(۴۰۰۲) سوال: آیا می‌توانم روز عرفه و روز عاشورا را قبل از تکمیل قضای روزهایی که در رمضان روزه نگرفته‌ام، روزه بگیرم؟
جواب:
روزه‌ی نفل، واجب و به عهده‌ی فرد نیست اما قضای رمضان یا روزه‌ی كفاره‌ی واجب، واجب است و فرد در برابر آن مسئولیت دارد که این مسئولیت فقط با ادای آن برطرف می‌شود. در نتیجه روشن است که انجام واجب، مهم‌تر است و کسی که روزه‌ی نفل بگیرد در حالی که مسئولیت واجب بر عهده‌اش باشد، با کاری که شایسته می‌باشد انجام دهد مخالفت کرده است. بدین خاطر است که بسیاری از علما بر این نظر هستند که اگر فردی در حالی روزه‌ی نفل بگیرد که قضای روزه‌ی رمضان بر عهده دارد، روزه‌اش درست نیست. کسانی که این روزه را درست می‌دانند نیز بر این باور هستند که بهتر است ابتدا از واجب شروع کند زیرا مهم‌تر است و مسئولیتش فقط با ادای آن برطرف می‌شود. بنابراین کسی که می‌خواهد کار بهتر را انجام دهد، باید قبل از نفل، ابتدا انجام واجب را شروع کند. این سخن در مورد نفل مطلق و یا نفل مقید به روزهای خاصّی مانند عرفه و عاشورا است.
روزه‌ی نفل که تابع و به دنبال رمضان باشد مانند روزه‌ی شش روز از شوال، تنها در صورتی فایده دارد که روزه‌های رمضان را تکمیل کرده باشد؛ یعنی تا وقتی که روزه‌های رمضان را کامل نکند، پاداش روزه‌ی نفل شوال را کسب نمی‌کند زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «من صام رمضان ثم أتبعه ستا من شوال»[۱] : (هر کس رمضان را روزه بگیرد سپس شش روز از شوال را به دنبال آن روزه بگیرد…). روشن است کسی که روزه‌ی قضای رمضان بر عهده دارد، گفته نمی‌شود که وی رمضان را روزه گرفته است.
بنابراین اگر کسی ده روز، قضای رمضان بر عهده داشته باشد و پس از روز عيد، روزه‌ی شش روز از شوال را روزه بگیرد سپس قضای ده روز رمضان را روزه بگیرد، به او خواهیم گفت: پاداش روزه‌ی نفل شوال که روزه گرفته‌ای را نداری زیرا رسول الله ﷺ حصول اجر این روزه را مشروط به زمانی کرده که شخص روزه‌های رمضان را کامل کرده باشد زیرا فرمود: «من صام رمضان ثم أتبعه ستاً من شوال» : (هر کس رمضان را روزه بگیرد سپس شش روز از شوال را به دنبال آن روزه بگیرد…). بر این اساس می‌گوییم: کسی که شش روز از شوال را پیش از تکمیل قضای رمضان روزه بگیرد، اجر و ثوابش را کسب نخواهد کرد.
