(۶۰۲۸) آیا بر قسم شرکی کفاره واجب است؟

(۶۰۲۸) سوال: آیا بر قسم شرکی کفاره واجب است؟ آیا گفتن: در پناه تو و قسم به زندگی‌‌ام، از جمله قسم‌‌های شرکی است؟

جواب:

قسم شرکی کفاره ندارد یعنی اگر گفت: قسم به پیامبر، قسم به کعبه، قسم به ماه، قسم به خورشید، قسم به شب، قسم به روز، قسم به فلان سید و … همه‌‌ی این‌‌ها شرک است و رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «من حلف بغیر الله فقد کفر أو أشرك»[۱]: (كسي كه به غير الله قسم یاد کند، کافر شده یا شرک ورزیده است) این قسم حرام است و کفاره ندارد. اما شخص مرتکب گناه شده، زیرا الله À شرک را نمی‌‌بخشد. الله À می‌‌فرماید: {إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَاءُ ۚ }[النساء: ۴۸]: (بی گمان الله این را که به او شرک آورده شود نمی‌‌بخشد و غیر از آن را برای هر کس بخواهد می‌‌بخشد) ظاهر این آیه بر این است که شرک بخشیده نمی‌‌شود حتی اگر شرک اصغر باشد؛ هر چند که در این مسئله بین علما اختلاف وجود دارد و می‌‌گویند: شرک اصغر چه بخشیده شود و چه بخشیده نشود، صاحب آن در جهنم جاودانه نمی‌‌ماند.

گفتن: (فی ذمتک: در پناه تو) قسم نیست؛ زیرا منظور، ذمتِ عهد است یعنی گویا می‌‌گوید: من در پناه تو هستم یا شبیه آن. اما (لعمری) نیز اشکالی ندارد. در سنت، در کلام صحابه و در کلام علما آمده است و در آن قسم وجود ندراد؛ زیرا قسم یعنی کلام را با صیغه‌‌های آن ذکر کند و صیغه‌‌های قسم سه تا هستند: واو، باء و تاء (والله، بالله و تالله).

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: الحلف الشركي هل عليه كفَّارة؟ وهل قول: في ذمتك ولعمري من الحلف الشركي؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الحلف الشركي ليس فيه كَفَّارة، يعني لو قال: والنبي، والكعبة، والشمس والقمر والليل والنهار، والسيد… وما أشبه ذلك؛ فكل هذا من الشرك وقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ فَقَدْ كَفَرَ أَوْ أَشْرَكَ»، وهو حلف مُحرَّم، ليس فيه شيء، أي ليس فيه الكفَّارة، لكن فيه الإثم؛ لأن الشرك لا يغفره الله عز وجل؛ قال الله تعالى: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾ [النساء: ٤٨]، وظاهر الآية الكريمة أن الشرك لا يغفر، ولو كان أصغر، وإن كان في ذلك خلاف بين العلماء، قالوا: الشرك الأصغر يغفر أو لا يغفر لكن صاحبه لا يخلد في النار.

أما قول: (في ذمتك) فليس بيمين؛ لأن المراد بالذمة العهد يعني كأنه قال: أنا في عهدك أو ما أشبه ذلك . وأما (العمري) فليس بها بأس أيضًا؛ فقد جاءت في السنة، وجاءت في كلام الصحابة، وجاءت في كلام العلماء، وليس فيها القسم؛ لأن القسم أن يصوغ الكلام بصيغة القسم، وصيغه ثلاث: الواو والباء والتاء؛ والله بالله الله.