(۱۹۸۷) اگر شخصی در لباسش بعد از نماز نجاست یافت، آیا نماز‌ها را اعاده کند؟

(۱۹۸۷) سوال: شیخ بزرگوار اگر شخصی در لباسش بعد از چند نماز نجاست یافت آیا نماز‌ها را اعاده کند؟

جواب:

اگر بعد از نماز، نجاست را یافت پس اعاده لازم نیست و همچنین اگر قبل از نماز می‌دانست اما فراموش کرد که آن را بشوید و نماز خواند نیز اعاده لازم نیست و دلیل آن این است: «بَيْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي بِأَصْحَابِهِ إِذْ خَلَعَ نَعْلَيْهِ فَوَضَعَهُمَا عَنْ يَسَارِهِ، فَلَمَّا رَأَى ذَلِكَ الْقَوْمُ أَلْقَوْا نِعَالَهُمْ، فَلَمَّا قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَاتَهُ قَالَ : ” مَا حَمَلَكُمْ عَلَى إِلْقَاءِ نِعَالِكُمْ ؟ “. قَالُوا : رَأَيْنَاكَ أَلْقَيْتَ نَعْلَيْكَ فَأَلْقَيْنَا نِعَالَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : ” إِنَّ جِبْرِيلَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَتَانِي فَأَخْبَرَنِي أَنَّ فِيهِمَا قَذَرًا “. أَوْ قَالَ : ” أَذًى “. وَقَالَ : ” إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمْ إِلَى الْمَسْجِدِ فَلْيَنْظُرْ، فَإِنْ رَأَى فِي نَعْلَيْهِ قَذَرًا – أَوْ أَذًى – فَلْيَمْسَحْهُ وَلْيُصَلِّ فِيهِمَا “»[۱] (رسول اللهﷺ در روزی با اصحابش نماز می خواند، ناگاه کفش هايش را از پا درآورد و آنها را در سمت چپش گذاشت. چون مردم اين صحنه را ديدند، آنها نيز کفش های شان را از پا درآوردند. وقتی رسول اللهﷺنمازش را تمام نمود، فرمود: «چرا کفش های تان را درآورديد؟» گفتند: ديديم که کفش هايت را درآوردی، ما هم آنها را درآورديم. پس رسول اللهﷺ فرمود: : «جبرئيل نزد من آمد و به من خبر داد که بر کفش های من نجاست و پليدی است». سپس فرمود: «هرگاه کسی از شما به مسجد آمد، دقت کند اگر پلیدی و نجاستی در کفش هایش ديد، باید آن را بر زمين بمالد و سپس در آنها نماز بخواند) و هنگامی که رسول اللهﷺ دانست که در کفش‌هایش نجاست وجود دارد آن را درآورد و به نماز ادامه داد و نماز را از اول نخواند زیرا که او نمی‌دانسته است که در کفش‌هایش نجاست وجود دارد پس براین دلالت می‌دهد که اگر بدون علم در لباسش یا کفش یا شلوار یا قمیص یا غتره نجاست وجود داشته باشد نماز بخواند نمازش صحیح است.

و اگر در اثنای نماز دانست اگر امکان دارد آن را بیرون می‌آورد و به نماز ادامه می‌دهد و اگر امکان ندارد مثلا در قمیص می‌باشد و لباس دیگری نیز وجود ندارد پس نماز را قطع می‌کند تا نجاست را بشوید یا لباس را با لباس پاک عوض کند.

