چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۳۱۳) آیا رمی توسط زن و خواهر به‌ جای مرد در حج فرض صحیح است؟

(۴۳۱۳) سوال: پدرم در حج فرض به خاطر ترس از شلوغی بسیار از جانب همسرش و خواهر، رمی به جا آورده، حکم آن چیست؟

جواب:

حکمش آن است که جایز نیست کسی را برای رمی وکیل کند و اگر این جایز بود رسول اللهﷺ برای ضعفای خانواده‌اش اجازه می‌داد که کسی را برای رمی کردن وکیل بگیرند و این که در مزدلفه تأخیر کنند تا همراه رسول اللهﷺ از آنجا خارج شوند و اگر وکیل گرفتن جایز بود رسول اللهﷺ به شتربانان اجازه می‌داد که از جانب خودشان وکیل بگیرند؛ لذا رمی جزئی از حج است و اللهÀ می‌فرماید: {وَأَتِمُّوا۟ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِ} [سوره البقرة: ۱۹۶] : (و حج و عمره را برای الله به اتمام برسانید): و این سهل‌انگاری امروز مردم توجیهی ندارد و برخی از مردم سهل‌انگاری می‌کنند و بدون ضرورت کسی را برای رمی کردن وکیل می‌گیرند چون که می‌خواهد خسته نشود و استراحت کند و می‌خواهد که حج را تفریح قرار دهد و این از خطای بسیار بزرگی است و کسی که توانایی دارد و کسی را برای رمی کردن وکیل بگیرد از جامب او به جا نمی‌آید و باید آنگونه که اهل علم می‌گویند فدیه‌ای را در مکه ذبح کند  و بین فقرا توزیع کند.

اما مسئله‌ی شلوغی مشکلی است که حل دارد و آن این که آن را با آخر روز یا اول شب یا نصف شب یا آخر شب و تا ما دامی که فجر روز دوم طلوع نکرده است به تأخیر بیاندازد ولی بسیاری از مردم در مسئله‌ی رمی سهل‌انگاری می‌کنند.

سوال کننده: شیخ بزرگوار آیا این در فرض و نفل می‌باشد؟

جواب: فرقی بین فرض و نفل نیست زیرا نفل را نیز همانطور که اللهÀ می‌فرماید تمام کند: {وَأَتِمُّوا۟ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِ} [سوره البقرة: ۱۹۶] : (و حج و عمره را برای الله به اتمام برسانید): و این قبل از فرض شدن حج می‌باشد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: الوالد في الْحَجِّ رمى عن زوجته وعن الأخت في حَجَّ الفرض، خشية الزحام الشديد، ما حكم ذلك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الحكم أنه لا يجوز للإنسان أن يُوَكَّلَ أحدا يرمي عنه، ولو جاز ذلك لأذن النبي صلى الله عليه وسلم للضعفة من أهله أن يُوَكَّلُوا مِن يَرْمُوا عنهم، علي وأن يتأخروا في الْمُزْدَلِفَةِ حتى يدفعوا مع النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-، ولو جاز التَّوْكِيلُ لأذن النبي صلى الله عليه وسلم للرُّعَاةِ أن يوكلوا من يرمون عنهم، فالرمي جزء من أجزاء الْحَجِّ، وقد قال الله تعالى: ﴿ وَأَتِمُوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ﴾ [البقرة: ١٩٦] وتهاون الناس فيه اليوم لا مبرر له، فبعض الناس يتهاون في الرمي تجده يُوَكَّلُ من يرمي عنه بدون ضرورة، لكن يريد أن لا يَتْعَبَ، يريد أن يستريح، يريد أن يجعل الْحَجَّ نزهة، وهذا من الخطأ العظيم، والذي يُوَكَّلُ غيره يرمي عنه وهو قادر لا يجزئ الرمي عنه، وعليه عند أهل العلم فِدْيَةٌ تذبح في مَكَّةَ وتوزع على الفقراء. أما مسألة الزحام، فالزحام مشكلته لها حَلَّ، وهي أنه بدل أن يرمي في وقت الزحام يمكنه أن يؤخر إلى آخر النهار إلى أول الليل إلى نصف الليل إلى آخر الليل، ما دام لم يطلع الفجر من اليوم الثاني، لكن أكثر الناس يتهاونون كثيرًا في مسألة الرمي.

فضيلة الشيخ: هل هذا في الفرض وفي النفل؟

فأجاب – رحمه الله تعالى : لا فرق بين الفرض والنفل، لأن النفل يجب إتمامه كما قال الله تعالى: ﴿ وَأَتِمُوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ﴾ [البقرة: ١٩٦] وهذا قبل نزول فرض الْحَج.

مطالب مرتبط:

(۴۳۱۷) حکم ذبح قربانی قبل از روز عید در حج

برای انسان جایز نیست که قربانی‌اش را قبل روز عید ذبح کند لذا روز عید برای ذبح آماده شده و همچنین سه روز بعد آن و اگر ذبح قبل از روز عید جایز بود رسول اللهﷺ انجام می‌داد...

ادامه مطلب …

(۴۲۹۲) چه دعاهایی برای روز عرفه وارد شده است؟

از دعاهایی که از رسول اللهﷺ برای روز عرفه وارد شده است این می‌باشد: «خَيْرُ الدُّعَاءِ دُعَاءُ يَوْمِ عَرَفَةَ، وَخَيْرُ مَا قُلْتُ أَنَا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلِي : لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»...

ادامه مطلب …

(۴۳۴۷) حکم وکالت در رمی جمرات برای مسافرِ غیر معذور از جهت بیماری

نظر ما این است که آن به جا نیامده است و واجبی از واجبات حج را ترک کرده...

ادامه مطلب …

(۴۳۶۱) حکم جمع بین طواف افاضه و طواف وداع

اگر طواف افاضه را قبل از وقت سفر انجام دادی تو را از طواف وداع کفایت می‌کند اما اگر طواف افاضه را زودتر به جا آوردی یعنی در روز عید یا روز دوم یا سوم قبل از این که حج تمام شود طواف افاضه کردی، کفایت نمی‌کند ...

ادامه مطلب …

(۴۳۰۱) آیا رمی جمرات پیش از ظهر صحیح است؟

وقت رمی به نسبت رمی جمره‌ی عقبه برای کسانی که دارای قدرت و توانایی هستند از طلوع روز عید می‌باشد و برای غیر، از ضعیفان و افراد کم سن و زنان که در شلوغی مردم نمی‌توانند وقت آن برای ایشان از آخر شب می‌باشد....

ادامه مطلب …

(۴۳۲۰) حكم تقصیر برای فرد بی‌مو پس از حج یا عمره

هنگامی که سرت مو ندارند این عبادت از شما ساقط می شود چون‌که محل آن وجود ندارد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه