(۴۲۹۴) دلیل واجب بودن شب ماندن در مزدلفه چیست؟

(۴۲۹۴) سوال: دلیل واجب بودن شب ماندن در مزدلفه چیست و سنت نباشد با وجود این که رسول اللهﷺ به زنان و ضعیفان رخصت داد که نصف شب آن‌جا را ترک کنند؟

جواب:

دلیل واجب بودن آن قول اللهÀ است که می‌فرماید: {فَإِذَاۤ أَفَضۡتُم مِّنۡ عَرَفَـٰتࣲ فَٱذۡكُرُوا۟ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِ} [سوره البقرة: ۱۹۸]: (و هنگامی‌که از عرفات کوچ کردید؛ اللهÀ را نزد مشعر الحرام یاد کنید): و اصل در امر وجوب است تا زمانی که دلیلی بر صرف آن از وجوب به سنت باشد و برای قول رسول اللهﷺ به عُرْوَه بن المُضَرِّسJ، که در نماز صبح روز مزدلفه جمع شده‌ بودند گفت: ای رسول الله من خودم و سواره‌ام را خسته کردم و کوهی را ترک نکردم مگر این که نزد آن ایستادم؛ پس رسول اللهﷺ فرمود: «من شهد صلاتنا هذه، ووقف معنا حتى نطلُع، و قد وقف قبل ذلك بعرفة ليلاً أو نهراً، تمَّ حَجُّه، وقضى تَفَثَه»[۱] : (هر کس نماز فجر را با ما بخواند و تا طلوع خورشید با ما در مزدلفه بماند در حالی که قبل از آن شب یا روز در عرفه ایستاده باشد حج وی کامل گشته و مناسک خویش را ادا کرده است): رسول اللهﷺ به ضعیفان رخصت داد که در آخر شب از مزدلفه بروند و ترخیص بر این دلالت می‌دهد که اصل عزیمت و وجوب است بلکه برخی از اهل علم گفته‌اند وقوف در مزدلفه رکنی از ارکان حج است زیرا اللهÀ در این قولش به آن امر می‌کند: {فَٱذۡكُرُوا۟ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِ} [سوره البقرة: ۱۹۸] : (الله را نزد مشعر الحرام یاد کنید): و رسول اللهﷺ بر آن محافظت کرده و فرموده: «وَوَقَفْتُ هَاهُنَا، وَجمعٌ كُلُّهَا مَوْقِفٌ»[۲] : (در مزدلفه ایستاده‌ام و آن نیز به تمامی، موقف است): یعنی مزدلفه ولی قول وسط آن چیزی است که اهل گفته‌اند: شب ماندن در مزدلفه واجب است و رکن یا سنت نیست.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] رواه مسلم (۱۲۱۸).

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما هو الدليل على وجوب الْمَبِيتِ بِمُزْدَلِفَةَ، ولا يكتفى بكونه سُنَّةً مع أن النبي الله قد رَخَّصَ للنساء والضعفاء في الرحيل بعد نصف الليل؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الدليل على وجوبه قوله تعالى: ﴿ فإذا أَفَضْتُم مِنْ عَرَفَاتِ فَاذْكُرُوا اللهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ﴾ [البقرة: ۱۹۸]، والأصل في الأمر الوجوب حتى يقوم دليل على صَرْفه عن الوجوب، ولقول النبي صلى الله عليه وسلم لِعُرْوَةَ بْنِ الْمُضَرِّسِ، وقد اجتمع به في صلاة الفجر يوم مُزْدَلِفَةً فقال: يا رسول الله إني أتعبْتُ نفسي، وأكْلَلَتُ راحلتي، وما تركت جَبَلًا إلا وقفت عنده. فقال النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ شَهِدَ صَلَاتَنَا هذه، ووقف معنا حتى نَطْلُعَ، وقد وقف قبل ذلك بِعَرَفَةَ ليلًا أو نهارًا، فقد تَمَّ حَبُّهُ، وَقَضَى تَفَثَهُ»، ولأن النبي صلى الله عليه وسلم رَخَّصَ للضَّعَفَةِ أن يدفعوا من مِنّى في آخر الليل، والترخيص يدل على أن الأصل العزيمة والوجوب، بل إن بعض أهل العلم ذهب إلى أن الْوُقُوفَ بِمُزْدَلِفَةً رُكن من أركان الْحَجِّ، لأن الله تعالى أمر به في قوله: ﴿ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ﴾ [البقرة: ۱۹۸]، والنبي -عليه الصلاة والسلام- حافظ عليه وقال: «وَقَفْتُ هَا هُنَا، وجَمْعٌ كُلُّهَا مَوْقِفٌ»، أعني مُزْدَلِفَةً، ولكن القول الوسط ما قاله أهل العلم: إن المبيت بها واجب، وليس بِرْكُن ولا سُنَّةٍ.