(۹۰۴) سوال: معنای این آیه چیست؟ {وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ} [مائده: ٢٧]: (و ای پیامبر، داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان).

جواب:

معنای آیه این است که فرزندان خود آدم عَلَيْهِ‌السَّلَام هر کدام برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ یک قربانی کردند. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قربانی یکی از آنها را قبول و قربانی دیگری را قبول نکرد. کسی که قربانی‌اش قبول نشده بود، به برادرش حسادت کرد که چرا قربانی او قبول شود ولی قربانی من قبول  نشود؟ به همین خاطر او را تهدید به قتل کرد و گفت که تو را خواهم کشت. این از روی حسادت و طغیان بود. اما برادرش به وی گفت: {إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلمُتَّقِینَ} [مائده: ٢٧]: (الله فقط از پرهیزگاران می‌پذیرد). گویا به او می‌گوید که اگر تقوای الله را پیشه می‌نمودی الله از تو قبول می‌فرمود.

سپس برادر دیگر به این برادر گفت که دستش را برای کشتن او دراز نمی‌کند. {مَا أَنَا بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ} [مائده: ٢٨]: (من هرگز دست خود را به سوی تو دراز نخواهم کرد تا تو را بکشم، زیرا من از الله پروردگار جهانیان می‌ترسم). اما در آخر، نفس اماره‌ی آن برادر دیگر، کشتن برادر را برایش زیبا جلوه داد و برادرش را کشت و از زیان‌کاران گشت. بعد سرگردان شد که با جنازه چه کند؟ به همین خاطر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کلاغی را فرستاد که در زمین جستجوی می‌کرد و زمین را با منقار یا با ناخن‌هایش شخم می‌زد تا به او نشان دهد که چگونه برادرش را دفن کند.

وقتی چنین دید، گفت: {يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ} [مائده: ٣١]: (وای بر من! آیا من آنقدر درمانده‌ام که همچون این کلاغ باشم و جسد برادرم را بپوشانم؟ و سرانجام پشیمان شد).

اما آنچه در روایات اسرائیلیات آمده که آدم هر دفعه صاحب یک دوقلوی پسر و دختر می‌شد و پسری که بار اول به دنیا آمده با دختری که در دفعه‌ی دوم به دنیا آمده ازدواج می‌نمود و پسری که در دفعه‌ی دوم به دنیا آمده با دختر دفعه‌ی اول ازدواج می‌نمود، اصل و اساسی ندارد.

***