سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۷۰۱) حکم استفاده شخصی از زکات سپرده‌شده برای توزیع میان فقرا

(۳۷۰۱) سوال: یکی از دوستانم مبلغ پنج هزار ریال از زکات مالش را به من تحویل داد تا به عنوان زکات در میان فقرا و مساکین توزیع کنم. من در آن ‌زمان، نیاز شدیدی به این پول داشتم و قرضی داشتم که نتوانسته بودم آن را تسویه کنم لذا این مبلغ را برداشتم و بدون این که وی خبردار شود، بدهی‌ام را تسویه کرده و به او گفتم که آن مبلغ را بین فقرا توزیع کرده‌ام. حکم این کار من چیست؟ آیا در این حالت، وی زکات خود را پرداخته است یا خیر؟

جواب:

این کار، اشتباه بسیار بزرگی است چون به دوستت که تو را وکیل کرده دروغ گفته و ادعا کرده‌ای که پول را به نیازمندان پرداخت کرده‌ای در حالی که بر تو واجب بوده است اگر خودت به آن پول نیاز داشته‌ و مستحق زکات بوده‌ای، قبل از استفاده از آن پول از وی اجازه گرفته و به وی می‌گفتی: آیا اجازه می‌دهی بدهی‌‌ام را با این مبلغ بپردازم؟ اگر اجازه می‌داد، ایرادی نداشت. اکنون که مرتکب چنین کاری شده‌ای باید نزد دوستت بروی، او را از کاری که کرده‌ای باخبر سازی و از او معذرت خواهی و درخواست بخشش کنی. اگر اجازه داد و استفاده از آن پول را برای ادای بدهی‌ات درست دانست، زکاتش صحیح است، مسئولیت از عهده‌ی وی ساقط می‌شود و تو نیز از گناه در امان می‌مانی اما اگر اجازه نداد، واجب است آن مبلغ را به او برگردانی تا خودش زکاتش را بپردازد زیرا زکات در جایی که باید، مصرف نشده است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من مكة المكرمة: سلمني أحد أصدقائي مبلغا وقدره خمسة آلاف ريال من زكاة ماله، وعَهِد إلي أن أوزعها على الفقراء والمساكين، وكنت في ذلك الوقت محتاجًا لهذا المال حاجة ملحة، وعلي دين ولم أستطع قضاءه، وقد أخذت هذا المال وقضيت به ديني بدون علم منه، وأخبرته أني وَزَّعت المال على الفقراء، فما حكم عملي هذا؟ وهل يُعتبر بذلك قد أدى زكاته أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إن تَصَرُّفَك هذا خطأ عظيم، حيث كَذَبْت على صاحبك الذي وَكَّلَك وزَعَمْت أنك أدَّيته للفقراء، وكان الواجب عليك إذا كنت في حاجة إليه وكنت من أهل الزكاة أن تستأذن منه قبل أن تتصرف فيه، وأن تقول له هل تسمح لي أن أقضي به ديني ؟ فإذا سمح لك بهذا فلا شيء فيه، ولكن حين حصل منك ما حصل فعليك أن ترجع إلى صاحبك وأن تخبره بما فعلت وأن تستسمح منه، ثم إن سمح لك وأجاز تصرفك بصرف هذا المال إلى الدين الذي عليك فإنه صحيح تَبْرَأَ ذِمَّته من زكاته، وتسلم أنت من الإثم، وأما إذا لم يأذن لك فإنه يجب عليك أن تَرُدَّ إليه المبلغ وهو يخرج الزكاة عن نفسه؛ لأن الزكاة لم تَبْلُغَ محِلَّها.

مطالب مرتبط:

(۳۷۰۹) آیا جایز است که زکات را به برخی سرزمین‌های نیازمند بفرستیم؟

بله، جایز است؛ اگر مسلمان در سرزمینی زندگی می‌کند که نیازمندی که گرفتن زکات برایش حلال باشد وجود ندارد، زکات به دیگر کشورها فرستاده می‌شود...

ادامه مطلب …

(۳۶۹۴) حکم دادن وکالت به شخص دیگر برای پرداخت زکات

اگر کسی را برای پرداخت زکاتش وکیل کند، واضح است که موكّل هنگام تحویل مبلغ زکات، نیت می‌کند که این مبلغ، زکات او است و همین نیت، کافی می‌باشد‌ اما وکیل هنگام پرداخت زکات، باید نیت کند که این مبلغ، زکات فلانی است که مرا وکیل خود قرار داده است....

ادامه مطلب …

(۳۶۸۸) زمان پرداخت زکات در سال نخست کسب و کار

اگر کالاها را به صورت نسیه خریداری کرده‌اید تا با آن خرید و فروش انجام دهید، سال زکات شروع از زمان خرید نسیه و قرضی شروع می‌شود لذا هرگاه یک سال از آن گذشت، زکات بر شما واجب می‌شود اما مانعی ندارد که فرد زكاتش را زودتر و در ماه رمضان بپردازد....

ادامه مطلب …

(۳۶۸۱) حکم پرداخت زکات سالهای گذشته

شخصی به مدت چهار سال، پرداخت زکات را از روی سهل‌انگاری ترک می‌کند سپس توبه می‌نماید؛ به وی می‌گوییم: زكات چهار سال گذشته را بپرداز زیرا در زکات، حق دیگران وجود دارد و حق هر کس باید به وی داده شود....

ادامه مطلب …

(۳۷۰۰) حکم پرداخت زکات به مؤسسات خیریه

اگر مسئولان این شعبه‌ی انجمن خیریه از نظر دینی و علمی قابل اطمینان هستند، ایرادی ندارد که زكات مال خود را به آنان بدهی و اعلام کنی که این مبلغ، زکات است تا در موارد زکات، مصرف نمایند...

ادامه مطلب …

(۲۷۰۴) شراکت و زکات

بله، این معامله صحیح است و بنا بر اجماع علما، جایز می‌باشد. این نوع کسب درآمد را مضاربه می‌نامند زیرا برای هر دو طرف، منفعت دارد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه