(۶۰۶۵) سوال: به نسبت آنچه آن شخص به وی فتوا داده که مبلغی پول پرداخت کند؟

جواب:

در جواب گفتم که درست نیست و نصیحت به کسانی که بدون علم مسئولیت فتوا را به عهده می‌‌گیرند، این است که به آن‌‌ها و امثال آن‌‌ها می‌‌گوییم: {قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ}[الأعراف: ۳۳]: (بگو: الله فقط کارهای زشت را چه آشکارا و چه پنهان باشد و گناه و سرکشی به نا حق را حرام کرده است همچنین اين که چيزی را شريک الله قرار دهيد که الله دليلی بر (حقانيت) آن نازل نکرده وچيزی را که نمی‌دانيد به الله نسبت دهيد را (حرام نموده است)) الله À نسبت دادن چیزی به خود بدون علم را در کنار شرک قرار داده و معلوم بوده که شرک بزرگ‌‌ترین گناهان است و نسبت دادن چیزی بدون علم به الله À متضمن نسبت دادن چیزی به الله À در ذات همچنین در اسماء و صفات همچنین در احکام و افعالش است. از رسول الله ﷺ ثابت شده که می‌‌فرماید: «من کذب علي متعمدا فليتبوأ مقعده من النار»[۱]: (کسی که از روی عمد بر من دروغ ببندد جایگاهش را بر آتش آماده کند) در حقیقت این افرادی که (بدون علم) فتوا می‌‌دهند مرتکب گناه بزرگی می‌‌شوند. نمی‌‌دانم چه چیزی این افراد را وادار به پیش‌‌روی و مسابقه در فتوا می‌‌کند در حالی که این امرِ بسیار خطرناک و بزرگی بوده و شخص فتوا دهنده واسطه‌‌ی بین الله À و بندگانش در تبلیغ شریعت است: {وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُ}[العنکبوت:  68]: (و کیست ستمکارتر از آن کسی که بر الله دروغ بندد یا حق را چون به سوی او آید تکذیب کند) لذا این برادر فتوا دهنده را به پرهیز از فتوا دادن بدون علم توصیه می‌‌کنم و او و غیر از او را بر حذر داشته و می‌‌گویم: اگر -الحمدلله- می‌‌دانی و علم داری، به آنچه به آن علم داری فتوا بده و از الله À طلب یاری، توفیق و هدایت کن. اما اگر نمی‌‌دانی بر تو لازم است صبر نموده تا اینکه مسئله را مراجعه کنی و آن را با توجه به کلام اهل علم بیان کنی. همچنین شایسته است هرگاه انسان به مسئله‌‌ی جدیدی برخورد به خصوص مسائل جدیدی که مشکل و دشوار هستند به سوی الله À پناه برده و از او طلب توفیق و گفتن دیدگاه درست نماید همچنین هنگام دریافت فتوا استغفار نماید. برخی از اهل علم از فرموده‌‌ی الله À: {إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ ۚ وَلَا تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا * وَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا}[النساء: ۱۰۵- ۱۰۶]: (یقیناً (این) کتاب را به حق بر تو نازل کردیم تا به آنچه الله به تو آموخته در میان مردم داوری کنی و مدافع (و حمایت کننده) خائنان مباش * و از الله آمرزش بخواه قطعا الله آمرزنده‌‌ی مهربان است) چنین برداشت نموده‌‌اند.

[۱] بخاری: کتاب العلم، باب إثم من کذب علی النبی ﷺ، شماره­ی (۱۱۰) و صحیح مسلم: باب فی التحذیر من الکذب علی رسول الله ﷺ، شماره­ی (۳).