(۳۵۴۸) حکم قرائت قرآن برای اموات

(۳۵۴۸) سوال: آیا قرائت قرآن برای اموات جایز است که در ماتم شان قرائت کنند؟ و به مدت سه روز این ماتم ادامه داشته باشد و همچنین از شما می‌خواهم که برای ما واضح سازی که آیا این ماتم‌هایی که برای مرده‌ها گرفته می‌شود جایز است؟

جواب:

کمترین چیزی که در مورد این ماتم‌ها گفته می‌شود این است که مکروه می‌باشد زیرا که بدعتی است که از عادت سلف صالح نبوده است و رسول اللهﷺ فرموده است: {كل بدعة ضلالة}[۱] (هر بدعتی گمراهی است)

و آن مالی که در این صرف می‌شود اگر از میراث میت باشد و از میراث بران فرزندان کوچکی باشند جنایت بر آنهاست و خوردن اموالشان به باطل است.

و آن چیزی که از کتاب الله قرائت می‌شود اجری در آن وجود ندارد چونکه غالباً قاریانی که قرائت می‌کنند در مقابل قزائتشان اجرت می‌گیرند و تازمانی که قرآن را در مقابل اجرت قرائت کنند در نزد اللهÀ ثوابی ندارند زیرا که این کار را برای دنیا انجام داده‌اند و تا زمانی که ثواب وجود نداشته باشد نفعی به میت نمی‌رسد زیرا که اصلاً اجری وجود ندارد و فقط اتلاف مال می‌باشد و رسول اللهﷺ از ضایع کردن مال نهی فرموده‌اند: {إنَّ اللَّهَ كَرِهَ لَكُمْ ثَلَاثًا: قيلَ وَقالَ، وإضَاعَةَ المَالِ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ}[۲] (الله سه چیز را برای شما ناپسند دانست: قیل و قال، ضایع کردن مال و سوال کردن زیادی) و حضور این قاری برای این ماتم و اهدا کردن ثوابش خطا است و اقرار بر بدعت می‌باشد.

و اهل علم در این که قرائت زنده بر مرده نفع می‌رساند یا نه اختلاف کرده اند بعضی از آنها می‌گویند نفع می‌رساند و بعضی دیگر می‌گویند نفع نمی‌رساند و نصیحت من برای کسانی که چنین افعالی را در ماتم انجام می‌دهند این است که تقوای الهی را پیشه کنند و از منهج سلف صالح تعدی نکنند زیرا که خیر و خوبی در آن است و جریر بن عبدالله بجلیJ می‌گوید: {كُنَّا نَرَى الِاجْتِمَاعَ إِلَى أَهْلِ الْمَيِّتِ وَصَنْعَةَ الطَّعَامِ مِنْ النِّيَاحَة}[۳] (ما جمع شدن بر اهل میت و درست کردن غذا را نوحه خوانی حساب می‌کردیم) نوحه خوانی از گناهان کبیره می‌باشد که از رسول اللهﷺ ثابت است که می‌فرماید: {لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ النَّائِحَةَ وَالْمُسْتَمِعَةَ}[۴] (رسول الله کسی که زن نوحه خوان و کسی که به آن گوش می‌دهد را لعنت کرد) بلکه برای ایشان واجب است که راه صبر را پیشه کنند و از الله اجر آن را بخواهند و درب خانه‌هایشان را ببندند و به استقبال تعزیه کنندگان نروند مگر نزدیکان خیلی خاص که برای تعزیت نزد خویشاوندان خود می‌آیند اما باز گذاشتن درب برای مردم از روش سلف صالح نمی‌باشد.

[۱] [تخريج آن گذشت]

[۲] [تخريج آن گذشت]

[۳] [تخريج آن گذشت]

[۴] [تخريج آن گذشت]

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل تجوز قراءة القرآن على الأموات، وذلك في المآتم التي تُعْمَلُ لهم، وقد يستمر هذا المأتم لمدة ثلاثة أيام؟ وكذلك نرجو من فضيلتكم أن تبينوا لنا هل هذه المآتم التي تُقَامُ للأموات جائزة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: المأتم التي تُقَامُ للأموات أدنى ما يُقَالُ فيها أنها مكروهة؛ لأنها بدعةٌ لم تكن من عادة السَّلف الصالح، وقد قال النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ».

وما يُنفَقُ فيها من الأموال: إن كان من تَرِكَةِ الميت وفيهم صغار، فإن ذلك جناية على الصغار، وأكل لأموالهم بالباطل.

ثم إن ما يُقرأُ فيها وما يُتْلَى من كتاب الله ليس فيه أجر؛ لأن غالب القُرَّاء الذين يقرءون إنما يقرءون بأجرة، والقارئ إذا قرأ القرآن بأجرة لم يكن له ثواب عند الله، وثوابه ما ناله من أمر الدنيا، وإذا لم يكن له ثواب عند الله لم ينتفع الميت بقراءته؛ لأنه ليس فيها أجر، فصار إعطاؤه الأجرة إتلافا للمال وإضاعة له، وقد نهى النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم – عن إضاعة المال، فقال صلى الله عليه وسلم: «إِنَّ اللَّهَ كَرِهَ لَكُمْ ثَلَاثًا قِيلَ وَقَالَ، وَإِضَاعَةَ الْمَالِ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ». وإِن قُدْرَ أَن هذا القارئ مُتبرع فإن حضوره لهذا المأتم خطأ وإقرار للبدعة.

ثم إن العلماء قد اختلفوا هل ينتفع الميت بقراءة الحي؟ فمنهم من قال: إنه ينتفع، ومنهم من قال: إنه لا ينتفع وإن نصيحتي لإخواني الذين يصنعون هذه المآتم أن يتقوا الله عز وجل، وألَّا يَتَعَدَّوْا منهج السلف الصالح، فكله خير وقد قال جرير بن عبد الله: كُنَّا نَرَى الاجْتِمَاعَ إِلَى أَهْلِ الْمَيِّتِ وَصَنْعَةَ الطَّعَامِ مِنَ النِّيَاحَةِ». والنياحة من كبائر الذنوب؛ فقد ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ لَعَنَ النَّائِحَةَ وَالْمُسْتَمِعَةَ». بل عليهم أن يصبروا ويحتسبوا الأجر من الله -عز وجل-، ويُغْلِقُوا بيوتهم، ولا يستقبلوا أحدًا من الْمُعَزِّين إلا الأقارب الخاصين، فيمكن أن يدخلوا ويُعَزّوا أقاربهم، وأما فتح الباب للناس فإن ذلك ليس من هدي السلف الصالح.