(۲۷۹۶) حکم رکعتی که در آن سوره فاتحه از مأموم فوت شده باشد در نماز جماعت

(۲۷۹۶) سوال: شیخ بزرگوار! مردی نماز عشا را همراه امام حاضر شد و تلاوت سوره‌‌ی فاتحه در رکعت اول از او فوت شد؛ آیا آن رکعت را درک نموده یا خیر؟

جواب:

هنگامی که انسان به نماز آمد در حالی که امام در حالت رکوع بود تکبیرة الاحرام را در حالت ایستاده می‌‌گوید سپس تکبیر رکوع را می‌‌گوید و رکوع می‌‌کند و این رکعتش کامل است چه سوره‌‌ی فاتحه را بخواند و چه سوره‌‌‌‌ی فاتحه را نخواند و دلیل آن حدیث ابوبکره J است هنگامی که آمد در حالی که رسول الله ﷺ در حالت رکوع بودند و قبل از اینکه به صف برسد به رکوع رفت و به سرعت آمد تا اینکه وارد صف شد هنگامی که پیامبر ﷺ سلام داد سؤال نمود که چه کسی این کار را انجام داده؟ ابوبکره J گفت: من‌ای رسول الله ﷺ، فرمود: «زادک الله حرصا، ولا تَعُد»[۱](الله بر حرص و اشتیاق تو بیفزاید، اما دوباره این کار را نکن) و پیامبر ﷺ به او دستور نداد که نمازش را دوباره بخواند یا اینکه رکعتی که رکوع آن را با امام درک نموده دوباره تکرار کند.

در این مناسبت دوست دارم بگویم: بر کسی که امام را در حالت رکوع درک نموده واجب است که تکبیرة الاحرام را در حالت ایستاده بگوید سپس تکبیر دوم را تکبیر رکوع بگوید و اگر خواست برای رکوع تکبیر نگوید سپس اگر امام را در حالت رکوع درک نمود و یقین حاصل کرد که قبل از بالا آمدن از رکوع او را درک نموده آن را رکعت را درک نموده است و اگر یقین حاصل نمود که امام قبل از اینکه او را در رکوع درک کند بالا آمده است رکعت از او فوت شده است.

اگر شک نمود که آیا امام را درک نموده است یا خیر؟ اگر غالب گمانش بر این بود که رکعت را درک نموده پس درک نموده است ولی اگر غالب گمانش بر این بود که درک ننموده پس درک ننموده است و اگر بدون ترجیح تردید داشت آیا درک نموده یا خیر؟ آن را درک نکرده است و در این حالات سه گانه سجده‌‌ی سهو کند.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ رجل حضر صلاة العشاء مع الإمام، وفاتته قراءة سورة الفاتحة في الركعة الأولى، فهل يكون أدرك الركعة أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا جاء الإنسان للصلاة، ووجد الإمام راكعا، فإنه يُكبر تكبيرة الإحرام قائما، ثم يكبر بالركوع ويركع، وركعته هذه تامة، سواء قرأ فيها الفاتحة أم لم يقرأ، ودليل ذلك حديث أبي بكرة رضي الله عنه أنه دخل والنبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- راكع، فركع قبل أن يصل إلى الصف، وأسرع ثم دخل في الصف، فلما سَلّم النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- سأل: «من الفاعل»؟ فقال أبو بكرة أنا يا رسول الله. قال: «زادك الله حِرْصًا، ولا تعد»، ولم يأمره النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- بإعادة الصلاة، ولا بإعادة الركعة التي أدرك الركوع مع الإمام فيها.

وبهذه المناسبة أود أن أقول: إنه يجب على من أدرك الإمام راكعا أن يكبر تكبيرة الإحرام قائما معتدلا منتصبا، ثم يُكبر ثانية للركوع، وإن شاء لم يُكَبّر للركوع، ثم إن أدرك الإمام في الركوع وتيقن أنه أدركه قبل أن يرفع من الركوع فقد أدرك الركعة، وإن تيقن أن الإمام رفع قبل أن يدركه في الركوع فقد فاتته الركعة.

وإن شك: هل أدرك الإمام في الركوع أم لا؟ فإن غلب على ظنه أنه أدركه فقد أدركه، وإن غلب على ظنه أنه لم يدركه فإنه لم يدركه، وإن تردد هل أدركه أم لا بدون ترجيح فإنه لم يدركه، وفي هذه الأحوال الثلاث عليه سجود السهو.