یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۴۴۰۸) حکم ترک طواف افاضه پس از انجام بخشی از آن توسط زن حاجی

(۴۴۰۸) سوال: زنی مسلمانی بعد از دو دور از طواف افاضه خسته شده و طواف را متوقف کرده و از مکه خارج گشته است، آیا در این چیزی بر او لازم می‌شود و باید حج را اعاده کند؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید.

جواب:

اگر این زن می‌دانسته که طواف افاضه را ترک کرده چون ایشان در سوال می‌گویند که او خارج گشته است و من بیم دارم که او طواف وداع را ترک کرده است.

سوال کننده: شیخ بزرگوار نه، ایشان می‌گویند طواف افاضه؟

جواب: مادامی که گفتند طواف افاضه و این مطمئن هستند پس حج او تا به الان تمام نیافته است چون هنوز رکنی از ارکان حج باقی است و او همچنان در احرام است و تحلل دوم برای او صورت نگرفته است و اگر او ازدواج کرده است برای او جایز نیست که با همسرش (با شهوت) ارتباط داشته باشد تا این که به مکه برود و طواف افاضه را انجام دهد و بعضی از اهل علم نظرشان این است که اگر از شهر خودش به مکه آمده و ابتدا احرام به عمره بسته بوده و طواف، سعی و کوتاه کردن مو برای عمره را انجام داده سپس بعد از آن طواف افاضه را انجام دهد و بلافاصله بعد از آن به شهرش برگردد، طواف وداع‌ عمره برای او واجب نیست زیرا در حقیقت آخرین کاری که او انجام داده است طواف بوده است.

سوال کننده: شیخ بزرگوار آیا چیزی بر او لازم می‌باشد زیرا او مسافرت کرده در حالی طواف وداع را انجام نداده است چون اکر می‌توانست طواف وداع را انجام دهد، طواف افاضه را انجام می‌داد؟

جواب: در این حالت که او طواف وداع را ترک کرده است ولی چیزی که برای من ظاهر است او به دلیل جهلش معذور است و اگر معذور به جهل باشد امر در آن واسع است و چه بسا به گونه‌ای خسته بوده که نمی‌توانسته با پیاده یا سواره طواف کند اما اگر عذر نداشته است، آنچه اهل علم می‌گویند در ترک واجب حج، واجب می‌شود یعنی فدیه‌ای را در مکه ذبح کند و بدون این که چیزی از آن را بردارد بین فقرا تقسیم کند.

سوال کننده: شیخ بزرگوار اگر چیزی که بر او واجب است را درک کند و به مکه نرود آیا چیزی بر او لازم می‌شود یا این که حج او باطل می‌گردد یا این که در سال آینده طواف افاضه را به جا آورد؟

جواب: در هر صورت که الان حج آن معلق است و تمام نیافته است و تحلل دوم صورت نپذیرفته است از این جهت که هر چیزی که متعلق به نکاح از عقد یا جماع یا غیره می‌باشد برای او جایز نیست و شایسته نمی‌باشد که در این مسئله سهل‌انگاری کند مخصوصا که امروزه الحمدلله وسایل برای رفتن به مکه میسر می‌باشد پس بر او واجب است که به مکه برود و حج خود را تکمیل کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: مُسْلِمَةٌ طافت طَوَافَ الْإِفَاضَةِ في الدور الثاني من الْحَرَمِ، وبعد أن طافت شوطين تعبت، فقطعت الطَّوَافَ وخرجت من مَكَّةَ، فهل يلزمها شيء، وهل عليها إعادة الْحَج؟ نرجو الإفادة.

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كانت هذه الْمَرْأَةُ تعرف أنها تركت طَوَافَ الْإِفَاضَةِ، لأنهم يقولون في السؤال إنها خرجت، وأخشى أن تكون تركت طَوَافَ الْوَدَاع.

فضيلة الشيخ: لا، هم يقولون طَوَافَ الْإِفَاضَةِ؟

فأجاب – رحمه الله تعالى : ما داموا قالوا طَوَافَ الْإِفَاضَة، وهم متأكدون منه، فإن حَجَّها لم يتم حتى الآن، لأنه بقي عليها ركن من أركانه، وعليه فهي لا تزال مُحرِمَةً لم تحل التحلل الثاني، فلا يجوز إذا كانت ذات زوج أن تتصل بزوجها حتى تذهب إلى مَكَّةَ وتطوف طَوَافَ الْإِفَاضَةِ حال رجوعها إلى مكة، و يرى بعض أهل العلم أنها إذا ذهبت إلى مكة من بلدها، فإنها تُخْرِمُ بِعُمْرَةٍ أولا، فتطوف، وتَسْعَى، وتقصر لِلْعُمْرَةِ، ثم بعد ذلك تَطُوفُ طَوَافَ الْإِفَاضَةِ، ثم إذا رجعت فورًا إلى بلدها فإنه لا يجب عليها أن تَطَوفَ طَوَافَ الْوَدَاعِ لِلْعُمْرَةِ، لأنه في الحقيقة صار آخر عهدها بالبيت.

فضيلة الشيخ: ألا يلزمها شيء لأنها سافرت ولم تَطْفْ طَوَافَ الوداع، لأنها لو كانت تستطيع طَوَافَ الْوَدَاعِ لطافت طَوَافَ الْإِفَاضَةِ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: في هذه الحال هي تركت طَوَافَ الْوَدَاع، ولكنها معذورة بالجهل فيما يظهر لي فهي هذا الأمر، فإذا كانت معذورة بالجهل فالأمر في هذا واسع، ربما أنها أيضًا تعبت تعباً لا تستطيع معه الطَّوَافَ، لا راكبة، ولا محمولة، ولا ماشية، فإذا لم يكن عذر فإنه يجب عليها أيضًا ما يجب على تارك الواجب في الْحَجِّ – فيما قال أهل العلم، وهو أيضًا فدية تذبح بمكة شاة، وتوزع على الفقراء من غير أن يأخذ منها صاحبها شيئًا.

فضيلة الشيخ: إذا أدركت الذي يجب عليها، ولم تذهب إلى مَكَّةَ هل يلزمها شيء، أم يبطل حجها، أم تَطُوفُ طَوَافَ الْإِفَاضَة في العام القادم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: هي على كل حال الآن معلقة، لم يَتِمَّ حَبُّهَا، ولا تحللت التحلل الثاني، بحيث إنه لا يجوز لها جميع ما يتعلق بالنكاح من عقد، أو مباشرة، أو غيره، فهي الآن معلقة ولا ينبغي أن تتهاون في هذا الأمر، لا سيما والوسائل – والله الحمد – متيسرة، فيجب عليها أن تذهب وتطوف لتكمل حجها.

مطالب مرتبط:

(۴۴۱۴) حکم ناتمام ماندن سعی عمره به‌ دلیل ازدحام در شب ۲۷ رمضان

بر ایشان واجب است که در حالت احرام به مکه بازگردند و سعی را تمام کنند ولی سعی را از اول شروع کنند لذا هفت دور سعی را انجام دهند و سر خود را بتراشند یا این که کوتاه کنند  و قبل از این اگر محظورات احرام را انجام داده‌اند چیزی بر آن ها لازم نیست چون که جاهل بوده‌اند

ادامه مطلب …

(۴۴۲۰) حکم بازگشت از سفر حج پس از پیمودن مسافت طولانی بدون انجام مناسک

در این حالت چیزی بر تو لازم نیست مادامی که احرام نبستی زیرا انسان هنگامی که احرام نبسته است اگر می‌خواهد به راهش ادامه می‌دهد و اگر خواست به پیش اهلش برمی‌گردد مگر این که حج فرض باشد که باید نسبت به آن شتاب ورزد...

ادامه مطلب …

(۴۴۲۸) حکم ترک تقصیر در عمره از روی جهل یا فراموشی

اگر انسان آن را از روی فراموشی ترک کند هر زمانی که به یاد آورد، انجام می‌دهد مگر این که زمان از آن گذشته باشد که باید فدیه‌ای را ذبح کند و بین فقرا تقسیم کند...

ادامه مطلب …

(۴۳۹۶) حکم تعجیل در خروج از منی و نیابت در رمی جمرات در ایام تشریق

رای شخص واجب است که در منی، روز عید و شب یازدهم و شب دوازدهم و روز دوازدهم تا غروب خورشید بماند و رمی جمرات کند سپس اگر خواست تعجیل کند و حجش را تمام کند...

ادامه مطلب …

(۴۴۲۹) حکم عدم اتمام سعی عمره برای کودک خردسال

کودکی که به بلوغ نرسیده و قبل از اتمام عمره از احرام خارج گردد، اشکالی ندارد چون مکلف نیست و بر همین اساس چیزی بر این کودک لازم نیست....

ادامه مطلب …

(۴۴۱۳) حکم زن مُحرمی که به دلیل عادت ماهیانه نتوانسته عمره را ادا کند

شما همچنان در احرام می‌باشید و بر شما واجب است که از تمام محظورات احرام دوری کنید و فوری به مکه روید و عمره را به جا آورید و بر انسان واجب است که در سوال کردن از اهل علم تأخیر نکند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه