(۵۵۰۷) حکم ازدواج با خواهر دختری که به فرزند انسان شیر داده است

(۵۵۰۷) سوال: پسری دارم و برادرم نیز سه دختر دارد. یکی از دخترانش بزرگ است و ازدواج کرده و پسر من از دختر بزرگ برادرم شیر خورده است. حال آیا برای او جایز است که با یکی از خواهران این دختر ازدواج کند یا خیر؟

جواب:

اگر شیرخوارگی پنج بار به بالا بوده و همچنین قبل از دو سالگی و قبل از این بوده باشد که بچه از شیر گرفته شود، در این صورت او فرزند آن زنی است که از او شیر خورده و خواهران این زن، خاله‌های او هستند و معلوم است که کسی نمی‌تواند با خاله‌اش ازدواج کند؛ به دلیل این فرموده‌ی رسول اللهﷺ که: «هر محرمیتی که از تولد حاصل می‌گردد، از شیرخوارگی نیز حاصل می‌شود».[۱] اما اگر شیرخوارگی کمتر از پنج بار بوده، تاثیری ندارد و زنی که به او شیر داده، مادرش به حساب نمی‌آید و خواهرانش نیز خاله‌های او نیستند و در این صورت می‌تواند با هر کدام که خواست ازدواج کند.

مجری: جناب شیخ؛ منظور از اینکه پنج بار شیر بخورد، چیست؟

جواب:

در این مورد برخی از اهل علم بر این هستند که هر گاه کودک پستان را به دهان گرفت و سپس آن را رها کرد، یک بار شیرخوارگی به حساب می‌آید. اگر دوباره آن را به دهان گرفت، بار دوم به حساب می‌آید؛ حتی اگر این عمل در یک جلسه صورت گیرد.

اما دیگرانی از اهل علم بر این هستند که شیر خوردن برای نوزاد مثل وعده‌ی غذایی به نسبت بزرگسال است و مادامی که در یک جلسه باشد، به دهان گرفتن و رها کردن پستان در آن تاثیری ندارد. این قول به احتیاط نزدیک‌تر است؛ زیرا به مفهوم لفظ نزدیک‌تر می‌باشد و دیگر اینکه اصل بر حلال بودن است مگر اینکه دلیل واضحی وجود داشته باشد که آن را رد کند. حال اگر کسی احتیاط کرده و حکم اول را بگیرد؛ بدین معنی که هر بار گرفتن و رها کردن پستان را یک بار شیرخوارگی حساب کند، اشکالی ندارد. اما چنان که برای همه معروف است، حکم احتیاطی دلالت بر وجوب نمی‌دهد.

مجری: جناب شیخ، از بین این دو قول، کدام یک راجح است؟

جواب:

نزد من قول راجح آن است که هر بار شیر خوارگی یک وعده‌ی غذایی به حساب می‌آید و اگر در یک مجلس باشد، هر چقدر هم که پستان را بگیرد و رها کند، یک شیرخوارگی به حساب می‌آید.

مجری: آیا در مورد سن هم شرطی وجود دارد؟

جواب:

در مورد سن برخی از علما بر این هستند که سن معتبر برای شیرخوارگی، قبل از دو سالگی است. برخی دیگر، از شیر گرفته شدن بچه را شرط می‌دانند. یعنی هر گاه بچه از شیر گرفته شد، حتی اگر قبل از دو سالگی باشد، و غیر از شیر، به او غذا و نوشیدنی می‌دادند، شیرخوارگی دیگر تاثیری ندارد. همچنین اگر حتی تا بعد از دو سالگی هم از شیر گرفته نشده باشد، شیرخوارگی اعتبار دارد. اما قول آنهایی که سن را به دو سالگی مشروط کرده‌اند، بهتر است. زیرا در قول دیگر، ممکن است گاهی معلوم نشود که بچه از شیر گرفته شده یا خیر. والله اعلم.

[۱] تخریجش قبلا ذکر شد. لفظ حدیث چنین است: «يَحْرُمُ ‌مِنَ ‌الرَّضَاعَةِ مَا يَحْرُمُ من الولادة».

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: لي ابن ولأخي ثلاث بنات، إحداهن كبيرة ومتزوجة، وقد رضع ابني من ابنة أخي الكبيرة، فهل يجوز له أن يتزوج من إحدى أخواتها الباقيات أم لا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إذا كان الرضاع خمس رضعات فأكثر، وكان في الحولين قبل الفطام فإنه يكون ابنا لمن رضع منها، وتكون أخواتها خالات له، ومعلوم أنه لا يجوز للرجل أن يتزوج واحدة من خالاته؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «يَحْرُمُ مِنَ الرَّضَاعَةِ مَا يَحْرُمُ مِنَ الْوِلَادَةِ». أما إذا كان الرضاع دون خمس رضعات فإنه لا يؤثر، فلا تكون المرضعة أما له، ولا أخواتها خالات له، وحينئذ يجوز أن يتزوج من شاء منهنَّ.

فضيلة الشيخ: وما مفهوم الخمس رضعات؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الخمس رضعات يرى بعض أهل العلم أن الرضعة هي أن يمسك الرضيع بالثدي فمتى أطلقه فهي رضعة، فإذا عاد إليه فهي رضعة ثانية، وهكذا ولو في مجلس واحد.

ويرى آخرون من أهل العلم أن الرضعة مثل الوجبة من الطعام للكبير، وأنه لا عبرة بالتقام الثدي ثم إطلاقه، ما دام المجلس واحدًا وهذا أحوط؛ لأنه أقرب إلى مفهوم اللفظ، ولأن الأصل الحل إلا بدليل بين يرفع ذلك الحل، ومن أخذ بالاحتياط وأخذ بالقول الأول على أن الرضعة هي إمساك الثدي ثم إطلاقه فلا بأس بذلك، لكن -كما هو معروف للجميع – الحكم الاحتياطي لا يدل على الوجوب.

فضيلة الشيخ: ما الرأي الراجح من القولين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الراجح عندي أن الرضعة اسم للوجبة، وأنه إذا كان في مجلس واحد، فلو أطلق الثدي، ثم عاد، ثم أطلقه ثم عاد، فهي رضعة واحدة، ما دام في مجلس واحد.

فضيلة الشيخ: أليس هناك شرط في السِّنِّ؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أما السن فإن بعض العلماء يرى السِّنَّ المعتبر الحولين، وبعضهم يرى المعتبر الفطام فمتى فُطِمَ الصبي، ولو قبل حولين، وصار يتغذى بالطعام والشراب، فلا أثر لرضاعته، وإذا لم يُفطم، ولو تجاوز الحولين، فإن رضاعه معتبر ومنهم من قيده بالحولين؛ لأن الحولين أضبط؛ إذ إن الأول قد يُخفي كونه مفطوما، أو غير مفطوم، والله أعلم.