(۳۹۵۵) سوال: مردی در ماه رمضان به خارج از کشور سفر نموده است. وی فقط سه روز از رمضان را روزه گرفته و بقیه را روزه نگرفته است. وقتی به کشورش بازگشته نیز روزه‌ی قضا نگرفته بلکه در ازای روزهایی که روزه نگرفته، طعام داده است. سپس آن مرد وفات نمود. آیا فرزندانش باید به جای او روزه بگیرند یا همان طعام دادن کافی است؟ با توجه به این که سفر وی برای تفریح بوده است.

جواب:

طعام دادن به جای روزه پذیرفته نیست مگر برای شخصی که هرگز نمی‌تواند روزه بگیرد؛ مانند فرد کهن‌سالی که نمی‌تواند روزه بگیرد یا فردی که بیماری دارد که امیدی به بهبودی‌اش نیست اما شخصی که بیماری‌ قابل درمان دارد، واجب است که روزه بگیرد.

چنین به نظر می‌رسد که فرد مورد نظر در این پرسش، مبتلا به بیماری که امیدی به بهبودش نباشد، نبوده اما فردی سهل‌انگار بوده است. وی می‌تواند انجام قضای روزه‌ای که بر او واجب است را فقط تا زمانی به تأخیر بیاندازد که تا ماه رمضان بعدی، فقط به اندازه‌ی همان چند روزه‌اش باقی مانده باشد. بنابراین می‌گوییم: طعام دادن از وی پذیرفته نیست و میراث‌بر و ولیّ او باید به جای او روزه بگیرند و تفاوتی ندارد که پدر، مادر، برادر یا فرزند باشد؛ زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «من مات وعليه صيام صامَ عنه وَلِيُّهُ»[۱] : (کسی که بمیرد و روزه بر او واجب باشد، ولیّ او به جایش روزه می‌گیرد(. در مورد غذایی که به افراد مسکین داده است، اگر از روی جهل و نادانی چنین کرده و گمان داشته که همین کفایت می‌کند، صدقه محسوب می‌شود اما مسئولیت وی درباره‌ی روزه را برطرف نمی‌کند.

سؤال: شيخ بزرگوار! اگر همسرش به جای او روزه بگیرد، چه حکمی دارد؟

جواب: اگر همسرش روزه بگیرد، ایرادی ندارد. همچنین اگر وارثان، روزه را میان خود تقسیم کنند نیز ایرادی ندارد چنان که مثلا اگر ده روز قضا بر عهده‌ی او بوده و صاحب پنج فرزند است، اگر هر کدام از فرزندان دو روز را روزه بگیرند، ایرادی ندارد.

۱-تخریج آن گذشت.