­شود لذا قربانی بر او واجب نیست.


[۱] بخاري: كتاب الحج، باب التمتع و الإقران و الإفراد بالحج، شماره­ى (۱۵۶۸)، و مسلم: كتاب الحج، باب بيان وجوه الإحرام، شماره­ى (۱۲۱۶).

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما هو أفضل النُّسُكِ بالنسبة للحاج الذي يريد أن يحج لأول مرة بالتفصيل بارك الله فيكم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: أفضل نُسُكِ للحاج أن يُحْرِمَ بِالْعُمْرَةِ أولا من الْمِيقَاتِ، ثم إذا وصل إلى مَكَّةَ طَافَ وسَعَى وقَصَّرَ، ثم لبس ثيابه وحَلَّ من إحرامه إحلالا تاما، فإذا كان اليوم الثامن من ذي الْحَجَّةِ أَحْرَمَ بِالْحَجِّ، وخرج إلى منى وبات بها ليلة التاسع، فإذا كان يوم التاسع ذهب إلى عَرَفَةَ ووقف بها إلى أن تغرب الشمس، ثم يَدْفَعُ منها إلى مُزْدَلِفَةَ ويبيت بها، ثم يَدْفَعُ منها قبل أن تطلع الشمس إذا أسفر جِدًّا، فيرمي جَمْرَةَ الْعَقَبَةِ، ثم يَنْحَرُ هَدْيَهُ، ثم يحلق رأسه، ثم ينزل إلى مكة فيطوف ويَسْعَى، ثم يرجع إلى مِنّى فيبيت بها الليلة الحادية عشرة والليلة الثانية عشرة، ويرمي في هذين اليومين بعد الزوال الْجَمَرَاتِ الثلاث كلها، يبدأ بالأولى، ثم الوسطى، ثم جَمَرَةَ الْعَقَبَةِ، ثم إن شاء تعجل فخرج، وإن شاء بقي إلى اليوم الثالث عشر، وإذا أراد أن يرجع إلى بلده فإنه لا يخرج حتى يطوف للوداع، هذا أفضل النُّسُكِ، ويسمى عند أهل العلم التَّمَتُّعَ، لأن الرجل تَمتَّع بين الْعُمْرَةِ وَالْحَجِّ بما كان حَرَامًا على الْمُحْرِمِ، حيث إنه أَحَلَّ مِن إِحْرَامِهِ وتَمتَّع بما أَحَلَّ الله له.

فينبغي للحاج سواء كان حَبُّهُ فَرِيضَةً أو نافلة له أن يُخرِمَ على الوجه الذي ذكرناه وهو التَّمَتَّعُ، لأن النبي صلى الله عليه وسلم أَمَرَ من لم يَسُقِ الْهَدْي من أصحابه به وقال: افعلوا ما أَمْرَتُكُمْ بِهِ».

يقول السائل: ما هي الأنواع الأخرى فضيلة الشيخ؟

فأجاب رحمه الله تعالى-: أما النوع الآخرُ من النَّسُكِ فهو القِرَانِ، وهو: أن يُحرم الإنسان بالْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ جَمِيعًا من الْمِيقَاتِ، فإذا وصل إلى مَكَّةَ طاف للقدوم، ثم سَعَى لِلْحَجِّ وبقي على إحرامه لا يحل، فإذا كان يوم الثامن خرج إلى مِنّى وفعل لِلْحَجِّ كما ذكرنا أولا، لكنه ينوي بطَوَافِهِ طَوَافَ الافاضةِ الذي يكون يوم العيد ينوي به إنه لِلْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ جَمِيعًا، كما ينوي بالسعي الذي سعاه بعد طَوافِ الْقُدُومِ أنه لِلْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ جميعًا، لقول النبي صلى الله عليه وسلم لعائشة: «طَوَافُكِ بالبيتِ، وبالصَّفَا وَالْمَرْوَةِ يَسَعُكِ لِعُمْرَتِكِ وحَجُكِ».

أما المُفْرِدُ وهو النوع الثالث من أنواع النُّسُكِ فهو: أَن يُحْرِمَ بِالْحَجِّ وحده من الميقات ويبقى على إِحْرَامِهِ، وصفة أعمال المفرد كصفة أعمال الْقَارِنِ، إلا أن المفرد لا يحصل له إلا نُسُكُ واحد، والقِران يحصل له نُسُكَانِ عُمْرَةٌ وحَجٌ، وهذا وجب على الْقَارِنِ الْهَدْي، ولم يجب على الْمُفْرِدِ لأن الْقَارِنَ حصل له نُسُكَانِ عُمْرَةٌ وحَج، فلزمه الهدي بخلاف الْمُفْرِدِ، فإنه لم يحصل له إلا حَج فقط فلم يلزمه الهدي.

مطالب مرتبط:

(۴۱۸۶) حکم حج کودک دو ساله

نظرم این است که در این زمان که حاجیان زیاد هستند و بسیار شلوغ است برای کودکان احرام بسته نشود زیرا ان حجی که انجام می­دهند برای آن­ها کفایت نمی­کند و هرگاه بالغ شدند بر آن­ها واجب است دوباره حج را ادا کنند...

ادامه مطلب …

(۴۱۷۲) مقصود از «حاضری المسجد الحرام» در آیه ۱۹۶ سوره بقره

این آیه­ ای که سؤال کننده ذکر نمود جزوی از آیه ­ای است که الله در مورد کسانی که حج تمتع را ادا می­کنند ذکر نموده است ...

ادامه مطلب …

(۴۱۹۵) حکم زنی که پیش از طواف عمره حیض می‌بیند

اگر زن برای عمره نیت احرام نمود سپس حیض شد یا برای عمره نیت احرام نمود در حالی که حیض بود سپس پاک شد در مکان اقامتش در خانه غسل زده سپس می­رود، طواف را انجام می­دهد، سعی می­کند و عمره­اش را ادا می­کند و نیازی به رفتن به تنعیم و میقات نیست....

ادامه مطلب …

(۴۱۷۵) حکم ناتمام ماندن سعی حج تمتع به دلیل بیماری

در چنین حالتی که ضرورت است حکم به صحت وارد ساختن حج بر عمره می­شود و بدین­ وسیله حج او قران محسوب می­شود و یک سعی برای او کفایت می­کند امید داشتم که اشکالی در این کار نباشد....

ادامه مطلب …

(۴۱۷۴) حکم سعی پس از طواف قدوم در حج

اما حج قران و افراد سعی آن بعد از طواف قدوم کفایت می­کند زیرا افعال عمره داخل افعال حج شده است...

ادامه مطلب …

(۴۱۹۴) حکم حیض قبل یا هنگام احرام

اگر زن قبل از احرام حیض شود هنگامی که به میقات رسید نیت احرام می­کند هر چند که حیض باشد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه