(۱۲۷۷) سوال: منظور از قاعده‌ی «مشقت، جلب کننده‌ی آسانی است»، چیست؟
جواب:
بر این جمله ملاحظه‌ی کمی وجود دارد. اما اگر بگوییم: آسانی به همراه مشقت، بهتر است. چنان که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ} [بقره: ۱۸۵]: (برای شما آسانی می‌خواهد و سختی نمی‌خواهد). معنایش این است که وقتی انجام دادن واجب برای انسان دارای مشقت باشد، بر او بخشوده می‌شود. چنان که رسول اللهﷺ به عمران بن حصین رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ می‌فرماید: «ایستاده نماز بخوان. اگر نتوانستی پس بنشین. اگر باز هم نتوانستی به پهلو بخوان».[۱]
نیز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در مورد روزه می‌فرماید: {فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ} [بقره: ۱۸۵]: (پس هر کدام از شما که این ماه را دید، روزه بگیرد و کسی که مریض است یا در سفر باشد، پس در روزهای دیگری روزه بگیرد. الله برای شما آسانی می‌خواهد و سختی نمی‌خواهد و برای اینکه شما تعداد را کامل کنید و تکبیر الله بگویید به خاطر هدایتتان و باشد که شکر گذارید).
***
[۱] صحیح بخاری: کتاب تقصیر الصلاة، باب إذا لم یطق قاعدا صلی علی جنب، حدیث شماره (۱۰۶۶)، از عمران بن حصین سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ با این لفظ: «صَلِّ قَائِمًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا، فإن لم تستطع فعلى جنب».
