(۳۹۳۳) حکم قضای روزه‌های فراموش‌شده به دلیل بیماری و جراحی

(۳۹۳۳) سوال: دختری جوان و نوزده ساله هستم؛ مشکلم این است که هفت سال پیش در اول ماه رمضان بیمار شدم و در نتیجه عمل جراحی انجام دادم. از آن ماه فقط حدود پنج یا شش روز را روزه گرفتم اما چون کم سن و سال بودم، تعداد روزه‌هایی که نگرفته‌ام را دقیقا به خاطر ندارم و آن اولین ماهی بود که روزه بر من واجب شده بود. آیا واجب است که یک ماه کامل را پشت سر هم و بدون فاصله روزه بگیرم یا جداگانه؟ همچنین آیا روزهایی که گمان می‌کنم روزه گرفته‌ام را نیز روزه بگیرم یا خیر؟

جواب:

قضای روزهایی که روزه گرفته، بر او واجب نیست زیرا انجام داده و از او پذیرفته است؛ اما روزهایی که گمان قوی و ظن غالب دارد که روزه نگرفته را باید پشت سر هم و بدون فاصله به عنوان قضا، روزه بگیرد زیرا قضا را به تأخیر انداخته است ولی اگر جداگانه روزه بگیرد، گناهی بر او نیست خصوصا اگر روزه گرفتن پشت سر هم و بدون فاصله، برایش دشوار باشد.

این خانم و دیگران که صدایم را می‌شنوند را نصیحت می‌کنم که در سؤال کردن از علما، سستی و سهل‌انگاری نکنند که یک سؤال را برای سال‌ها به تأخیر بیاندازند! بلکه واجب است که انسان، ابتدا پیش از انجام هر کاری درباره‌اش بپرسد تا جایز و ناجایز برایش واضح و روشن باشد و بداند در چه صورتی از وی پذیرفته می‌شود و در چه صورتی پذیرفته نمی‌شود تا این که الله À را با علم و آگاهی عبادت نماید. اگر فرض کنیم شخصی کاری را پیش از سؤال کردن و تحقیق، انجام داد و در آن مشکلی وجود داشت نیز واجب است که بی‌درنگ از اهل علم بپرسد و پرسیدن را به تأخیر نیاندازد؛ زیرا تأخير کردن، آسیب‌هایی به همراه دارد، مثلا: گاهی انسان، مریض می‌شود و نمی‌تواند چیزی که از وی فوت شده را جبران کند، گاهی می‌میرد و گاهی نیز اتفاقاتی برایش رخ می‌دهد که با وجود آن، نمی‌تواند کاری انجام دهد.

بر انسانی که از الله ﷻ تقوا و پروا می‌کند، واجب است که پیش از انجام هر کاری، درباره‌اش سؤال و تحقیق کند. اگر هم کاری را انجام داد و متوجه شد که در آن مشکلی وجود دارد، باید خیلی زود درباره‌اش سؤال کند؛ اما این که سال‌ها بگذرد سپس متوجه شود که کارش ایراد داشته، اشتباه است! درست است که شاید برخی افراد، متوجه وجود اشتباه و ایراد در کار خود نمی‌شوند لذا سکوت می‌کنند تا این که پس از یک یا چند ماه یا یک یا دو سال، بحثی درباره‌اش پیش می‌آید یا چیزی از عالمی می‌شنوند که متوجه می‌شوند خللی در عملشان وجود داشته است، این شخص معذور می‌باشد زیرا سؤال پرسیدن را عمدا به تأخیر نیانداخته است.

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: أنا فتاة أبلغ من العمر التاسعة عشرة، ومشكلتي أنني قبل سبع سنوات قد ،مرضتُ، وكان ذلك في أول شهر من رمضان، ونتيجة لذلك المرض أجريت عملية، ولم أصم من الشهر إلا حوالي خمسة أو ستة أيام، وأنا لا أدري كم بالتحديد لصغر سني في ذلك الوقت، فهو أول شهر يجب علي الصوم فيه، فهل يجب علي صوم الشهر كاملا متتاليا دون انقطاع، أو متفرق؟ وهل أصوم ذلك، أم أترك الأيام التي ظننتُ أنني صمتها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الأيام التي صامتها لا يجب عليها قضاؤها؛ لأنها وقعت موقعها وأجزأت والأيام التي يغلب على ظنها أنها لم تصمها يجب عليها أن تقضيها متتابعة؛ لأنها أخرت القضاء، وإن صامتها متفرقة فلا شيء عليها، لا سيما مع مشقة التتابع عليها.

ونصيحتي لها ولغيرها ممن يسمع ألا يتهاونوا في سؤال أهل العلم، فيؤخروا السؤال إلى سنوات، بل الواجب على الإنسان أن يسأل أولا قبل أن يعمل؛ ليتبين له ما يجوز له من العمل، وما لا يجوز، وما يجزئ وما لا يجزئ حتى يعبد الله على بصيرة، ثم إذا قُدِّرَ أنه فعل بدون سؤال، وتبيَّن أن في عمله خللا، فإن الواجب عليه أن يبادر بسؤال أهل العلم، وألا يتأخر؛ لأن التأخير له آفات فقد يمرض الإنسان، ولا يستطيع فعل ما فاته، وقد يموت، وقد يلحقه أعمال لا يتمكن معها من الفعل وما أشبه ذلك.

فالمهم أن الواجب على الإنسان الذي يتقي الله -عز وجل- أن يسأل قبل أن يعمل، ثم إذا عمل، وذكر له أن في عمله خللا فالواجب أن يبادر بالسؤال، أما أن يبقى سنوات، ثم بعد ذلك يتفطن هذا غلط، نعم ربما يكون بعض الناس لم يطرأ على باله أن في عمله خللا، فهو ساكت حتى يعرض بحث فيه بعد شهر، أو شهرين، أو سنة أو سنتين، أو يسمع من العلماء ما يدل على خلل في عمله، فهذا يكون معذورا؛ لأنه لم يُؤخِّر السؤال عن عمد.