(۳۰۴۸) حکم نماز جمعه برای کسی که از محل اقامه‌ی آن فاصله‌ی زیادی دارد

(۳۰۴۸) سوال: در منطقه‌‌ای بسیار دور کار می‌‌کند و از شهری که در آن نماز جمعه برپا می‌‌شود بسیار دور است آیا نماز ظهر را بخواند یا اینکه باید برای ادای نماز همراه جماعت به شهر برود؟

جواب:

در صورتی که شهر دور است لازم نیست به آن جا برود زیرا رفتن به شنیدن اذان جمع بستگی دارد: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ۚ}[جمعه: ۹](ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید! هنگامی که در روز جمعه برای نماز اذان گفته شد به سوی (نماز و) ذکر الله بشتابید و خرید و فروش را رها کنید).

اگر خارج از شهر در مکان دوری باشد لازم نیست که به شهر بیاید زیرا به خاطر دور بودنش به اجابت این اذان فرا خوانده نمی‌‌شود اما اگر نزدیک باشد بر او واجب است که به نماز جمعه برود تا همراه مسلمانان نماز بخواند و در صورتی که برای او حضور در نماز جمعه لازم نباشد نماز ظهر را می‌‌خواند و آن‌‌طور که برخی از اهل گفته‌‌اند دو رکعت نمی‌‌خواند چون این قول ضعیف است و دلیلی بر آن نیست بلکه ادله بر خلاف آن است لذا نماز جمعه نمازی است که با سایر نمازها متمایز است نمازی است که قبل از آن دو خطبه است و مردم برای آن در یک مکان جمع می‌‌شود و تلاوت در آن به صورت جهری است و روز جمعه عید هفتگی است به همین دلیل مانند نماز عید فطر و قربان است از این جهت که تلاوت در آن به صورت جهری است هر چند که نماز دو عید با تکبیرات اضافه‌‌ای که دارند از نماز جمعه متفاوت است اما نماز ظهر نماز مستقلی است که قبل از آن دو خطبه وجود ندارد و تلاوت در آن به صورت جهری نیست و مردم برای آن در یک مکان جمع نمی‌‌شوند لذا بین این دو تفاوت وجود دارد.

لذا کسی که نماز جمعه را نماز نخواند واجب است که نماز ظهر بخواند مانند: زنان، بیماری که در خانه نماز می‌‌خواند، کسی که دور است و نمی‌‌تواند در مسجد حاضر شود و کسی که به مسجد آمده در حالی که مردم نماز خوانده‌‌اند.

بدین مناسبت دوست دارم که بیان دارم که هرگاه انسان به سوی نماز جمعه آمد آیا نماز جمعه را بخواند یا نماز ظهر؟ می‌‌گوییم: اگر یک رکعت را درک نمود، رکعت دیگر را تکمیل می‌‌کند یعنی نماز جمعه را می‌‌خواند و در صورتی که یک رکعت کامل را درک نکرد نماز ظهر را می‌‌خواند اگر آمدی در حالی که امام از رکوع در رکعت دوم بالا آمده بود بر تو واجب است که نماز ظهر را بخوانی و اگر آمدی در حالی که امام در رکعت دوم قبل از رکوع بود بود یک رکعت همراه او بخوان سپس بعد از سلام امام یک رکعت دیگر بخوان.

تعداد بازدید: 7

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنه يعمل في منطقة نائية جدا، ويبعد عن المدينة التي تقام فيها صلاة الجمعة مسافة طويلة، فهل يؤديها صلاة للظهر؟ أم لا بد من الذهاب إلى المدينة لأداء الصلاة مع الجماعة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: إذا كانت المدينة بعيدة فإنه لا يلزمه أن يذهب إليها؛ لأن الذهاب منوط بسماع النداء: ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ﴾ [الجمعة: ٩].

فإذا كان خارج البلد في مكان بعيد فإنه لا يلزمه أن يذهب إلى البلد؛ لأنه غير مدعو بهذا الأذان لبعده، وأما إذا كان قريبا فإنه يجب عليه أن يذهب إلى صلاة الجمعة ليصلي مع المسلمين. وفيما إذا كان لا يلزمه أن يذهب إلى الجمعة فإنه يصلي ظهرا، ولا يصلي ركعتين كما قال به بعض أهل العلم، فإن هذا قول ضعيف ليس عليه دليل، بل إن الأدلة تدل على خلافه، فإن صلاة الجمعة صلاة متميزة عن غيرها، فهي صلاةٌ مسبوقة بخطبة بل بخطبتين، وهي صلاة يجتمع الناس فيها في مكان واحد، وهي صلاةٌ يجهر فيها بالقراءة، وهي صلاة عيد الأسبوع، ولهذا كانت كصلاة العيد عيد الفطر وعيد الأضحى في أنها ركعتان يجهر فيهما بالقراءة، وإن كانت صلاة العيدين تختلف عنها بالتكبيرات الزوائد. أما صلاة الظهر فإنها صلاة مستقلة أيضًا منفردة لا يسبقها خطبتان ولا يجهر فيها بالقراءة، ولا يجتمع الناس فيها في مكان واحد، فحصل الفرق بين هذا وهذا.

فمن لم يُصَلِّ الجمعة وجب عليه أن يصلي ظهرا: كالنساء مثلا، وكالمريض الذي يصلي في بيته، وكالبعيد الذي لا يتمكن من الحضور إلى المسجد، وكالذي جاء ووجد الناس قد صلوا.

وبهذه المناسبة أود أن أبين أن الإنسان إذا جاء إلى الجمعة فهل يصلي ظهرًا أو جمعة؟ نقول: إن أدرك ركعة أتمها ركعة واحدة، أي: صلى جمعة، وإن لم يدرك ركعة كاملة فإنه يصلي ظهرا، فإذا جئت والإمام قد رفع من الركوع في الركعة الثانية وجب عليك أن تصلي ظهرا، وإذا جئت والإمام في الركعة الثانية قبل الركوع فصل معه ركعة، ثم ائتِ بعد تسليمه بركعة.