سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۶۴۳) وقتی عصبانی می‌شوم، الفاظی غیر مناسب به کار می‌برم ، آیا در این گناهی دارم؟

(۶۶۳۴) سوال: وقتی عصبانی می‌شوم، الفاظی غیر مناسب به کار می‌برم و وقتی که عصبانیتم فروکش نمود، پشیمان می‌گردم و از الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ طلب مغفرت می‌کنم، آیا در این گناهی دارم؟

جواب:

شایسته است که این سوال کننده را به آنچه در صحیح بخاری است متذکر شویم که: «أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم: أَوْصِنِي؟ قَالَ: لَا تَغْضَبْ. فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: لَا تَغْضَبْ»[۱]: (مردى به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم گفتند: مرا نصيحت كنيد، فرمودند: خشمگين نشويد، آن مرد چندين بار آن را تكرار كرد، فرمودند: خشمگين نشويد) لذا این سوال کننده را نصیحت می‌کنیم که خشمگین نشود و خود را کنترل نماید و مزین به صبر شود تا آسوده خاطر باشد و از خشمی که ممکن است عواقب خوبی در پی نداشته باشد دور گردد و نفس خود را بر آن تمرین دهد و چه بسا انسانی  که زیاد عصبانی می‌شود به فردی رضایتمند تبدیل گردد ولی اگر از نفس خود غافل گردد و آن را آزاد بگذارد و برای کوچکترین چیز عصبانی شود، چیزی می‌گوید یا کاری می‌کند که عواقب خوبی در پی ندارد و این خلاف عقل، شهامت و مردانگی است و اگر کسی بگوید: دوای آن چیست؟ یعنی اگر خشم فوران کرد، درمان آن چیست؟ می‌گوییم: رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم چند دارو را به ما معرفی نموده است و از آن دارو پناه بردن به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده است، اینکه انسان بگوید: أعوذ بالله من الشیطان الرجیم و از دیگر داروهای آن این است که اگر ایستاده، بشیند و اگر نشسته، دراز بکشد زیرا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسُ، فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلَّا فَلْيَضْطَجِعْ»[۲]: (هرگاه یکی از شما عصبانی شد در حالی که ایستاده است، بنشیند و اگر عصبانیت او برطرف نشد، دراز بکشد) چون جابه جا شدن از حالت بالاتر به پایین‌تر،  سبب پایین آمدن خشم او می‌گردد تا این که خشم او از بین برود.

 از اسباب از بین بردن خشم، وضو گرفتن است زیرا وضو عملی است که نفس با آن تسلی می‌یابد و حرارت خون را پایین می‌آورد لذا خشم را از بین می‌رود.

 همچنین از اسباب از بین بردن خشم، دوری از آن مکان است، لذا اگر مرد از همسر خود مثلا در خانه خشم گرفت و نتوانست وضو بگیرد و آنچه که چندی پیش ذکر کردیم را انجام دهد، پس از خانه خارج شود تا حرامی از او سر نزند.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عندما أغضب من شيء أَتَلَفَّظُ بألفاظ غير سَوِيَّة، وعندما يهدأ الغضب أندم ، وأستغفر الله، فهل يكون على إثم في ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: ينبغي أن نُذَكَّر هذا السائل بما ثبت في صحيح البخاري أن رجلا أتى إلى النبي صلى الله عليه وسلم فقال: يا رسول الله أَوْصِنِي، قَالَ: «لا تَغْضَبْ». فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: «لاَ تَغْضَبْ». فنُوصي هذا السائل ألا يغضب، وأن يضغط على نفسه، ويَتَحَلَّى بالصبر، حتى يكون هادئ البال، بعيدا عن الغضب الذي قد يحدث مِن جَرَّائه ما لا تُحْمَد عُقباه، وليُمَرِّن نفسه على ذلك، فرُبّ إنسان غَضُوب صار إنسانًا راضيا، وأما أن يُهمِل نَفْسه، ويُطلق العنان لها، فيغضب عند أقلّ شيء، ويحصل منه من الكلام، أو الأفعال ما لا تحمد عقباه، فهذا خلاف الحزم، وخلاف الشَّهَامَة والرجولة. فإن قال قائل: ما دواء ذلك؟ يعني إذا ثار به الغضب فما دواؤه؟ نقول: إن النبي صلى الله عليه وسلم أخبرنا بِعِدَّةِ أَدْوِيَة، منها الاستعاذة بالله من الشيطان الرجيم، بأن يقول الإنسان: أعوذ بالله من الشيطان الرجيم ومنها أنه إذا كان قائما فليجلس، فإن كان جالسا فليضطجع، وذلك لقوله صلى الله عليه وسلم: «إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسْ فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلَّا فَلْيَضْطَجِعْ». لأن تنقل الإنسان مِن أعلى إلى أدنى تنكسر به حِدَّة النفس، وحدة العلو، فيزول الغضب.

ومنها -أي من أسباب زوال -الغضب أن يتوضأ، لأن الوضوء عمل تلهو به النفس، ولأن الوضوء يُبرد حرارة الدم فيهبط الغضب. ومن ذلك أيضًا أن يَبْعُد عن المكان، فإذا أغضَبَتْه زوجته في البيت – مثلا – ولم يتمكن من الوضوء، وما ذكرناه آنفًا، فليَخْرُج عن البيت، حتى لا يقع المحذور.

مطالب مرتبط:

(۶۶۳۸) علاج تأثیر گذار برای درمان خشم چیست؟

آن پناه بردن به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده است لذا وقتی در خود احساس خشم نمود، بگوید: أعوذ بالله من الشیطان الرجیم...

ادامه مطلب …

(۶۶۳۱) آیا اگر انسان جواب کسی که به نسبت او قول یا فعل قبیحی را انجام داده است، بدهد گناه‌کار است؟

اگر انسان جواب ظلم کسی را به مانند ظلمش بدهد، گناهی ندارد و بلکه او عادل می‌باشد....

ادامه مطلب …

(۶۶۴۴) زبان پدرم عادت‌کرده به ناسزا؛ آیا راهی برای بخشش و رهایی هست؟

نصحیت و توصیه‌ی من به پدرت این است که خشمگین نشود و خود را به صبر و تحمل مزین نماید و بداند که احوال همیشه یکسان نیست و همانطور که الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است همراه دشواری، آسانی است...

ادامه مطلب …

(۶۶۳۵) احسان در شریعت اسلامی چیست؟

احسان به معنای عام آن یعنی دست‌کشیدن از اذیت و آزار مردم و بذل و بخشش با مال، جان و مقام و احسان دایره‌ی وسیع و شاملی است....

ادامه مطلب …

(۶۶۳۳) آیا در تاریخ بشریت وجود دارد که کسی در ابتدا ترسو بوده سپس شجاع گشته باشد؟

شکی در این نیست که وجود دارد چون که بسیاری از مؤمنینی که در راه الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ جهاد نمودند و شجاعتی که به آن شهرت یافتند را کسب کردند و شکی نیست که در بعضی از آن‌ها این شجاعت در ابتدا در ایشان نبوده است...

ادامه مطلب …

(۶۶۴۲) حکم ناسزا گفتن به پدر در حالت خشم

حکم آن این است که برای انسان جایز نیست به یکی از مسلمانان ناسزا گوید یا دشنامشان دهد و به طریق اولی جایز نیست که به نزدیکانش و پدر و برادرانش ناسزا گوید لذا باید به سوی الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کند و از این عمل طلب بخشش نماید....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه