(۶۶۳۴) سوال: وقتی عصبانی میشوم، الفاظی غیر مناسب به کار میبرم و وقتی که عصبانیتم فروکش نمود، پشیمان میگردم و از الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ طلب مغفرت میکنم، آیا در این گناهی دارم؟
جواب:
شایسته است که این سوال کننده را به آنچه در صحیح بخاری است متذکر شویم که: «أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم: أَوْصِنِي؟ قَالَ: لَا تَغْضَبْ. فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: لَا تَغْضَبْ»[۱]: (مردى به رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم گفتند: مرا نصيحت كنيد، فرمودند: خشمگين نشويد، آن مرد چندين بار آن را تكرار كرد، فرمودند: خشمگين نشويد) لذا این سوال کننده را نصیحت میکنیم که خشمگین نشود و خود را کنترل نماید و مزین به صبر شود تا آسوده خاطر باشد و از خشمی که ممکن است عواقب خوبی در پی نداشته باشد دور گردد و نفس خود را بر آن تمرین دهد و چه بسا انسانی که زیاد عصبانی میشود به فردی رضایتمند تبدیل گردد ولی اگر از نفس خود غافل گردد و آن را آزاد بگذارد و برای کوچکترین چیز عصبانی شود، چیزی میگوید یا کاری میکند که عواقب خوبی در پی ندارد و این خلاف عقل، شهامت و مردانگی است و اگر کسی بگوید: دوای آن چیست؟ یعنی اگر خشم فوران کرد، درمان آن چیست؟ میگوییم: رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم چند دارو را به ما معرفی نموده است و از آن دارو پناه بردن به الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ از شیطان رانده است، اینکه انسان بگوید: أعوذ بالله من الشیطان الرجیم و از دیگر داروهای آن این است که اگر ایستاده، بشیند و اگر نشسته، دراز بکشد زیرا رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم فرمودند: «إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسُ، فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلَّا فَلْيَضْطَجِعْ»[۲]: (هرگاه یکی از شما عصبانی شد در حالی که ایستاده است، بنشیند و اگر عصبانیت او برطرف نشد، دراز بکشد) چون جابه جا شدن از حالت بالاتر به پایینتر، سبب پایین آمدن خشم او میگردد تا این که خشم او از بین برود.
از اسباب از بین بردن خشم، وضو گرفتن است زیرا وضو عملی است که نفس با آن تسلی مییابد و حرارت خون را پایین میآورد لذا خشم را از بین میرود.
همچنین از اسباب از بین بردن خشم، دوری از آن مکان است، لذا اگر مرد از همسر خود مثلا در خانه خشم گرفت و نتوانست وضو بگیرد و آنچه که چندی پیش ذکر کردیم را انجام دهد، پس از خانه خارج شود تا حرامی از او سر نزند.
[۱] تخریج آن گذشت.
[۲] تخریج آن گذشت.