(۵۲۵۳) سوال: حکم زنی که در هنگام عصبانیت به همسر و نزدیکان همسر دشنام میدهد چیست؟
جواب:
غضب و خشم، گل آتشی است که شیطان در قلب بنی آدم قرار میدهد و رگ گردن او متورم میشود و صورت و چشمش قرمز میگردد و چه بسا ضایع شود لذا در قول یا فعلش تصرف نیکی نمیکند و برای همین قول راجح این است کسی که در هنگامی عصبانیتی که اختیار خود را ندارد طلاق دهد، طلاق واقع نمیگردد.
و همچنین این زنی که به همسر و خانوادهی همسرش دشنام میدهد در گمان من فقط به سبب خشمی است که شوهرش آن را به هیجان میآورد وگرنه معقول نیست که زنی در آرامش و رضایت با شوهرش، او و خانوادهاش (مادر، پدر، خواهر و برادرش) را دشنام دهد این بعید است ولی چیزی که ظاهر است این است که شوهرش او را عصبانی کرده است تا این که به شوهرش و خانوادهاش دشنام میدهد.
و در این مناسبت شوهران از تعدی بر زنانشان به غیر حق بر حذر میدارم زیرا اللهÀ از آن بر حذر داشته است و فرموده است: {فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُوا۟ عَلَیۡهِنَّ سَبِیلًاۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِیࣰّا كَبِیرࣰا } [سوره النساء: ۳۴] : (پس اگر از شما اطاعت کردند، هیچ راهی برای (سرزنش و) تعدّی بر آنها مجویید، (بدانید) که الله، بلند مرتبۀ بزرگ است): لذا او (الله) از تو ای شوهری که بر همسر خود چیره گشتی، بالاتر و بزرگتر و عظیمتر است لذا بر حذر باش.
ولی بعضی از مردم العیاذ بالله زن را همانند خادم قرار دادهاند بلکه حال او از خادم نیز بدتر است و در چیزی او را دشنام میدهد و بر او فشار میآورد و او را انسانی مانند خود به حساب نمیآورد با وجود این که رسول اللهﷺ به شوهرها به بهترین راه راهنمایی کرده است و فرموده است: «لَا يَفْرَكْ مُؤْمِنٌ مُؤْمِنَةً إِنْ كَرِهَ مِنْهَا خُلُقًا رَضِيَ مِنْهَا آخَرَ»[۱]: (هيچ مردِ مؤمنی، نسبت به زنی مؤمن (يعنی همسر خويش) بغض نداشته باشد؛ زيرا اگر يک اخلاقش را نمی پسندد، اخلاق ديگرش را می پسندد): یعنی ای شوهر اگر از یک اخلاق همسرت بدت آمد به اخلاق دیگر آن نگاه کن و مثلا اگر در درست کردن چایی تأخیر کرد یا غذا را بد پخت به روزهای بسیاری نگاه کن که غذا رو خوب پخته و چایی را درست کرده است و مانند آن.
لذا بر شوهرها واجب است که در همسران خود تقوای اللهÀ را رعایت کنند و حق آنان را ادا نمایند همانطور زن نیز حق شوهرش را که اللهÀ واجب گردانیده است ادا نماید: {وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِی عَلَیۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَیۡهِنَّ دَرَجَةࣱ وَٱللَّهُ عَزِیزٌ حَكِیمٌ} [سوره البقرة: ۲۲۸] : (و برای زنان حقوق شایستهای است همانند (حقوق و وظایفی) که بر عهده آنهاست، و مردان بر آنان برتری دارند، و الله توانمند حکیم است).
[۱] تخریج آن گذشت.