(۳۴۳۸) سوال: چنانچه شخص وفات یابد، پس اهلش آرد یا درهم‌هایی صدقه می‌دهند و ادعا می‌کنند که ساقط کننده نماز است، حال آیا صدقه‌ای که اهل میت می‌دهند چیزی از فرض‌های پنجگانه‌ی وی در شبانه روز را ساقط می‌کند یا نه؟

جواب:

جواب: نه. هیچ چیزی ساقط نمی‌کند، و اینکه در قبال نمازهایی که کوتاهی کرده صدقه دهد نیز یک امری بدعی است، زیرا نماز برای میت نه با عینش و نه با بدلش قضا نمی‌شود، بلکه وقتی در آن کوتاهی کرده بود و به درجه‌ی کفر نرسیده بود فقط برایش طلب مغفرت می‌شود، که شاید الله ù از تقصیر او گذشت و او را آمرزید.

اما صدقه برای میت نه به خاطر اینکه بدلی از نماز باشد، جایز است، اما از جمله‌ی امور مطلوب نیست، لذا در صحیح امام بخاری است: «أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلنَّبِيِّ ﷺ: إِنَّ أُمِّي افتُلِتَتْ نفْسُهَا، وَأَظُنُّهَا لَوْ تَكَلَّمَتْ تَصَدَّقَتْ، فهَلْ لَهَا أَجْرٌ إِنْ تَصَدَّقْتُ عَنْهَا؟ قَالَ: «نعَمْ». [تخریج آن گذشت] یعنی: (که مردی به رسول‌الله ﷺ گفت: مادرم به مرگ ناگهانی مُرد، و فکر می‌کنم اگر فرصت حرف زدن پیدا می‌کرد صدقه می‌داد، حال اگر من به نیابت از او صدقه دهم, اجری به وی خواهد رسید؟ رسول‌الله ﷺ فرمودند: «بله»). پس این دلیلی است بر اینکه صدقه به میت نفع می‌رساند، ولی آن‌گونه که سوال کننده بیان داشتند، به جای نماز فرض که بر اوست (و آن را نخوانده) قرار داده نمی‌شود.