چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۰۵۳) حکم غذا دادن به تعداد کمتر از ده مسکین برای کفاره

(۶۰۵۳) سوال: بسیاری در مورد غذا دادن می‌‌پرسند و می‌‌گویند: ده مسکین را پیدا نمی‌‌کنم، اگر مثلا به سه یا چهار مسکین بدهم و هر روز به آنها به اندازه‌‌ی نیازشان برای همان روز، به مدت سه روز یا دو روز یا چهار روز غذا بدهم، آیا کافی است؟

جواب:

در صورتی که مساکینی را نمی‌‌یابد که به آنها غذا دهد، اگر هیچ کس را نمی‌‌یابد سه روز روزه بگیرد، به دلیل عموم فرموده‌‌ی الله À: {فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ ۚ}[المائدة: ۸۹]: (اگر کسی (هیچ یک از اینها) را نیابد سه روز روزه بگیرد) زیرا مفعول حذف شده و حذف مفعول دلالت بر عموم می‌‌دهد. لذا هرکسی غذا یا کسی که به او غذا دهد را نیافت، سه روز روزه بگیرد. اما در صورتی که برخی را یافت، مثلا پنج یا سه مسکین پیدا کرد، همان‌‌طور که گفتی در این مسئله متردد هستم که آیا می‌‌گوییم: به این افراد به اندازه‌‌ی ده نفر بده، به دلیل فرموده‌‌ی الله À: {فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ}[التغابن: ۱۶]: (پس تا (جایی که) می‌توانید تقوای الله را پیشه کنید) یا می‌‌گوییم: غذا دادن در اینجا به خاطر عدم جود نصاب آن یعنی ده نفر از او ساقط شده و به روزه منتقل می‌‌شود. من بین این دو احتمال متردد هستم و علم آن نزد الله À است و اگر بخواهد احتیاط کند و به سه مسکین غذا داده همچنین سه روز روزه بگیرد، این کار خوب است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: يتساءل الكثير عن الإطعام ويقول: أنا لا أجد عشرة مساكين، لو مثلا أعطيت ثلاثة مساكين أو أربعة مساكين، كل يوم أعطيهم ما يكفيهم هذا اليوم لمدة ثلاثة أيام أو يومين أو أربعة أيام؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذه المسألة إذا كان لا يجد المساكين الذين يطعمهم، فإن كان لا يجد أحدًا فليصم ثلاثة أيام؛ لعموم قوله تعالى: ﴿فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَثَةِ أَيَّامٍ﴾ [البقرة: ١٩٦]؛ لأنه حذف المفعول، وحذف المفعول يدل على العموم، فمن لم يجد إطعامًا ولا مطعما فصيام ثلاثة أيام، وأما إذا وجد البعض مثل أن يجد خمسة أو ثلاثة كما قلت فهذا محل تردد عندي هل نقول: أعط هؤلاء الموجودين ما يكفي العشرة؛ لقوله تعالى: ﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ﴾ [التغابن: ١٦] أو نقول: يسقط الإطعام هنا لعدم وجود نصابه وهم العشرة وينتقل إلى الصيام، أنا أتردد بين هذين الاحتمالين، والعلم عند الله عز وجل، وإن رأى أن يحتاط ويطعم الثلاثة وكذلك يصوم ثلاثة أيام فهو حسن.

مطالب مرتبط:

(۶۰۸۱) حکم عمل نکردن به قسم

باید بدانیم آیا این قسم‌‌ها بر چیزی در آینده بوده یا در گذشته؟ آیا در این قسم‌‌ها إن شاء الله گفته یا خیر؟ آیا این قسم‌‌های مکرر بر یک چیز بوده یا چند چیز؟ نیاز است همه‌‌ی این امور را بدانیم. ...

ادامه مطلب …

(۶۰۲۸) آیا بر قسم شرکی کفاره واجب است؟

قسم شرکی کفاره ندارد یعنی اگر گفت: قسم به پیامبر، قسم به کعبه، قسم به ماه، قسم به خورشید، قسم به شب، قسم به روز، قسم به فلان سید و ... همه‌‌ی این‌‌ها شرک است...

ادامه مطلب …

(۶۰۹۹) حکم ادای کفاره‌‌ی قسم بعد از تأخیر به مدت یک سال و یا بیشتر

بر کسی که قسم گیر شده واجب است برای کفاره دادن بشتابد، زیرا هنگامی که قسم گیر شده کفاره بر او ثابت گشته است و تأخیر در ادای واجب جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۶۰۹۵) حکم شکستن قسم و استغفار هنگام قسم یاد کردن

هرگاه انسان بر انجام چیزی قسم یاد نماید سپس آن را انجام ندهد بر او کفاره لازم است...

ادامه مطلب …

(۶۰۹۲) حکم شکستن قسم برای ترک سیگار و کفاره آن

اگر گناهش را تکرار نمود با این وجود که قسم یاد نموده که آن را انجام ندهد بر او کفاره‌‌ی قسم واجب بوده که عبارت است....

ادامه مطلب …

(۶۱۰۹) حکم کفاره‌ی قسم‌های فراموش‌شده

اگر این قسم‌‌ها قبل از بلوغ بوده، در صورتی که قسم گیر شوی چیزی بر تو نیست، زیرا شرط الزام و تکلیف، رسیدن به بلوغ است و اگر بعد از بلوغ بوده و عادتش بر این بوده هنگام قسم إن شاء الله بگوید، چیزی بر او لازم نیست...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه