(۴۱۱۷) حکم شرعی حج زن با محرم هشت ساله

(۴۱۱۷) سوال: زنی برای ادای حج رفته و محرم او فرزندش که هشت سال دارد بوده است؛ آیا حج او درست است، چه شروطی برای محرم لازم است؟

جواب:

حج او درست است اما کار او و سفرش بدون محرم حرام و نافرمانی از رسول الله ﷺ است که می‌‌فرماید: «لا تسافر امرأة إلا مع ذي محرم»[۱]: (هیچ زنی سفر نکند مگر این که محرم همراه او باشد) و کودکی که بالغ نیست محرم به حساب نمی‌‌آید زیرا خود نیاز به سرپرستی و مواظبت دارد و کسی که این‌‌گونه باشد ممکن نیست سرپرست و ناظر کسی دیگر باشد.

آن چه در محرم شرط است: مسلمان، مرد، بالغ و عاقل باشد و اگر این‌‌گونه نباشد محرم به حساب نمی‌‌آید.

مسئله‌‌ای وجود دارد که بسیار برای آن تدسف می‌‌خوریم و آن سهل‌‌انگاری برخی از زنان در مسافرت با هواپیما بدون همراه داشتن محرم است آن‌‌ها در این کار سهل‌‌انگاری می‌‌کنند می‌‌بینی که زن به تنهایی با هواپیما سفر می‌‌کند و دلیل آن‌‌ها برای این کار این است که می‌‌گویند: محرمش او را به فرودگاه می‌‌رساند و محرم دیگر در فرودگاهی که هواپیما فرود می‌‌آید به استقبال او می‌‌رود و این دلیل در واقع ضعیف است زیرا محرم اولی او را تا هواپیما همراهی نمی‌‌کند بلکه تا سالن انتظار همراه او است و چه بسا پرواز تأخیر داشته باشد و این زن سرگردان می‌‌شود و چه بسا هواپیما پرواز کند اما نتواند به دلایلی در فرودگاهی که می‌‌خواهد فرود آید و در مکان دیگری فرود آید لذا این زن سرگردان می‌‌شود و چه بسا در فرودگاهی که می‌‌خواهد فرود آید اما محرم او به دلایلی مانند خواب، بیماری، ترافیک، تصاف و… نیاید و اگر تمام این موانع وجود نداشته باشد و هواپیما در وقتش برسد و محرم نیز به استقبال او بیاید چه کسی کنار او در هواپیما می‌‌نشیند چه بسا کسی که کنار او می‌‌نشیند مردی باشد که از الله À نمی‌‌ترسد و به بندگان الله À رحم نمی‌‌کند و آن‌‌ها را فریب می‌‌دهد و فریب او را می‌‌خورند لذا همان‌‌طور که آشکار است فتنه و حرام حاصل می‌‌شود بنابراین بر زن واجب است تقوای الله À را پیشه نموده و جز به همراه محرم به مسافرت نرود.

بر سرپرستان او یعنی مردانی که الله À آن‌‌ها را سرپرست زنان قرار داده است واجب است تقوای الله À را پیشه نموده و در مورد محارم خود کوتاهی نکنند و غیرت و دین خود را از دست ندهند زیرا انسان در قبال خانواده‌‌اش مسئول است چون الله À آن‌‌ها به عنوان امانتی نزدشان قرار داده است و می‌‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ}[تحریم: ۶](ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و خانواده‌‌‌ی خود را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ‌‌ها است نگه دارید (آتشی که) برآن فرشتگان خشن و سخت‌گیر (گمارده شده) که هرگز الله را در آنچه به آنان فرمان داده نافرمانی نمی‌کنند و هرچه فرمان می‌یابند انجام می‌دهند).

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: امرأةٌ حَجَّتْ وكان تَحْرَمُها ولدها البالغ من العمر ثماني سنوات، فهل حَجُهَا صحيح ، وما هي الشروط التي يجب توفرها فيه؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: أما حَجُهَا فصحيح، لكن فعلها وسفرها بدون محرم، هذا مُحرَّم ومعصيةٌ لرسول الله صلى الله عليه وسلم، فإنه -عليه الصلاة والسلام- قال: «لا تُسَافِرُ امرأة إلا مع ذي تَحْرَم»، والصغير الذي لم يبلغ ليس بذي تحرم، لأنه هو نفسه يحتاج إلى ولاية وإلى نظر، ومن كان كذلك لا يمكن أن يكون ناظرا أو وليا لغيره.

والذي يُشْتَرَطُ فِي الْمَحْرَمِ: أن يكون مُسلما، ذكرًا، بالغا، عاقلا، فإذا لم يكن كذلك فإنه ليس بِمَحْرَم.

وها هنا أمر نأسف له كثيرًا، وهو تهاون بعض النساء في السفر بالطائرة بدون تحرم، فإنهن يَتَهَاون في ذلك، تجد الْمَرْأَةُ تسافر في الطائرة وحدها، وتعليلهم

لهذا الأمر يقولون : إن تَحْرُمَهَا يوصلها في المطار التي أقلعت منه الطائرة، والمحَرَمُ الآخر يستقبلها في المطار الذي تهبط فيه الطائرة، وهذه العلة عليلَةٌ في الواقع فإن مَحْرُمَهَا الذي شَيَّعَهَا لا يُدْخِلُهَا في الطائرة، بل إنه يدخلها في صالة الانتظار، وربما تتأخر الطائرة عن الإقلاع فتبقى هذه الْمَرْأَةُ ضائعة، وربما تطير الطائرة، ولا تتمكن من الهبوط في المطار الذي تريد لسبب من الأسباب، وتهبط في مكان آخر فتضيع هذه المَرْأَةُ، وربما تهبط في المطار الذي قَصَدَتْهُ ولكن لا يأتي مَحرَمُهَا لسببٍ من الأسباب، إما نوم، أو مرض أو زحام سيارات، أو حادث بسيارته يمنعه من الوصول، أو غير ذلك، وإذا انتفت كُلُّ هذه الموانع، ووصلت الطائرة في وقت وصولها وَوُجِدَ المحرم الذي يستقبلها فإنه من الذي يكون إلى جانبها في الطائرة، قد يكون بجانبها رجلٌ لا يخشى الله تعالى، ولا يرحم عباد الله فيُغْرِيهَا وتَخْتَرَّ به، فيحصل بذلك الفتنة والمحظور كما هو معلوم، فالواجب على الْمَرْأَةِ أن تتقي الله -عز وجل-، وأن لا تسافر إلا مع ذي محرم.

والواجب أيضًا على أوليائها من الرجال الذين جعلهم الله قوامين على النساء أن يتقوا الله عز وجل، وأن لا يُفَرِّطُوا في محارمهم، وأن لا تذهب غَيْرَتُهم ودينهم، فإن الإنسان مسئول عن أهله، لأن الله تعالى جعلهم أمانة عنده فقال: ﴿ يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَيْكَةُ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ﴾ [التحريم: ٦].