(۶۸۵۷) سوال: یکی از دختران که خواسته بود در دانشگاه‌ها ثبت نام کند، دانشگاه از او یک گواهی پزشکی خواسته است و یک موعد مشخص برای ارائه آن تعیین کرده بود و اگر او در موعد مقرر آن نمی‌برد، پذیرش او لغو می‌شد و از آنجا که این دختر در مدرسه‌ای در منطقه خود مشغول به کار است و فاصله زیادی با دانشگاه دارد و نمی‌تواند در موعد مقرر معاینه پزشکی را انجام داده و به دانشگاه بفرستد، از یکی از دوستان خود خواست تا به‌جای او معاینه شود و آن را به دانشگاه تحویل دهد، حکم این عمل چیست، با توجه به اینکه این دختر سالم است و بیماری‌ای ندارد؟

جواب:

این کار از دو جهت حرام است:

جهت اول: این کار دروغ است زیرا کسی که مورد معاینه قرار گرفته همان شخصی نیست که باید معاینه می‌شد.

جهت دوم: این کار خیانت به دانشگاه، وزارت‌خانه، دولت و حتی امت است، این خیانتی به همه این نهادها محسوب می‌شود و نتیجه آن این است که این دانشجو در نهایت مدرکی دریافت می‌کند و با استفاده از آن در شغلی قرار می‌گیرد که بدون آن مدرک نمی‌توانست به آن برسد سپس بر اساس آن مدرک حقوق دریافت می‌کند و این حقوق بر اساس باطل است و چیزی که بر باطل استوار باشد، خود نیز باطل است.

از این رو به این زن هشدار می‌دهیم که از این عمل خودداری کند، به او می‌گوییم: این کار را انجام نده و دیگران را نیز از انجام چنین کارهای نادرست برحذر می‌داریم همچنین به آنان می‌گوییم: این قول الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را بخوانید: {وَیُنَجِّی ٱللَّهُ ٱلَّذِینَ ٱتَّقَوۡا۟ بِمَفَازَتِهِمۡ لَا یَمَسُّهُمُ ٱلسُّوۤءُ وَلَا هُمۡ یَحۡزَنُونَ} [سوره الزمر: ۶۱]: (و الله کسانی را که پرهیزگاری کردند با رستگاری‌شان نجات می‌دهد، نه رنجی به آن‌ها رسد، و نه آن‌ها اندوهگین شوند).

تقوای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را پیشه کنید و از چنین معاملاتی که شامل این گناهانی که ذکر کردیم می‌شود پرهیز کنید و می‌گوییم: داستان کعب بن مالک رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ، هلال بن امیه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ و مُرارة بن الربیع رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ را به یاد آورید[۱] که وقتی از حضور در غزوه تبوک تخلف کردند و عذری نداشتند، صادقانه نزد رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم اعتراف کردند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن‌ها را نجات داد حتی در مورد داستان آن‌ها آیاتی از قرآن را نازل کرد که تا روز قیامت تلاوت می‌شود، این آیاتی است که در نمازهای نفل و فرض خوانده می‌شود و هر انسانی که این آیات را تلاوت می‌کند، به ازای هر حرفی ده حسنه دریافت می‌کند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با آن عبادت می‌کند، چه فضیلتی به این فضیلت می‌رسد برای همین بر مؤمن واجب است که در سخن و عمل خود برای پیروی از امر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، صادق باشد، که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ ٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَكُونُوا۟ مَعَ ٱلصَّـٰدِقِینَ} [سوره التوبة: ۱۱۹]: (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید، تقوای الله را پیشه کنید، و با راستگویان باشید).

همچنین به خاطر پیروزی از امر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم که فرمودند: «إِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ، وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ حَتَّى يَكُونَ صِدِّيقًا»[۲]: (به راستی صداقت و راستی به سوی نیکی هدایت می‌کند و نیکی به سوی بهشت و مرد به راست‌گویی ادامه می‌دهد تا اینکه (به مقام) صدیق می‌رسد).

و به خاطر اجتناب از آنچه رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از آن برحذر داده است و فرمودند: «وَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ، وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ حَتَّى يُكْتَبَ كَذَّابًا»[۳]: (و حقیقتا دروغ به فساد می‌کشاند و فساد هدایت‌گر مسیر آتش می‌باشد؛ و آن مرد دروغ می‌گوید تا اینکه نزد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به عنوان کذاب و دروغگو ثبت می‌شود).

و تأسف‌بار است که کسی اینگونه عرض خود را به مسئول ارائه دهد که حاوی دروغ و خیانت است و تأسف‌بار است که برخی از مسئولان در این امر با او مماشات می‌کنند و  همراهی می‌کنند و بر آن موافقت می‌کنند و امور را پیش می‌برند در حالی که واقعیت را می‌دانند و از خلاف آنچه تقدیم کرده است، آگاهند، بنابراین چنین فردی هم به شخصی که این درخواست را ارائه داده، هم به خودش و هم به فرد بالادست خود از ولی‌امر ظلم کرده است.

واجب است که مسئولان در مسائلی که خلاف قوانین است، جانب‌داری هیچ کس را نکنند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ كُونُوا۟ قَوَّٰمِينَ بِٱلۡقِسۡطِ شُهَدَاۤءَ لِلَّهِ وَلَوۡ عَلَىٰۤ أَنفُسِكُمۡ أَوِ ٱلْوَٰلِدَيْنِ وَٱلۡأَقۡرَبِینَۚ إِن یَكُنۡ غَنِیًّا أَوۡ فَقِیرࣰا فَٱللَّهُ أَوۡلَىٰ بِهِمَا} [سوره النساء: ۱۳۵]: (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! برپا دارنده‌ی عدالت باشید، برای الله شهادت دهید؛ اگر چه به زیان خود شما یا پدر و مادر و نزدیکان (شما) باشد، اگر (مدعی علیه) توانگر یا فقیر باشد. (به هر حال) الله به آنان سزاوارتر (و مهربان‌تر) است).

خلاصه‌ی پاسخ این است: به این زنی که می‌خواهد در دانشگاهی ثبت‌نام کند در حالی که از دانشگاه دور است، می‌گوییم: اگر توانستی آنچه را که دانشگاه از تو خواسته است انجام دهی، این همان مطلوب است اما اگر نمی‌توانی، پس هیچ خیری در ثبت‌نام از طریق نیرنگ نیست.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.