(۴۴۸۹) آیا پس از وفات پدر، فرزندان می‌توانند عقیقه‌ی خود را به جا آورند؟

(۴۴۸۹) سوال: آیا عقیقه از مردی که چندین فرزند دارد و عقیقه‌ی آنها را نداده است ساقط می‌شود هنگامی که این مرد وفات نموده و از جانب پنج پسرش عقیقه نداده است، آیا برای فرزندانش جایز است که از جانب خود عقیقه دهند؟

جواب:

عقیقه برای کسی که می‌تواند سنت مؤکد است و برای پسر دو گوسفند یا بز و برای دختر یکی و افصل این است که در روز هفتم از ولادت ذبح گردد، پس مثلا اگر در روز سه شنبه به دنیا آمده، عقیقه‌ی آن روز دوشنبه‌‌ی هفته‌ی بعد قرار می‌گیرد و اگر در روز جمعه متولد شده است عقیقه‌ی آن در روز پنجشنبه هفته‌ی بعد قرار می‌گیرد و اگر روز هفتم از او فوت شد در روز ۱۴ انجام می‌دهد و اگر آن هم از او فوت شد در روز ۲۱ انجام می‌دهد و اگر باز هم از او فوت شد، در هر روزی که باشد، فقها اینگونه گفته‌اند.

اگر پدر در آن زمان از جهت مالی دست تنگ بوده است عقیقه از او ساقط می‌شود و تفاوتی ندارد که مولود پسر یا دختر باشد زیرا که آن فقط برای کسی توانایی آن را دارد مشروع شده اما فقیر به آن مکلف نیست و از آن عاجز می‌باشد زیرا اللهÀ می‌‌فرماید: {فَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ} [سوره التغابن: ۱۶] : (پس تا (جایی که) می‌توانید از الله بترسید): و : {لَا یُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ} [سوره البقرة: ۲۸۶] : (الله هیچ کس را جز به‌اندازه توانش تکلیف نمی‌کند): بنابراین مردی که فوت نمودن و عقیقه‌ی پسرانش را نداده است، نگاه می‌کنیم که اگر در آن زمان دست تنگ بوده است و توانایی عقیقه دادن نداشته است پس قضا نمی‌شود یعنی الان نیز عقیقه نمی‌دهند چون در حق او مشروع نبوده است اما اگر در آن زمان توانایی آن را داشته است ولی از روی سهل‌انگاری آن را ترک کرده است از مال ورثه‌هایی که به بلوغ نرسیده‌اند یا مشکل عقلی دارند، برای عقیقه گرفته نمی‌شود اما ورثه‌هایی که بزرگ هستند و دوست دارند از مال پدرشان عقیقه را بدهند و در این مورد اتفاق دارند اشکالی ندارد و اگر متفق نیستند هر کدام عقیقه‌ی خودش را به نیابت پدرش یا قضای پدرش انجام دهد و اشکالی ندارد.

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل تسقط العقيقة عن رجل لديه مجموعة من الأولاد لم يعق عنهم، حيث توفي هذا الرجل ولم يعق عن أبنائه الخمسة، فهل يجوز للأولاد أن يَعُفُّوا عن أنفسهم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: العقيقة سُنَّةٌ مؤكدة على القادر، وهي شاتان عن الذكر، وشاة عن الأنثى، والأفضل ذبحها يوم السابع من الولادة، فإذا ولد في يوم الثلاثاء مثلا فيوم عقيقته يوم الاثنين من الأسبوع الثاني، وإذا ولد يوم الجمعة فيوم عقيقته يوم الخميس من الأسبوع الثاني وهكذا فإن فات السابع ففي اليوم الرابع عشر، وإن فات الرابع عشر ففي اليوم الحادي والعشرين، فإن فات ففي أي يوم هكذا قال الفقهاء -رحمهم الله-.

وإذا كان الوالد في ذلك الوقت غَيْرَ موسر فإنها تسقط عنه العقيقة، سواء أكان المولود ذكرًا أو أنثى، لأنها إنما تُشْرَعُ لمن كان موسرا، أما الفقير فإنه لا يكلف بها، وهو عاجز عنها، لقول الله تعالى: ﴿ فَاتَقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ ﴾ [التغابن: ١٦] وقوله: ﴿ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ﴾ [البقرة: ٢٨٦]، فهذا الرجل الذي قد مات وعنده أبناء لم يُعَقِّ عنهم، ننظر إذا كان مُعْسِرًا لم يتمكن من الْعَقِّ عنهم، فإنها لا تُقْضَى . عنه، لأنها ليست مشروعة في حقه، وإن كان مُوسِرًا ولكن ترك ذلك تهاونا، فإن كان في الورثة قوم قُصَّرٌ أي دون البلوغ، أو عندهم تخلف في العقل، فإنه لا يؤخذ من نصيبهم شيء لهذه العقيقة، وإن كان الورثة راشدين وأحبوا أن يعقوا من مال والدهم باتفاق الجميع فلا بأس، وإن لم يكن ذلك وأراد كل واحد منهم أن يعق عن نفسه نيابة عن أبيه أو قضاء عن أبيه فلا بأس.