(۳۸۰۸) حکم روزه و کفاره برای بیمار ناتوان و فاقد توان مالی

(۳۸۰۸) سوال: من خانم مسن، بیمار و ناتوانی هستم که بیماری‌ام مانع روزه گرفتن شده است و اگر حتی نصف روز را روزه بگیرم، بیماری‌ام شدت می‌یابد لذا هیچ روزی از ماه رمضان را روزه نمی‌گیرم و نمی‌توانم قضایش را نیز انجام دهم. این وضعیت، چند سال ادامه داشته است. از نظر مالی نیز بسیار ضعیف هستم و نمی‌توانم کفاره بدهم. با توجه به این وضعیت مالی، چه کاری باید انجام دهم؟

جواب:

در مورد روزه گرفتن باید گفت که روزه بر او واجب نیست زیرا از روزه گرفتن، معذور است؛ اما غذا دادن کار آسانی است زیرا در ازای کلّ ماه، برای پنج مسکین هر کدام شش صاع برنج و گوشت کافی است که به گمانم الحمدلله در این کشور برای هیچ‌ کس دشوار نیست. اگر بر این مقدار توانایی دارد، واجب است که انجامش دهد اما اگر نمی‌تواند و تا این مقدار اندک هم دارایی ندارد، غذا دادن بر عهده‌اش نیست و همین نیز از وی ساقط می‌شود زیرا واجبات در صورت عجز و ناتوانی آن شخص، بر وی واجب نمی‌شود؛ الله À می‌فرماید: {فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ} [التغابن: ۱۶] : (به اندازه‌ی قدرت و توان خویش، تقوای الله را پیشه سازید). رسول الله ﷺ نیز فرموده است: «إذا أمرتكم بأمر فأتوا منه ما استطعتم»[۱] : (هرگاه شما را به انجام کاری دستور می‌دهم، به اندازه‌ی قدرت و توان خویش انجامش دهید). الله À می‌فرماید: {لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا} [البقرة: ۲۸۶] : (الله هر کسی را به اندازه‌ی توانش مکلّف می‌نماید).

۱-صحیح بخاری: كتاب الاعتصام بالكتاب والسنة، باب الاقتداء بسنن رسول الله ﷺ، شماره (۷۲۸۸). صحیح مسلم: كتاب الفضائل، باب توقيره…، شماره .(۱۳۳۷)

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: أنا سيدة مُسِنَّة مريضة ضعيفة يقف مرضي حائلا بيني وبين أداء فريضة الصوم، ويزداد مرضي إن صمتُ حتى ولو نصف النهار، وعلى هذا فأنا أفطر الشهر كلّه ولا أستطيع القضاء، وقد تعدد ذلك عدة سنوات، وقدرتي المالية متواضعة للغاية، وتجعلني لا أستطيع أداء كفارة الصوم مهما كانت فماذا علي في ذلك بالنظر إلى حالتي المادية؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أما بالنظر إلى الصوم فإنه لا يجب عليها الصوم؛ لأنها من المعذورين عنه.

وأما بالنسبة للإطعام فالإطعام أمر يسير؛ لأن الشهر كله تكفيه ستة آصع من الأرز مع اللحم لكل خمسة من المساكين صاع من الأرز مع اللحم أنه وهذا في ظني يسير لكل إنسان -والحمد لله – في هذه البلاد، فإن كانت تستطيع ذلك فالواجب عليها أن تفعل وإن لم تستطع، ولم يكن عندها شيء من المال إلى هذا الحد القليل، فإنه يسقط عنها الإطعام أيضًا؛ وذلك لأن الواجبات تسقط بالعجز؛ لقوله تعالى: ﴿ فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ ﴾ [التغابن: ١٦]. و قول النبي -عليه الصلاة والسلام-: «وَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِأَمْرٍ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ». وقوله تعالى: ﴿ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ﴾ [البقرة: ٢٨٦].