سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۱۱۹) حکم تکبیرات و دعای استفتاح هنگام پیوستن به امام در رکوع

(۲۱۱۹) سوال: هنگامی که آمدی و امام در حال رکوع بود آیا گفتن یک بار تکبیر برای تکبیرة الإحرام جایز است؟ یا باید تکبیرة الإحرام و تکبیر رکوع را هر دو گفت؟ و نماز گزار چگونه در این حالت دعای استفتاح می‌خواند؟

جواب:

هنگامی که نمازگزار وارد شد و امام در حال رکوع بود پس تکبیرة الإحرام را می‌گوید سپس رکوع می‌کند و دعای استفتاح را نمی‌خواند و آیا تکبیر برای رکوع واجب است یا نه؟ فقها ذکر کرده‌اند که واجب نیست و تکبیر رکوع در این حالت سنت است و واجب نیست پس در این صورت اگر برای رکوع نیز تکبیر بگوید افضل است و اگر نگفت نیز مشکلی نیست ولی در حالت شایسته است که انسان سرعتی را بکار نبرد که صوتی ایجاد کند و همچنین شایسته نیست که بگوید: اصبروا یا ان الله مع الصابرین یا گلویش را صاف کند تا این که امام را متوجه سازد زیرا که اینها از روش و عملکرد سلف صالح نبوده است ولی با سکنیه و وقار به سوی صف بیاید سپس تکبیرة الإحرام را بگوید و بعد رکوع کند و در این حالت: اگر یقین دارد که در حالی امام در رکوع بوده است رسیده پس او این رکعت را دریافته است و اگر یقین دارد که امام از رکوع بلند شده است پس آن رکعت از او فوت شده است و اگر شک دارد که به رکوع امام رسیده است یا نه؟ پس در این صورت به ظن غالبش عمل می‌کند ولی بعد از این سلام نماز را داد سجده‌ی سهو را بجا می‌آرود و اگر ظن غالبی هم ندارد پس آن رکعت را حساب نمی‌کند و رکعت بدل آن را می‌خواند و قبل از سلام دادن سجده‌ی سهو را بجا می‌آورد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا أتيت والإمام راكع فهل تجزئ تكبيرة الإحرام تكبيرة واحدة؟ أم لا بد من تكبيرة الإحرام وتكبيرة الركوع؟ وكيف يقرأ المصلي دعاء الاستفتاح في هذه الحالة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إذا دخل المصلي والإمام راكع فإنه يكبر تكبيرة الإحرام، ثم يركع ولا يستفتح ، وهل يجب أن يُكبر للركوع أو لا يجب؟ ذكر الفقهاء -رحمهم الله – أنه لا يجب، وأن التكبير للركوع في هذه الحال سُنَّةٌ وليس بواجب، وعلى هذا فإذا كبر للركوع كان أفضل، وإذا ترك التكبيرة فلا حرج عليه، ولكن في هذه الحال ينبغي ألا يسرع الإنسان إسراعًا يقبح ويكون له صوت، ولا ينبغي كذلك أن يقول : اصبروا ، أو : اصبر إن الله مع الصابرين ولا أن يتنحنح تنحنحا يريد به تنبيه الإمام ، لأن هذا لم يكن من عمل السلف الصالح، ولكن يمشي وعليه السكينة حتى يصل إلى الصف، ثم يكبر تكبيرة الإحرام ثم يركع، وفي هذه الحال: إما أن يتيقن أنه أدرك الإمام وهو راكع فيكون حينئذ قد أدرك الركعة، وإما أن يتيقن أن الإمام رفع من الركوع قبل أن يصل هو إلى الركوع، وحينئذ يكون قد فاتته الركعة، وإما أن يشك هل رفع الإمام رأسه من الركوع قبل أن يدركه فيه أو لا؟ وفي هذه الحال إما أن يغلب على ظنه أنه أدركه أو أنه لم يدركه، فإذا غلب على ظنه أنه أدركه، فقد أدركه ولكنه يسجد للسهو بعد السلام إذا أتم صلاته، وكذلك إذا غلب على ظنه أنه لم يدركه فإنه يلغي تلك الركعة ويحكم له أنه لم يدركها، فيأتي بدلها بركعة، ويسجد للسهو بعد السلام، وإما أن يكون مترددًا ليس عنده ترجيح للإدراك أو عدمه فيلغي تلك الركعة، ويأتي بدلها بركعة، ويسجد للسهو قبل السلام.

مطالب مرتبط:

(۲۱۱۷) حکم رفع الیدین در نماز

رفع الیدین در چهار موضع انجام می‌شود اولین موضع هنگام تکبیرة الإحرام است و دومین موضع هنگام رکوع رفتن است و سومین موضع هنگام بالا آمدن از رکوع است و چهارمین موضع هنگام بلند شدن از تشهد اول است....

ادامه مطلب …

(۲۱۲۲) حکم بلند گفتن تکبیر در نمازهای سری

در نماز‌های سری نیز امام باید تکبیرات را با صدای بلند بگوید تا مردم به او اقتدا کنند ولی غیر از امام تکبیر را بلند نمی‌گوید برای این که نیازی به آن نیست....

ادامه مطلب …

(۲۱۳۴) حکم گذاشتن دو دست بر سینه بعد از بالا آمدن از رکوع

گذاشتن دو دست بر سینه قبل از رکوع و بعد از آن سنت است...

ادامه مطلب …

(۲۱۳۲) موضع دو دست در نماز هنگام اعتدال و تشهد چیست؟

سنت در گذاشتن دو دست بعد از بلند شدن از رکوع مانند قبل رکوع است یعنی سنت است که انسان در نماز دستش راستش را بر دست چپش بگذارد...

ادامه مطلب …

(۲۱۲۸) حکم بالا نگه داشتن دست در تکبیرة الإحرام در طول قرائت فاتحه در نماز

از رسول الله چنین چیزی که سوال کننده گفتند وارد نشده است که رفع الیدین را به مدت نصف سوره‌ی فاتحه طولش دهند و چیزی که وارد شده است این می‌باشد که ایشان دو دستش را تا برابر دو شانه‌هایش بالا یا تا برا برابر خود گوش‌هایش یا تا لاله‌ گوش‌هایش بالا می‌برد...

ادامه مطلب …

(۲۱۲۹) محل قراردادن دست‌ها در نماز

درست این است که بر روی سینه گذاشته شود و این بهترین چیزی است که گفته شده است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه