(۳۰۸۶) سوال: شیخ بزرگوار! حکم دعا در نهایت خطبه در نماز جمعه چیست؟ منظورم از دعا، دعای امام است و دلیل آن چیست؟
جواب:
دعا بین دو خطبه در روز جمعه اشکالی ندارد بلکه خوب است زیرا پیامبر ﷺ میفرماید: «إن في الجمعة ساعة لا يوافقها عبد مسلم و هو قائم يصلي يسأل الله شيئا إلا أعطاه إياه»[۱]: (در روز جمعه وقتی وجود دارد که اگر بندهی مسلمان آن را در حالی که به نماز ایستاده و از الله چیزی طلب میکند دریابد الله خواستهاش را برآورده میکند) و آن وقت: «ما بين خروج الإمام -يعني: دخوله المسجد- إلى أن تقضى الصلاة»[۲]: (ما بین وارد شدن امام به مسجد تا پایان نماز است) لذا دعا بین دو خطبه و در نماز جمعه در ساعتی است که امید به اجابت وجود دارد.
اما دعا بعد از خطبهی دوم مشروع نیست زیرا بعد از خطبهی دوم اقامهی نماز سپس نماز است و وقت دعا نیست و دلیل بر این قضیه این است که از پیامبر ﷺ نقل نشده که در این مکان دعا کند و هنگامی که از رسول الله ﷺ نقل نشده ترک کردن آن سنت است.
اگر انسان در این وقت مشغول دعا شود از دقت نمودن در تساوی صفها و چسباندن آن و… غافل میشود در حالی که مساوی کردن صفها از کامل نمودن نماز است تا جایی که برخی از اهل علم میگویند: مساوی نمود صفها واجب است زیرا پیامبر ﷺ از آن تحذیر داده و میفرماید: «لتسون صفوفكم، أو ليخالفن الله بين وجوهكم»[۳]: (صفهای خود را برابر نموده یا بین آن میرود که الله در میان شما اختلاف بیندازد) و قول کسانی که میگویند تساوی صفها واجب است قول قویای است زیرا پیامبر ﷺ به چنین امری مگر در صورت ترک واجب هشدار نمیدهد.
اما آیا در صورت عدم تساوی صفها نماز باطل است؟ ممکن است اینگونه گفته شود و ممکن است گفته شود: باطل نمیکند زیرا پیامبر ﷺ فرمود: «تسوية الصفوف من تمام الصلاة»[۴]، أو قال: «من إقامة الصلاة»: (مساوی نمود صفها از کامل نمودن نماز یا از اقامهی نماز است) همچنین این واجب برای نماز است و داخل نماز نیست لذا نزدیکتر این است که هر کس صفها را برابر نکند گناهکار است اما نمازش درست است اما مشغول شدن به دعا در این وقت مستلزم غافل شدن از مرتب نمودن صفها، برابر نمودن، چسباندن آن و کامل کردن صفوف اول است.
[۱] تخریج آن گذشت.
[۲] تخریج آن گذشت.
[۳] تخریج آن گذشت.
[۴] تخریج آن گذشت.