(۲۸۸۸) حکم اخذ اجرت در قبال امامت

(۲۸۸۸) سوال: فرزندی دارم که الحمدلله قرآن را حفظ است و دین را خوب میفهمد و به عنوان امام جامع خطبه و نماز میخواند اما در مقابل از صاحب مسجد مزد میگیرد آیا این دستمزد تمام آن چیزی است که از پاداش نزد الله À در قبال امامت دارد زیرا آن را در دنیا گرفته است یا اینکه پاداشی در آخرت نیز دارد؟

جواب:

مزدی که در قبال عبادتی از عباداتی که سودش به دیگران میرسد به کسی داده میشود سه قسمت است:

اول: اینکه آن با قرارداد اجاره باشد مثلا آن کسی که این طاعت را انجام میدهد با دیگری بر یک قراردادی لازم الاجرا توافق کنند که در آن هر دو ملاحظه مقصود باشد در این صورت صحیح این است که درست نیست مانند اینکه کسی مسئولیت اذان یا امامت را در مقابل مزد به عهده بگیرد زیرا عمل آخرت درست نیست که یه عنوان ابزاری برای عمل دنیوی باشد چون عمل آخرت شرافت آن خیلی بیشتر از اینکه است که وسیلهی عمل دنیای باشد که پست است، الله À میفرماید: {بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا * وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ*إِنَّ هَٰذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ* صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ}[اعلی: ۱۶۰ ۱۹]( بلکه شما (مردم) زندگی دنیا را (بر آخرت) ترجیح می دهید*در حالی که آخرت بهتر و پایندهتر است*به راستی این (نیدها) در صحیفههای پیشین (نیز) بود*صحیفههای ابراهیم وموسی).

دوم: اینکه در مقابل این کار مزدی را به عنوان هدیه و پاداش دریافت کند مثل اینکه شخص بگوید: کسی که در این مسجد اذان بگوید این مقدار دریافت میکند یا کسی که در این مسجد امام شود این مقدار دریافت میکند در این صورت قول درست از اقوال اهل علم این است که جایز است زیرا این کار اجاره و لازم الاجرا نیست.

سوم: اینکه مزد از جهت بیت المال داده شود و دولت برای کسی که این کار را انجام دهد این را در نظر بگیرد در این صورت بدون شک جایز است زیرا به عنوان مخارجی است که از بیت المال پرداخت میشود و تو به موجب این عمل مستحق آن هستی لذا اگر گرفتی اشکالی بر تو نیست.

اما شایسته است بداند که این مزدهایی که برای چنین افرادی مباح است شایسته نیست که هدف بنده باشد که اگر به عنوان هدف و نیت باشد از پاداش آخرت محروم میشود اما اگر آن را بگیرد تا اینکه با استفاده از آن بتواند عبادت الله À را انجام داده و این کار را انجام دهد به ضرری نمیرساند.

بدان که گرفتن پاداش در مقابل خواندن بر مریض اشکالی ندارد زیرا از این باب نیست و سنت دلالت بر جواز آن میدهد.

سؤال: شیخ بزرگوار! آیا نماز جماعت معلق به نماز امام نیست؟ لذا در صورتی که نماز امام باطل شود نماز آنها نیز باطل است؟

جواب: نماز مأمومین معلق به نماز امام است اما بنابر قول صحیح نمازشان در صورتی که نماز امام باطل شود باطل نمیشود مگر اینکه آنچه نماز را باطل میکند انجام دهد و به او اقتدا کنند در حالی که که میدانند نمازش باطل است در این صورت نمازشان باطل است زیرا این از باب بیهودگی و بازیچه قرار دادن است.

اما اگر نمازش با امر پنهانی باطل شود که مأمومین متوجه نشوند در این صورت معذور هستند و نمازشان باطل نمیشود مانند اینکه در نماز بی وضو شود و به نمازش ادامه دهد هر چند که این کار حرام است ولی فرض کنیم که خود را به بازی بگیرد و بگوید: نمیتوانم خارج شوم و از مردم خجالت میکشم و در حالی نماز را به پایان برساند که بی وضو است در این صورت نماز مأمومین درست است.

همچنین اگر فراموش کرده بود که بی وضو است و در حالی نماز را شروع کرد که بی وضو است سپس در اثنای نماز به یاد آورد که وضو ندارد ولی به نمازش ادامه دارد در این صورت نماز مأمومین درست است.

همچنین اگر در اثنای نماز به یاد آورد که وضو ندارد سپس از نماز خارج شد تا وضو بگیرد در این صورت نماز مأمومین درست است و اگر کسی را قرار داد که نماز را برای آنها کامل کند پشت سر او نماز را کامل میکنند و اگر کسی را قرار نداد هر کسی آنقدر که از نماز باقی مانده را خودش به اتمام میرساند یا اینکه یکی از آنها جلو رفته و نماز را برای آنها تکمیل میکند.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عندي ولد يحفظ القرآن والحمد لله، ومتفقه في الدين جيدا، ويعمل إمام جامع يخطب ويصلي، لكنه يأخذ على ذلك أجرًا من صاحب المسجد. هل هذا الأجر هو كل ما له عند الله من الأجر عن الإمامة لأنه أخذه في الدنيا؟ أم يكون له أجر في الآخرة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: العوض الذي يعطاه من قام بطاعة من الطاعات المتعدي نفعها للغير ينقسم إلى ثلاثة أقسام:

أحدها: أن يكون ذلك بعقد الأجرة، مثل: أن يتفق هذا العامل القائم

بهذه الطاعة مع غيره على عقد إجارة ،ملزمة يكون فيها كل من العوضين مقصودا، فالصحيح أن ذلك لا يصح، كما لو قام أحد بالإمامة أو بالأذان بأجرة، وذلك لأن عمل الآخرة لا يصح أن يكون وسيلة لعمل الدنيا، فإن عمل الآخرة أشرف وأعلى من أن يكون وسيلة لعمل الدنيا الذي هو أدنى، قال الله تعالى: ﴿ بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا * وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ*إِنَّ هَٰذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ* صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ ﴾ [الأعلى: ١٦-١٩].

القسم الثاني: أن يأخذ عوضًا على هذا العمل على سَبِيلِ الْجِعَالَةِ، مثل أن يقول قائل: من قام بالأذان في هذا المسجد فله كذا وكذا، أو من قام بالإمامة في هذا المسجد فله كذا وكذا، فالصحيح من أقوال أهل العلم في هذه المسألة أن ذلك جائز؛ لأن هذا العمل ليس أجرة وليس ملزما.

وأما القسم الثالث: وهو أن يكون العوض مبذولا من بيت المال، تبذله الدولة لمن قام بهذا العمل، فهذا جائز ولا شك فيه؛ لأنه من المصارف التي يصرف إليها بيت المال، وأنت مستحق له بمقتضى هذا العمل، فإذا أخذته فلا حرج عليك.

ولكن ينبغي أن يَعْلَمَ أن هذه الأعواض التي تباح لمن قام بمثل هذه الوظائف لا ينبغي أن تكون هي مقصود العبد، فإنه إذا كانت مقصوده . من أجر الآخرة، أما إذا أخذها ليستعين بها على طاعة الله وعلى القيام بهذا العمل فإنها لا تضره.

وليعلم أن أخذ الأجرة على القراءة على المريض لا بأس بها؛ لأنها ليست من هذا الباب، وقد ورد في السُّنَّة ما يدل على جوازها.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: أليست صلاة الجماعة معلقة بصلاة الإمام فإذا كانت صلاة الإمام باطلة تبطل صلاتهم؟

فأجاب رحمه الله تعالى – صلاة المأمومين معلقة بصلاة الإمام، لكنه على القول الصحيح لا تبطل صلاتهم ببطلان صلاته، إلا إذا فعل المبطل واقتدوا به وهم يعلمون أن صلاته باطلة فحينئذ لا تصح صلاتهم؛ لأنهم اقتدوا بإمام يعتقدون بطلان صلاته فيكون هذا من باب العبث واللهو.

أما إذا بطلت صلاته بأمرٍ خفي لا يعلم به المأمومون فإن المأمومين معذورون ولا تبطل صلاتهم بذلك، كما لو أحدث في أثناء الصلاة مثلا واستمر في صلاته وإن كان هذا حرامًا عليه ولا يجوز، ولكن لنفرض أنه لعبت عليه نفسه وقال: لا أستطيع أن أنصرف، أخجل من الناس، وبقي يتم صلاته بهم وهو محدث، فإن صلاة المأمومين تكون صحيحة.

وكذلك لو كان ناسيًا أنه محدث، فابتدأ بهم الصلاة وهو محدث ناسيا بهم ثم ذكر في أثناء الصلاة أنه ليس على وضوء، ولكنه استمر في صلاته، فإن صلاة المأمومين تكون صحيحة.

وكذلك لو ذكر في أثناء الصلاة أنه ليس على وضوء، ثم انصرف من صلاته ليتوضأ، فإن صلاة المأمومين تبقى صحيحة، فإن كان قد خَلْفَ يُكْمِلُ بهم الصلاة أتموها خلف هذا النائب، وإن لم يُخلّف صَلَّى كل واحد لنفسه ما بقي من صلاته، أو دفعوا أحدهم فأتم بهم الصلاة.