دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۴۱۲۸) کم احرام بستن از غیر میقات

(۴۱۲۸) سوال: به دیدار خانواده به جده رفتم لذا قصد نمودم که عمره را ادا کنم و از جده احرام بستم اما برخی از مردم به من گفتند: از غیر میقات احرام بستی لذا بر تو فدیه واجب است؛ حکم این کار چیست و میقات­ها کدام هستند؟

جواب:

­اگر از سودان به جده به قصد زیارت خانواده آمدی و هنگامی که به سودان رسیدی نیت جدیدی برای عمره نمودی یعنی به ذهنت نرسید که عمره را ادا کنی مگر بعد از این که به جده رسیدی احرام تو از جده صحیح است و اشکالی ندارد زیرا پیامبر ﷺ میقات­ها را مشخص نمودند و فرمودند: «ومن كان دون ذلك فمن حيث أنشأ»: (کسی که غیر از این­ها باشد از هر جایی که نیت نمود)[۱].

اگر از سودان به جده به قصد عمره آمدی اما از جده فقط می­خواهی عبور کنی بر تو واجب است از میقات احرام ببندی اما در برخی از مناطق سودان هنگامی که در جهت حجاز قرار می­گیرند در موازات میقات قرار نمی­گیرند مگر بعد از این که در جده پیاده شوند بدین معنا که به جده قبل از رویارویی با میقات می­رسند مانند کسانی که اهل سواکن هستند این افراد همان­طور که اهل علم می­گویند از جده احرام می­بندند اما کسانی که از جنوب یا شمال سودان می­آیند از میقات قبل از این که به جده برسند عبور می­کنند لذا بر آن­ها لازم است از میقاتی که عبور کردند مادامی که قصد عمره دارند احرام را بپوشند.

میقات­هایی که سؤال کننده درخواست نمود آن را بیان کنیم پنج مکان هستند:

اول: ذوالحلیفه: میقات اهل مدینه و کسانی که قصد حج و عمره دارند و از آن عبور می­کنند و امروزه ابیارعلی نامیده می­شود.

دوم: رابغ: میقات اهل شام و این میقات ابتدا جحفه بود اما این شهر خراب شد لذا مردم به جای آن از رابغ احرام می­بندد.

سوم: یلملم: میقات اهل یمن و کسانی که غیر از آن­ها قصد حج و عمره را دارند و از آن جا عبور می­کنند و الان سعدیه نامیده می­شود.

چهارم: قرن المنازل: میقات اهل نجد و کسانی که غیر از آن­ها قصد حج و عمره را دارند و از آن جا عبور می­کنند.

پنجم: ذات عرق و امروزه ضریبه نامیده می­شود: میقات اهل عرق و کسانی که غیر از آن­ها از آن جا عبور می­کنند.

این میقات­های پنج­گانه است که برای کسی که از این­ها عبور می­کند و قصد حج و عمره را دارد جایز نیست عبور کند مگر این که به نسکی که قصد آن را دارد احرام ببندد اگر بدون احرام از آن­ها عبور کرد و بعد از آن احرام بست اهل علم می­گویند: فدیه بر او واجب است یعنی گوسفندی که آن را در مکه ذبح می­کند و میان فقرای اهل مکه تقسیم می­کند.


[۱] بخاري: كتاب الحج، باب مهل أهل مكة للحج و العمرة، شماره­ى (۱۵۲۴)، و مسلم: كتاب الحج، باب مواقيت الحج و العمرة، شماره­ى (۱۱۸۱).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كنت في زيارة للأهل بِجُدَّةَ فأردت أن أَعْتَمِرَ، فاحْرَمْتُ من جُدَّةَ، ولكن بعض الناس قالوا لي: أحرمت من غير المِيقَاتِ فيلزمك فِدْيَةٌ، فما الحكم، وما هي الْمَوَاقِيتُ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كنت أتيت من السودان إلى جدة لزيارة الأهل، ولما وصلت إلى جُدَّةَ أنشأت نيَّةً جديدة لِلْعُمْرَةِ، يعني أنه لم يَطْرَأُ عليك أن تَعْتَمِر إلا بعد أن وصلت إلى جُدَّةَ، فإن إِحْرَامَكَ من جُدَّةَ صحيح ولا شيء فيه، لأن النبي صلى الله عليه وسلم ما وَقَتَ الْمَوَاقِيتَ قال: «ومن كان دُونَ ذلك فَمِنْ حَيْثُ أَنْشَأَ».

أما إذا كنت قدمت من السودان إلى جُدَّةَ تريد الْعُمْرَةَ لكنك أتيت جُدَّةَ مَارا بها مرورا، فإن الواجب عليك أن تُحْرِمَ من الْمِيقَاتِ، لكن في بعض الجهات السودانية إذا اتجهوا إلى الْحِجَازِ لا يحاذون الْمَوَاقِيتَ إلا بعد نزولهم في جُدَّةَ، بمعنى: أنهم يَصِلُّونَ إِلى جُدَّةَ قبل مُحَاذَاةِ الْمَوَاقِيت، مثل أهل سواكن، فهؤلاء يُحْرِمُونَ من جُدَّةَ كما قال ذلك أهل العلم، لكن الذي يأتي من جنوب السودان، أو من شمال السودان يَمُرُّونَ بِالْمِيقَاتِ قبل أن يَصِلُّوا إلى جُدَّة، فيلزمهم الْإِحْرَام من الميقات الذي مروا به ما داموا يريدون الْعُمْرَة.

والمواقيت التي طلب السائل أن نبينها خمسة:

الأول: ذُو الْحُلَيْفَةِ، وهو مِيقَاتُ أهل الْمَدِينَةِ، ومَنْ مَرَّ به من غيرهم ممن يريد الْحَجَّ أو الْعُمْرَةَ، ويسمى الآن: أَبْيَارَ عَلِيٌّ.

والثاني: رابع، وهو مِيقَاتُ أهل الشام وكان الْمِيقَاتُ أولا هو الْجُحْفَةُ لكنها مدينة خَرِبَتْ، فصار الناس يُحْرِمُونَ من رَابغ بدلا عنها.

والثالث: يَلَمْلَمُ لأهل اليمن ومن مَرَّ به من غيرهم، ممن يريد الْحَجَّ والْعُمْرَةَ، وَيُسَمَّى الآن السَّعْدِيَّة.

الرابع قَرْنُ الْمَنَازِلِ، وهو لأهل نَجْدِ، ومن مرَّ به من غيرهم، ممن يريد الْحَجَّ أو الْعُمْرَةَ.

والخامس : ذَاتُ عِرْقٍ وتسمى الضَّرِيبَة، وهي لأهل العراق، ومن مرَّ بها من غيرهم.

هذه الْمَوَاقِيت الخمسة لا يجوز لأحد يمر بها وهو يريد الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ أن يتجاوزها حتى يُحْرِمَ بالنُّسُكِ الذي أراده، فإن تجاوزها بدون إِحْرَام وأَحْرَمَ من دونها فقد قال أهل العلم: إنه يلزمه فِدْيَةٌ أي شاة يذبحها في مَكَّةَ ويوزعها على فقراء أهل مَكَّةَ.

مطالب مرتبط:

(۴۱۳۶) حکم بازگشت به مکه پس از زیارت مدینه بدون نیت احرام برای عمره

بر انسان زمانی که عمره­ ی واجب را ادا کند احرام واجب نیست لذا هرگاه عمره­ ی اولی را ادا کرد سپس دوباره دیر یا زود به مکه برگشت احرام بر او واجب نیست...

ادامه مطلب …

(۴۱۶۲) حکم نیت احرام پس از پاک شدن از حیض در خانه برای عمره

بر این زن طبق آن چه اهل علم می­گویند خون واجب است یعنی گوسفندی که آن را در مکه ذبح نموده و همه­ی گوشت آن را بین فقرا تقسیم کند و مادامی که نمی­دانسته گناه از او ساقط می­شود اما فدیه ساقط نمی­شود زیرا واجبی را ترک نموده است....

ادامه مطلب …

(۴۱۳۲) میقات اهل اتیوپی و سومالی کجا است؟

میقات اتیوپی و سومالی اگر از جنوب جده بیایند میقات آن­ها قرار گرفتن در موازات یلملم که پیامبر ﷺ آن را میقات اهل یمن قرار داده است....

ادامه مطلب …

(۴۱۴۰) میقات اهل سودان کجا است؟

میقات اهل سودان اگر به مقصد جده بیایند میقات آن­ها جده است...

ادامه مطلب …

(۴۱۳۷) حکم احرام از مکه به‌ جای میقات و نیابت در تکرار حج واجب

احرام بستن در میقات برای کسی که قصد حج و عمره را دارد واجب است ...

ادامه مطلب …

(۴۱۵۵) حکم حجی که بدون احرام از میقات انجام شده

بر تو فدیه واجب واجب است یعنی گوسفندی را ذبح نموده و بین فقرا تقسیم کنی...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه