(۳۵۰) تفاوت شرک پنهان و شرک اصغر

(۳۵۰) سوال: شرک پنهان چیست؟ تفاوت شرک پنهان و شرک اصغر چیست؟ مسلمان چگونه می‌تواند از آن در امان باشد؟

جواب:

شرک عبارت است از: شرك اكبر، شرك اصغر و شرك پنهان:

شرک اکبر مثل این‌ که شخص، نوعی از عبادت را برای کسی غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انجام دهد؛ دعا از جمله عبادت‌ها است لذا اگر انسان، غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به دعا فرا بخواند مثل این که برای دفع ضرر یا جلب منفعت، پیامبر، وليّ، فرشته‌ای از فرشتگان، خورشید یا ماه را به دعا فرا بخواند مرتکب شرك اكبر شده است. همچنین اگر برای صاحب یک قبر، بت، خورشید، ماه و… سجده کند مرتکب شرک اکبر شده که او را از اسلام خارج می‌کند (پناه بر الله)؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ} [المائده: ۷۲]: (قطعاً هر کس به الله شرک بورزد، الله بهشت را بر او حرام کرده و پناه‌گاهش آتش دوزخ است و ستم‌کاران هیچ یاوری ندارند) آن ‌چه بیان شد مثال‌هایی برای اعمال ظاهری بود؛ همچنین اگر با قلبش اعتقاد داشته باشد که کسی با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در آفرینش، شریک است یا اعتقاد داشته باشد که کسی قدرت دارد کارهایی انجام دهد که فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قدرت انجام آن را دارد، مرتکب شرك اكبر شده است.

شرک اصغر پایین‌تر شرک اکبر است؛ مثل این ‌که: به غير الله سوگند یاد کند؛ البته با این اعتقاد که آن ‌چه بدان سوگند یاد کرده، استحقاق عظمتی که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مستحق آن است را ندارد. این شخص به غیر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای تعظیم وی سوگند یاد می‌کند اما معتقد است که وی در تعظیم، پایین‌تر از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است که این شرك اصغر است زیرا پیامبر ﷺ فرمود: «مَنْ حَلَفَ بِغَيرِ اللهِ فَقَدْ كَفَرَ أَو أَشْرَكَ»: (هر کس به غیر الله سوگند یاد کند، کفر یا شرک ورزیده است) این کار حرام است حتی اگر سوگند به پیامبر، جبرئيل یا دیگر مخلوقات باشد. این کار، حرامو با انجام آن، مرتکب شرك اصغر شده است.

شرک پنهان: مربوط به قلب است و کسی جز الله از آن با خبر نمی‌شود که می‌تواند شرک اکبر یا شرک اصغر ‌باشد؛ اگر در قلبش همراه با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کسی را شریک قرار دهد و معتقد باشد حقوق و افعالش با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مساوی و برابر است، مرتکب شرک اکبر شده است از این جهت که شرک خود را برای مردم آشکار نمی‌کند، شرک پنهان است اما میان او و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شرک اکبر است. اگر هنگام عبادت الله، ریا و خود نمایی در دل داشته باشد مرتکب شرک پنهان شده زیرا بر مردم پنهان است؛ این شرک اصغر است زیرا انسان با ریا، از اسلام خارج نمی‌شود.

سؤال: مسلمان چگونه می‌تواند از آن رهایی یابد؟

جواب: در امان ماندن از شرک اصغر و شرک اكبر با بازگشت به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و پایبند بودن به دستوراتش و خودداری از آن چه نهی کرده حاصل می‌شود که با این پایبندی و استقامت، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وی را را از شرک مصون می‌دارد.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من العراق من ديالة: ما الشرك الخفي؟ وما الفرق بينه وبين الشرك الأصغر ؟ وكيف يمكن أن يتخلص منه المسلم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الشرك شرك أكبر وشرك أصغر وشرك خفي:

أما الشرك الأكبر: مثل أن يصرف الإنسان شيئًا من العبادة لغير الله -عز وجل، ومن العبادة الدعاء، فإذا دعا الإنسان غير الله، كما لو دعا نبيا أو وليا أو ملكًا من الملائكة، أو دعا الشمس أو القمر لجلب نفع، أو دفع ضرر، كان مشركًا بالله شركًا أكبر، وكذلك لو سجد لصنم، أو للشمس أو للقمر، أو لصاحب القبر أو ما أشبه ذلك، فإن ذلك شرك أكبر مخرج عن الملة – والعياذ بالله – قال تعالى: ﴿ إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَنَهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ ﴾ [المائدة: ۷۲]. وهذا في الأعمال الظاهرة، وكذلك لو اعتقد بقلبه أن أحدًا يشارك الله تعالى في خلقه، أو يكون قادرًا على ما لا يقدر عليه إلا الله -عز وجل-، فإنه يكون مشركًا شركًا أكبر.

أما الشرك الأصغ: فإنه ما دون الشرك الأكبر؛ مثل: أن يحلف بغير الله، غير معتقد أن المحلوف به يستحق من العظمة ما يستحقه الله -عز وجل-، فيحلف بغير الله تعالى تعظيما له -أي: المحلوف به ولكنه يعتقد أنه دون الله -عز وجل- في التعظيم، فهذا يكون شركًا أصغر؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ حَلَفَ ِغَيْرِ الله فَقَدْ كَفَرَ وَأَشْرَكَ». وهو محرم، سواء حلف بالنبي، أم بجبريل، أم مع بغيرهما من الخلق، فإنه حرام عليه، ويكون به مشركًا شركا أصغر.

وأما الشرك الخفي: فهو ما يتعلق بالقلب؛ من حيث لا يطلع عليه إلا الله، وهو إما أن يكون أكبر ، وإما أن يكون أصغر؛ فإذا أشرك في قلبه الله أحدا يعتقد أنه مساو لله تعالى في الحقوق وفي الأفعال كان مشركا شركا أكبر، وإن كان لا يظهر للناس شركه فهو شرك خفي على الناس، لكنه أكبر فيما بينه وبين الله عز وجل، وإذا كان في قلبه رياء في عبادة يتعبد بها الله فإنه يكون مشركا شركا خفيًّا؛ لخفائه على الناس لكنه أصغر؛ لأن الرياء لا يخرج به الإنسان من الإسلام.

يقول السائل: كيف يمكن أن يتخلص منه المسلم ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: التخلص من الشرك الأصغر أو الأكبر بالرجوع إلى الله -عز وجل-، والتزام أوامره فعلا، والتزام اجتناب نواهيه، وبهذه الاستقامة يعصمه الله تعالى من الشرك.