(۴۱۴۲) سوال: در ماه رمضان گذشته عمره را ادا کردیم و نیم ساعت قبل از این که هواپیما به فرودگاه جده، فرودگاه ملک عبدالعزیز برسد احرام بستیم؛ حکم احرام چیست؟ میقات اهل خلیج کدام است؟چگونه مسافر در هوا احرام ببندد؟

جواب:

قبل از جواب بر این سؤال مقدمه­ای را مطرح می­کنیم و آن این است که برای انسان شایسته است هرگاه می­خواهد عبادتی را انجام دهد قبل از شروع آن ابتدا احکام آن را بداند تا این که در حرام واقع نگردد مانند ترک واجب و … زیرا این همان­ چیزی است که الله À به آن فرمان داده است: {فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ}[محمد: ۱۹](پس (ای پیامبر) بدان که معبودی (به حق) جز الله نیست و به خاطر گناهت طلب آمرزش کن) لذا علم را قبل از عمل مطرح نمود بدان و طلب آمرزش کن همچنین این مسیر در واقع عقلی نیز صادق است این که انسان قبل از حرکت به شهری مسیر آن را بشناسد و خاص حج و عمره نیست که بسیاری از مردم به نسبت احکام آن جاهل هستند بلکه شامل همه­ی عبادات می­شود که انسان یک عبادت را تا چیزهایی که در آن واجب و حرام است را نداند انجام ندهد.

به نسبت آن چه سؤال کننده ذکر نمود: بستن احرام به مدت نیم ساعت قبل از رسیدن به فرودگاه ملک عبدالعزیز که فرودگاه جده است به نظر می­رسد که درست است زیرا گمان نمی­کنیم میقات­ها بیش از نیم ساعت از فرودگاه جده باشد بنابراین احرام آن­ها برای عمره به مدت نیم ساعت قبل از رسیدن به فرودگاه درست است و إن شاء الله اشکالی ندارد.

به نسبت میقات اهل خلیج میقات آن­ها همانند میقات دیگران است یعنی میقات­های پنج­گانه­ای که رسول الله ﷺ برای کسانی که به مکه به قصد حج یا عمره می­آیند مشخص نموده است که عبارت­اند از: ذوالحلیفه برای اهل مدینه و کسانی که از آن جا گذر می­کنند که ابیار علی نامیده می­شود، جحفه برای اهل شام و کسانی که از آن گذر می­کنند و جحفه خراب شده لذا مردم به جای آن از رابغ احرام می­بندند، قرن المنازل که میقات اهل نجد و کسانی که از آن عبور می­کنند است، یلملم میقات اهل یمن و کسانی که از آن جا عبور می­کنند که امروزه السعدیه نامیده می­شود و قرن المنازل السیل نامیده می­شود و ذات عرق که میقات اهل عراق است که عمر J آن را مشخص کردند و در سنن از پیامبر ﷺ وارد شده که: (میقات اهل عراق را ذات عرق قرار دادند)[۱]که الضریبه نامیده می­شود.

این میقات­ها برای کسانی است که قصد حج و عمره دارند و از هر نقطه از دنیا از آن­ها عبور می­کنند لذا در صورتی که از راهی گذر کرد که از این میقات­ها نمی­گذرد هنگامی که در موازات این­ها قرار گرفت احرام می­بندد زیرا اهل عراق به نزد عمر J آمدند و گفتند: ای امیز المؤمنین! پیامبر ﷺ میقات اهل نجد را قرن المنازل قرار داده در حالی که این از مسیر ما دور است است لذا امیرالمؤمنین عمر J گفت: به موازات آن در مسیر خود نگاه کنید[۲] لذا این دلالت می­دهد بر این که هر کسی در موازات این میقات­ها چه بر روی خشکی، دریا و چه در هوا قرار گرفت بر او واجب است احرام ببندد بنابراین هنگامی که در موازات نزدیک­ترین میقات قرار گرفت بر او اجب است احرام ببندد و آن چه برایم آشکار است این است که مسیر هوایی خلیج از موازات قرن المنازل می­گذرد و این نزدیک­­­ترین میقات­ها به آن­ها است و اگر گمان من درست نباشد از خلبان سؤال کند؟ هرگاه دانست که در موازات نزدیک­ترین میقات به خود قرار گرفت احرام بستن بر او واجب است و برای اهل خلیج و دیگران جایز نیست احرام خود را تا جده به تأخیر بیندازد زیرا هر چند که برخی از مردم چنین نظری دارند قول ضعیفی است و به آن اعتماد نمی­شود و آن چه از عمر بن خطاب که یکی از خلفای راشدین است و به تبعیت از آن­ها امر شده­ایم ذکر نمودیم دلالت بر باطل بودن این قول می­دهد مگر کسی که قبل از قرار گرفتن در موازات میقات مثل اهل سواکن در سودان به جده برسند اهل علم می­گویند: آن­ها قبل از این که در موازات رابغ یا یلملم قرار بگیرند به جده می­رسند زیرا جده به نسبت این دو میقات در زاویه قرار دارد بنابراین اهل سواکن و کسانی که از این ناحیه می­آیند در جده احرام می­بندند زیرا با مکه به اندازه­ی دو روز فاصله دارد.

شیخ بزرگورار! چگونه مسافر در هوا احرام ببندد؟

جواب: همان­طور که ذکر کردیم مسافر در هوا احرام می­بندد یعنی هنگامی که در موازات میقات قرار گرفت احرام می­بندد اما قبل از احرامش چه کاری انجام دهد؟ می­گوییم: شایسته است لباس احرام را چه در خانه یا در هواپیما هنگامی که پرواز  می­کند بپوشد و هنگامی که حدود نیم ساعت تا فرودگاه جده باقی مانده بود نیت احرام کند و لبیک بگوید: اگر احرام عمره است بگوید: لبیک عمرة و اگر احرام حج است بگوید: لبیک حجا.

[۱] أبوداود: كتاب المناسك، باب في المواقيت، شماره­ى (۱۷۳۹).

[۲] تخریج آن گذشت.