(۴۲۲۸) حکم پوشیدن دستکش در احرام از روی ناآگاهی

(۴۲۲۸) سوال: حج را ادا کرده در حالی که دستکش پوشیده است و به نسبت حکم آن اطلاعی نداشت؛ آیا حج او صحیح است یا این که دوباره انجام دهد؟

جواب:

بله، حج او درست است این زنی که دستکش پوشیده در حالی که نمیدانسته پوشیدن آن حرام است حج او صحیح است و گناه و فدیه بر گردن او نیست و دانسته شود که تمامی محرمات در همهی عبادت در صورتی که انسان آن را از روی فراموشی یا جهل یا اکراه انجام دهد چیزی بر او نیست و این قاعده را از قول فلانی و فلانی یا فلان و فلان مؤلف نمیگیریم بلکه آن را از قرآن و سنت میگیریم بنابراین هر کسی فعل حرامی را انجام میدهد در حالی که نمیداند حرام است یا این که آن را از روی فراموشی انجام میدهد چیزی بر او نیست اما اگر بعد از نادانی دانست یا بعد از فراموشی به یاد آورد بر او واجب است این حرام را ترک نماید و این قاعده از فرمودهی الله À گرفته شده است: {رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا}[بقره: ۲۸۶](پروردگارا! اگر فراموش یا خطا کردیم ما را مؤاخذه نکن) الله À فرمود: انجام دادم[۱] همچنین میفرماید: {وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ ۚ}[احزاب: ۵](و در آنچه که (قبلاً) اشتباه کردهاید گناهی بر شما نیست و لیکن آنچه را که دلهای شما از روی عمد می خواهد) همچنین در مورد صید میفرماید: {وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ}[مائده: ۹۵](و هر کس از شما به عمد آن را بکشد باید کفارهای همانند آن از چهارپایان بدهد) همچنین فرمودهی رسول الله ﷺ در مورد روزه: «من نسي و هو صائم، فأكل أو شرب، فليتم صومه، فإنما أطعمه الله و سقاه»[۲]: (کسی که فراموش کند و در حالی که روزه است بخورد یا بنوشد روزهاش را کامل کند زیرا الله À به او غذا و آب داده است) همچنین زیرا پیامبر ﷺ و اصحابش در رمضان در روزی ابری افطار نمودند سپس خورشید طلوع کرد اما آنها را به قضا نمودن امر نکرد[۳] زیرا به نسبت وقت آگاهی نداشتند.

برای این قاعدهی بزرگ ادله و شواهدی دیگر وجود دارد که به همین قدر اکتفا میکنیم لذا این زنی که از روی جهل یا فراموشی دستکش پوشیده است چیزی از فدیه و گناه بر او نیست و حج او درست است.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] بخاري: كتاب الصوم، باب إذا أفطر في رمضان ثم طلعت الشمس، شمارهى (۱۹۵۹).

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: إنها حَجَّت وهي مرتدية القفازات، ولم تكن تعلم بحكمها، فهل حجها صحيح أم تُعِيدُ ذلك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم حجها صحيح، هذه الْمَرْأَةُ التي لبست القفازات وهي لا تعلم أنها حرام حجها صحيح، وليس عليها إثم ولا فِدْيَةٌ، وليُعْلَمَ أن جميع المحرمات التي تكون في العبادات إذا فعلها الإنسان ناسيا، أو جاهلا، أو مُكْرَها فلا شيء عليه، وهذه قاعدة لا نأخذها من قول فلان وفلان، أو من مؤلف فلان وفلان، وإنما نأخذها من الكتاب والسُّنَّة، فكل من فعل مُحرَّمًا وهو لا يعلم أنه محرم، أو فعله وهو ناسي، فإنه لا شيء عليه، لكن إذا عَلِمَ من جهل وجب عليه أن يدع هذا الْمُحَرَّمَ، وإذا ذكر بعد النسيان وجب عليه أن يترك هذا الْمُحَرَّمَ، وهذه القاعدة مأخوذة من قوله تعالى: ﴿ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ﴾ [البقرة: ٢٨٦]، فقال الله تعالى: «قَدْ فَعَلْتُ»، ومن قوله تعالى: ﴿ وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُم بِهِ، وَلَكِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ ﴾ [الأحزاب: 5]، ومن قوله تعالى في قتل الصيد: ﴿ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاءُ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ ﴾ [المائدة: ٩٥]، ومن قول النبي الله في الصيام: «من نَسِي وهو صائم، فأكل أو شرب، فَلْيُتِمَّ ،صومه، فإنها أطعمه الله وسَقَاهُ ، ولأن النبي صلى الله عليه وسلم وأصحابه أفطروا في رمضان في يوم غَيْم، ثم طلعت الشمس، ولم يأمرهم بالقضاء، لأنهم كانوا جاهلين بالوقت.

ولهذه القاعدة العظيمة أدلة وشواهد نكتفي فيها بما ذكرنا، فهذه الْمَرْأَةُ التي لبست القُفَّازَيْنِ جاهلة أو ناسية ليس عليها شيء، لا فِدْيَة، ولا إثم، وحجها صحيح.