چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۳۲۵۹) وقت تلقین چه زمانی است؟

(۲۳۵۹) سوال: وقت تلقین چه زمانی است؟ در حالت احتضار (درحال مرگ) یا بعد از مرگ و یا زمان داخل کردن به لحد وقتی که میت داخل قبر گذاشته می‌شود سپس خاک بر آن می‌ریزند و مردم اطراف قبر جمع می‌شود و شیخ می‌آید آیاتی از قرآن را قرائت می‌کند و در این لحظه بر او تقلین می‌خوانند؟ آیا این جایز است؟

جواب:

تلقین فقط در هنگام احتضار یا همان حالت مرگ می‌باشد که با لا اله الا الله تلقین می‌شود همان گونه که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در هنگام مرگ عمویش ابوطالب که در حالت احتضار بود انجام داد و فرمود: «أَيْ عَمِّ، قُلْ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ كَلِمَةً أُحَاجُّ لَكَ بِهَا عِنْدَ اللَّهِ»[۱]: (ای عمو لااله الا الله بگو، کلمه‌ای که بدان در پیشگاه الله برای تو حجت آورم) ولی عمویش ابوطالب والعیاذ بالله، این را نگفت و بر شرک وفات نمود.

اما تلقین بعد از دفن قطعاً بدعت می‌باشد به این خاطر که از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم چنین چیزی ثابت نشده ولی شایسته است که به حدیثی که ابو داود روایت کرده است عمل بشود هنگامی که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از دفن کردن میتی فارغ شد بر آن ‌ایستاد و فرمود: «اسْتَغْفِرُوا لِأَخِيكُمْ، وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ؛ فَإِنَّهُ الْآنَ يُسْأَلُ»[۲]: (برای برادرتان طلب بخشش کنید و برایش ثبات بخواهید زیراکه او الان سوال می‌شود) اما قرائت کردن قرآن نزد قبر یا تلقین آن بدعت است و اصلی ندارد اما در هنگام مرگ تلقین می‌شود همانطور که گفته شد.


[۱] صحیح بخاری: كتاب المناقب، باب قصة أبي طالب شماره (٣٨٨٤) ومسلم كتاب الإيمان، باب أول الإيمان قول لا إله إلا الله، شماره‌ی (٢٤).

[۲] سنن أبو داود: كتاب الجنائز، باب الاستغفار عند القبر للميت في وقت الانصراف، شماره‌ی (۳۲۲۱).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: متى يكون وقت التلقين؟ أعند الاحتضار، أم بعد الموت، أم عند إدخاله اللحد عندما يُدْخَل الميت القبر، ثم يضعون عليه التراب، ويجتمع الناس حول القبر، ويأتي الشيخ ويقرأ آيات من القرآن، ثم يلقنه في هذه اللحظة؟ فهل هذا جائز؟

فأجاب رحمه الله تعالى: التلقين إنما يكون عند الاحتضار، بأن يُلَقَّنَ لا إله إلا الله، كما فعل النبي – عليه الصلاة والسلام- عند موت عمه أبي طالب حيث حضر فقال: «أَيْ عَمَّ، قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، كَلِمَةٌ أُحَاجُ لَكَ بِهَا عِنْدَ اللَّهِ» ولكن عمه أبا طالب -والعياذ بالله – لم يقل هذا، ومات على الشرك.

وأما التلقين بعد الدفن فإنه بدعة؛ لعدم ثبوت الحديث عن النبي صلى الله عليه وسلم في ذلك، ولكن الذي ينبغي أن يُفعل ما رواه أبو داود، حيث كان النبي – عليه الصلاة والسلام – إذا فرغ من دفن الميت وقف عليه وقال: «اسْتَغْفِرُوا لِأَخِيكُمْ، وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ، فَإِنَّهُ الْآنَ يُسْأَلُ». وأما القراءة عنده أو تلقينه فهذا بدعة ولا أصل له – أعني : عند القبر-، أما عند الموت فإنه يُلقن كما قلت.

مطالب مرتبط:

(۳۲۱۹) حکم خوردن قرص جلوگیری از بارداری توسط زنان

نظر ما این است که استفاده از قرص جلوگیری ممنوع است؛ زیرا دچار آسیب‌های جسمی‌ می‌شود که حتی به جنین نیز سرایت می‌کند و دچار آسیب‌های شرعی نیز می‌شود ...

ادامه مطلب …

(۳۲۳۱) حکم آشکار کردن عورت زنان مسلمان نزد پرستاران غیرمسلمان

در هنگام حاجت همان‌طور که گفتیم اشکالی ندارد اما شرط دومی را به آن اضافه می‌کنیم و آن این است که به امانت داری آن‌ها اعتماد داشته باشیم و کافر در برخی اوقات در این امور به او اعتماد می‌شود....

ادامه مطلب …

(۳۲۶۳) روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در زیارت کردن از مریض

رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از بیماران عیادت می‌نمودند و به آنها آرامش می‌دادند و با عیادت کردن، آنها را خوشحال‌ می‌ساخت....

ادامه مطلب …

(۳۲۳۹) حکم اهدای خون از مسلمان به کافر و عکس آن

شخصی که خون اهدا می‌کند اگر گرفتن خون از وی آسیبی به او نمی‌رساند، گناهی بر او نیست و اگر کسی که خون به او اهدا می‌شود، مسلمان باشد این کار از جمله نیکوکاری به مسلمانان است و اگر مسلمان نباشد از جمله کسانی است که صدقه بر آنان جایز است...

ادامه مطلب …

(۳۲۲۹) حکم لمس بدن زنان توسط مرد برای تزریق آمپول

در صورت وجود زن، برای این مرد جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۳۲۳۸) حکم نگهداری استخوان‌ها برای تحقیقات پزشکی

کالبد انسان: اگر  انسانی محترمی است، مانند: مسلمان، اهل ذمّه، هم‌پیمانان مسلمانان و کسانی که از جانب مسلمانان به آنان امنیت داده شده، جایز نیست آن را مُثله کرده و استخوانش را نگهداری کند اما اگر انسان غیر محترمی باشد جای تأمل دارد و برای صدور فتوای همگانی که مسلمانان از آن بهره‌مند شوند، نیازمند تحقیق و مراجعه است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه