شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۴۳۵۵) حکم تأخیر در سعی پس از طواف افاضه و خروج موقت از مکه

(۴۳۵۵) سوال: سه سال است که حج را به جا آوردم و حج من  قران بوده و مناسک عمره را تمام کردم و رفتم برای مناسک حج و طواف افاضه را به آخر انداختم همراه طواف وداع و بعد از اتمام مناسک داخل حرم شدم و طواف را به جا نیاورده بودم و به برای مرید وسایل به جده رفته بودم سپس در همان روز برگشتم و طواف کردم و از مکه خارج شدم تا این مه آخرین عهدم با کعبه باشد و الان فهمیدم که قبل از طواف افاضه و وداع، باید سعی می‌کردم، لذا حکم آن چیست؟

جواب:

این مرد اهل حائل است و از سوالش این‌گونه دانسته می‌شود که هنگامی که از منی آمده مناسکش را تکمیل کرده اما طواف افاضه را نکرده و آن را برای وداع به تأخیر انداخته است و سعی بین صفا و مروه نکرده و برای نیازش به جده رفته و برگشته و طواف کرده و خارج شده است.

بنا بر این که او در سوالش گفت حج او قران است و در اولی که آمده است طواف و سعی نموده است لذا به او می‌گوییم: سعی‌ای بر تو لازم نیست زیرا حج او قران است و هنگامی که در طواف قدوم سعی کرده است او را از سعی در طواف افاضه کفایت می‌کند و اشکالی ندارد که قبل از طواف وداع به جده رفته است زیرا جده بلد او نیست و در واقع او از مکه به بلد خودش بر نگشته است ولی به جده برگشته و سپس طواف وداع را به جا آورده است و به حائل که مقر او می‌باشد رفته است و این اشکالی ندارد.

و به هنگامی که گفت: به مکه آمده و مناسک عمره را انجام داده و می‌گوید که حج او قران است؛ ظاهر این است که مراد او از این که مناسک عمره را انجام داده‌ام این است که او طواف و سعی کرده و گمان کرده که آن عمره‌ی مستقلی است وگرنه او بر قرانش می‌باشد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أديت فَرِيضَةَ الْحَج منذ ثلاث سنوات، وكان حَجَّي قرانا، وأتممت مناسك الْعُمْرَةِ، وذهبت لأداء مناسك الْحَجِّ، وعند طَوَافِ الْإِفَاضَةِ أَخَرْتُهُ مع طَوَافِ الْوَدَاعِ، وبعد إتمام المَناسِكِ دخلت الْحَرَمَ، ولم أُؤَدِ الطواف، وذهبت إلى جُدَّةَ لشراء بعض الأغراض، ثم عدت في نفس اليوم، وطفت من يومها، وخرجت من مكة حتى يكون أخر عهدي بالبيت، وعلمت الآن أنه كان يلزمني السَّعْي قبل طَوافِ الْإِفَاضَةِ والوداع، فما الحكم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذا الرجل من أهل حائل، والمفهوم من سؤاله أنه حينما نزل من مِنّى مستكملا المناسِكِ لم يطف طَوَافَ الْإِفَاضَةِ، لأنه أَخَرَهُ للوداع ولم يسعَ بين الصَّفَا والْمَرْوَةِ، ثم خرج إلى جدة لحاجة، ورجع، وطاف، ومشى.

فبناء على سؤاله حيث قال: إنه كان قارنا بين الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ، وقد طاف وسعى أول ما قدم. نقول له: لا سعي عليك، لأن الْقَارِنَ إِذا سعى بعد طَوَافِ الْقُدُومِ كفاه عن السَّعْي بعد طَوافِ الْإِفَاضَةِ، ولا حرج عليه أيضًا حين خرج إلى جدة قبل أن يطوف للوداع، لأن جُدَّة ليست بلده، فهو في الحقيقة لم يغادر مَكَّةَ إلى بلده، أو محل إقامته، ولكنه رجع من جُدَّةَ، ثم طاف طوافا للوداع، وسار إلى حائل مقر عمله، وهذا العمل لا بأس به.

بقي أن يقال: إنه قال في كلامه إنه قدم إلى مَكَّةَ، وأدى مناسك الْعُمْرَةِ. مع إنه يقول: إنه كان قارنا بين الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ. والظاهر أن مراده بقوله: أديت مناسك الْعُمْرَةِ. أنه طاف وسعى فظن أن ذلك عُمْرَة مستقلة، وإلا فهو على قرانه.

مطالب مرتبط:

(۴۳۰۹) آیا برای زن جایز است که برای رمی جمرات کسی را وکیل بگیرد؟

برای زن و غیر زن جایز نیست که در رمی کسی را وکیل بگیرد زیرا رمی از افعال حج است....

ادامه مطلب …

(۴۳۳۵) یا ترک ماندن شب‌ در منی به‌ دلیل نبود مکان جایز است؟

بعد از برگشتنت از عرفه جایز نیست مگر این که در منی باشی زیرا رسول اللهﷺ به آنجا رفت و به هیچ کس برای ترک از آنجا رخصت نداد مگر به چوپانان و ساقیان آب....

ادامه مطلب …

(۴۳۴۵) کم تأخیر رمی روز دوم عید به روز سوم به‌ سبب ازدحام

حکمش این است که کاری که کرده است مشکلی ندارد لذا اگر نتوانستی در روز اول رمی کنی و در روز دوم رمی کردی مشکلی ندارد...

ادامه مطلب …

(۴۳۱۲) حکم ترک رمی جمرات و وکالت دادن در حج‌های گذشته

اگر کسی که توانایی دارد شخصی از جانب او رمی کرده است کفاره بر او لازم است...

ادامه مطلب …

(۴۳۶۴) حکم ترک طواف وداع به‌ سبب عذر شرعی

کسی که طواف وداع نکرده است حج آن صحیح می‌باشد زیرا طواف وداع جدای از حج است و برای همین نیز برای اهل مکه واجب نیست و اگر از واجبات حج می‌بود برای اهل مکه نیز واجب بود....

ادامه مطلب …

(۴۳۷۹) آیا برای حاجی صحیح است که در ایام حج بیشتر از یک بار عمره کند؟

برای حاجی مشروع نیست که عمره کند مگر این که عمره‌ی تمتع برای کسی که حج تمتع آمده است انجام دهد یا عمره‌ی قِران در حج ادغام می‌کند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه