چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۱۲۵۰) حدیث انس در مورد قنوت نماز صبح

(۱۲۵۰) سوال: از انس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ روایت است: «رسول اللهﷺ قنوت صبح را تا زمانی که از دنیا رفتند، می‌خواندند».[۱] حکم قنوت در نماز صبح چیست؟ صحت این حدیث تا چه اندازه است؟

سوال:

این حدیث صحیح نیست. چون هیچ کدام از کسانی که نماز رسول اللهﷺ را برای ما وصف کرده‌اند، نگفته‌اند که ایشان جز در هنگام نوازل، در نماز صبح قنوت می‌خواندند. قنوت ایشان در نوازل هم در همه‌ی نمازها بود و نه فقط در نماز صبح. بر همین اساس خواندن قنوت در نماز صبح، سنت نیست مگر اینکه بلایی بر مسلمین نازل گشته باشد که در این مواقع، قنوت فقط مختص نماز صبح نیست. بلکه هم در نماز صبح و هم در بقیه‌ی نمازها قنوت می‌خوانند.

اما بعضی از اهل علم بر این هستند که قنوت در نماز صبح، سنت است. اما قنوتی که در نماز صبح خوانده می‌شود، چگونه است؟ این قنوت چنان که برخی از عوام تصور می‌کنند، نه آن قنوتی است که در نماز وتر خوانده می‌شود. بلکه در این قنوت، مناسب با زمانه‌ای که شخص در آن زندگی می‌کند، برای مسلمانان دعا می‌کند. همچنین وقتی انسان در نماز صبح به امامی اقتدا کرد که قنوت می‌خواند، باید با او همراه شود و با دعای او آمین بگوید و خود را از بقیه‌ی نمازگزاران جدا ننماید. این نصّ کلام امام اهل سنت، احمد بن حنبل رَحِمَهُ‌الله است.[۲]

***


[۱] مسند احمد: (ج۳، ص۱۶۲، حدیث شماره۱۲۶۷۹). از انس بن مالک رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «مَا زَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقْنُتُ فِي الْفَجْرِ حَتَّى فَارَقَ الدُّنْيَا».

[۲] مراجعه شود به کتاب «الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف» تالیف مرداوی، (ج۳، ص۱۸۰).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عن أنس رضي الله عنه «أن رسول الله صلى الله عليه وسلم لم يزل يقنت الصبح حتى فارق الدنيا». ما حكم القنوت في صلاة الصبح؟ وما مدى صحة هذا الحديث؟ أفتوني جزاكم الله خيرًا.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا الحديث لا يصح عن النبي صلى الله عليه وسلم؛ لأن جميع الواصفين لصلاة الرسول صلى الله عليه وسلم لم يذكروا أنه قنَتَ في الفجر إلا في النوازل، فإنه كان يقنت في الفجر وفي غير الفجر أيضًا، بل يقنت في جميع الصلوات الخمس؛ وبناء على ذلك فإنه لا يُسَنّ القنوت في صلاة الفجر إلا إذا كان هناك سبب کنازلة تنزل بالمسلمين والنازلة إذا نزلت بالمسلمين فإن القنوت لا يختص بصلاة الفجر، بل يكون فيها وفي غيرها. وذهب بعض أهل العلم إلى أن القنوت في صلاة الفجر سُنّة. ولكن ما هو القنوت الذي يُقنت في صلاة الفجر ؟ ليس هو قنوت الوتر كما يظنه بعض العامة، ولكنه قنوت يدعو فيه الإنسان بدعاء عام للمسلمين مناسب للوقت الذي يعيشه، وإذا انتم الإنسان بشخص يقنت في صلاة الفجر فإنه يتابعه ويؤمن على دعائه ولا ينفرد عن المصلين، كما نص على ذلك إمام أهل السنة أحمد بن حنبل رحمه الله.

مطالب مرتبط:

(۱۰۹۳) درود فرستادن بر پیامبر چه حکمی دارد

مستحب است که وقتی اسم پیامبر برده شود، انسان صلوات بفرستد. همچنین اگر میداند که شخص گویند صلوات می‌فرستد، میتواند آمین بگوید

ادامه مطلب …

(۱۰۷۴) آیا عمره در رمضان مساوی با حج است؟

این بدان معنا نیست که فریضه‌ی حج را به جای آورده است؛ یعنی با انجام دادن عمره در ماه رمضان، فریضه‌ی حج از او ساقط نمی‌شود و باید حج را به جای آورد

ادامه مطلب …

(۱۲۰۲) در میان فرقه‌ها، کدام یکی فرقه‌ی ناجیه است

«فرقه‌ی ناجیه همان جماعتی است که بر عقیده و قول و عملی هستند که پیامبرﷺ و اصحابشان بر آن بودند» و این مختص به یک زمان و مکان خاص نیست

ادامه مطلب …

(۱۲۲۸) حکم پوشیدن لباس پایین‌تر از قوزک

کسی که لباسش از قوزک پایین‌تر باشد، گر چه نمازش پذیرفته شود، اما گنهکار است و گناهش جزء گناهان کبیره به شمار می‌رود. پس اسبال گناه است

ادامه مطلب …

(۱۱۵۱) توسل به وجه الله برای درخواست

از آنجایی که وجه الله موصوف به جلالت و اکرام است، شایسته نیست با توسل به آن چیزی طلب نمود، مگر بزرگ‌ترین و مهم‌ترین درخواست یعنی بهشت.

ادامه مطلب …

(۱۱۸۳) حدیث نزول روزانه ۱۲۰ رحمت بر کعبه

صحت این حدیث از رسول اللهﷺ ثابت نیست. نگاه کردن به کعبه عبادت نیست. همچنین نمازگزار باید هنگام سجده به محل سجود نگاه کند نه کبعه

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه