(۲۶۶۷) سوال: آیا طهارت شرط سجده‌‌ی تلاوت است؟ و لفظ صحیح این سجده چیست؟

جواب:

سجده‌‌ی تلاوت، سجده‌‌ای که هنگام تلاوت آیه‌‌ی سجده مشروع است و سجده‌‌ها در قرآن معروف هستند، لذا اگر خواست سجده کند، تکبیر می‌‌گوید و سجده می‌‌کند و می‌‌گوید: «سبحان ربی الأعلی»[۱] همچنین: «اللهم لک سجدت، و بک آمنت، و علیک توکلت، سجد وجهی لله الذی خلقه و صوّره، و شق سمعه و بصره، فتبارک الله أحسن الخالقین، اللهم اکتب لی بها أجرا، و حطّ عنی بها وزرا، واجعلها لی عندک ذخرا، و تقبلها منی کما تقبلتها من عبدک داود»[۲](بارالها! برای تو سجده کردم، به تو ایمان آوردم و بر تو توکل نمودم؛ چهره‌‌ام برای آن ذاتی که آن را آفریده و صورت بخشید و عضو شنوایی و بینایی در آن قرار داد، سجده نمود، با برکت است الهی که بهترین آفریدگار است، بارالها برایم به سبب آن پاداش بنویس و از گناهم کم کن و آن را نزد خود ذخیره‌‌ای قرار ده و از من همان‌‌طور که از بنده‌‌ات داود قبول نمود، قبول کن)؛ سپس بدون تکبیر و سلام بالا می‌‌آید، مگر اینکه سجده در اثنای نماز باشد، مانند اینکه قاری در حال نماز آیه‌‌ی سجده را می‌‌خواند، بر این شخص واجب است که هنگام سجده و هنگام بالا آمدن از آن تکبیر بگوید، زیرا توصیف‌‌کنندگان نماز پیامبر ﷺ می‌‌گویند: با هر بالا و پایین آمدن تکبیر می‌‌گفت و این شامل سجده‌‌ی نماز و سجده‌‌ی تلاوت می‌‌شود.

اما آنچه برخی از مردم انجام می‌‌دهند که هنگام سجده تکبیر می‌‌گویند، اما هنگام بلند شدن تکبیر نمی‌‌گویند، برای این کار وجهی را در سنت همچنین اقوال اهل علم سراغ ندارم.

اما سخن سؤال‌‌ کننده: آیا طهارت در سجده‌‌ی تلاوت شرط است؟ این مساله محل اختلاف بین اهل علم است، برخی می‌‌گویند: باید طهارت وجود داشته باشد و برخی دیگر: طهارت شرط نیست و ابن عمر Ç بر غیر طهارت سجده می‌‌نمود و نظرم بر این است که به احتیاط نزدیک‌‌تر است که مگر با طهارت سجده نکند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.