و در این حدیث (کفش) دلیل واضحی است بر این که رسول اللهﷺ علم غیب ندارد همانطور که اللهÀ به امر کرده که به امتش اعلام کند که علم غیب نمی‌داند و اللهÀ به او می‌فرماید: {قُل لَّاۤ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِی خَزَاۤىِٕنُ ٱللَّهِ وَلَاۤ أَعۡلَمُ ٱلۡغَیۡبَ وَلَاۤ أَقُولُ لَكُمۡ إِنِّی مَلَكٌۖ} [سوره اﻷنعام: ۵۰] (بگو: «من نمی‌گویم خزاین اللهÀ نزد من است و غیب نمی‌دانم، و به شما نمی‌گویم من فرشته هستم) و {قُلۡ إِنِّی لَاۤ أَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرࣰّا وَلَا رَشَدࣰا* قُلۡ إِنِّی لَن یُجِیرَنِی مِنَ ٱللَّهِ أَحَدࣱ وَلَنۡ أَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلۡتَحَدًا} [سوره الجن: ۲۱-۲۲] (بگو: «بی‌گمان من نمی‌توانم به شما زیانی برسانم، و نه خیر و سودی (برسانم)*(ای پیامبر!) بگو: «هیچکس مرا از (کیفر) الله پناه نخواهد داد، و غیر از او هرگز پشت و پناهی نخواهم یافت) رسول اللهﷺ علم غیب ندارپ و مالک نفع و ضرر کسی نیست زیرا که او بشر و مخلوق اللهÀ می‌باشد و آنچه بشر از مریضی، گشنگی، تشنگی و گرما و سردی بدان دچار می‌شود رسول اللهﷺ نیز دچار می‌شود همانگونه که رسول در نماز فرمواش کرد و فرمود:«إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ أَنْسَى كَمَا تَنْسَوْنَ، فَإِذَا نَسِيتُ فَذَكِّرُونِي»[۲] (من هم مانند شما بشر هستم و فراموش می‌کنم هماطور که شما فراموش می‌کنید پس هنگامی که فراموش کردم بیادم آورید) و اینگونه می‌دانیم که کسانی که رسول اللهﷺ را برای نفع و ضرر رساندن می‌خوانند و عالم غیب می‌دانند بر گمراهی هستند و اللهÀ می‌فرماید:{قُل لَّا یَعۡلَمُ مَن فِی ٱلسَّمَـٰوَ ٰ⁠تِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَیۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ} [سوره النمل: ۶۵] (بگو: «در آسمان‌ها و زمین جز اللهÀ هیچ کس غیب نمی‌داند) اما انسان موفق کسی است که جز اللهÀ را نمی‌خواند و جز بر اللهÀ اعتماد نمی‌کند و نفع و ضرر را جز از اللهÀ نمی‌داند و دفع ضرر را جز از اللهÀ از کسی دیگر نمی‌خواهد.

مهم این است که می‌گوییم هر کسی که با لباس نجس نماز بخواند و از آن خبر نداشته باشد نمازش صحیح است و هرکسی که در لباس نجس نماز بخواند و از نجاست آن خبر داشته ولی بعد فراموش کرده که آن را بشوید و نماز خواند پس اعاده آن لازم نیست.

اما کسی که بدون وضو از روی فراموشی یا جهل نماز بخواند سپس برای او آشکار می‌شود پس باید نماز را اعاده کند همانطور که اگر انسان گوشت شتر بخورد و نداند که گوشت شتر بوده است و نماز بخواند و بعد بفهمد که گوشت شتر بوده است واجب است که وضو بگیرد و نماز را اعاده کند زیرا بدون وضو نماز خوانده است.

پس فرق است بین کسی که نماز را بدون وضو می‌خواند و نماز را با لباس نجس می‌خواند و همچنین اگر انسان در خواب محتلم شود از خواب که بیدار می‌شود نداند و وضو بگیرد و نماز فجر را بخواند سپس برایش مشخص شود که در شب محتلم شده پس باید غسل کند و نماز را اعاده کند زیرا که غسل نکرده بوده است.

[۱] رواه احمد (۹۲/۲) و ابو داود (۶۵۰).

[۲] رواه البخاري (٤٠١) و مسلم (٥٧٢).

تعداد بازدید: 6

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ إذا وجد الشخص في ثوبه نجاسة بعد عدة صلوات هل يعيد هذه الصلوات؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا وجد المصلي في ثوبه نجاسة بعد أن صلى فإنه لا إعادة عليه، وكذلك لو كان يعلم بالنجاسة قبل الصلاة ولكن نسي أن يغسلها ثم صلى فلا إعادة عليه، ودليل ذلك أن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم – صلى بأصحابه ذات يوم، وكان لابسا نعليه، وفي أثناء الصلاة خلعهما، فخلع الصحابة نعالهم تأسيا برسول الله -صلى الله عليه وعلى آله وسلم، فلما قضى الصلاة سألهم: لماذا خلعوا النعال؟ فقالوا: رأيناك خلعت نعليك فخلعنا نعالنا. فقال النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «إن جبريل أتاني فأخبرني أن فيهما قدرًا فخلعتهما»، فهنا عَلِمَ النبي صلى الله عليه وسلم بما في نعليه من القذر، واستمر في صلاته بعد خلعهما ولم يستأنف الصلاة، لأنه كان لا يعلم -عليه الصلاة والسلام- أن فيهما قذرًا، فدل ذلك على أن من جهل النجاسة في لباسه من نعال أو سروال أو قميص، أو غترة حتى صلى فإن صلاته صحيحة، وإن علم في أثناء الصلاة خلع النجس إن أمكنه خلعه واستمر في صلاته، وإن لم يمكنه خلعه مثل أن تكون النجاسة في قميص ليس عليه غيره، فإنه يقطع صلاته ليغسل النجاسة أو يبدل بالثوب النجس ثوبا طاهرا.

وفي هذا الحديث -حديث النعلين- دليل واضح على أن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- لا يعلم الغيب، كما أمره ربه -عز وجل- أن يعلن للأمة أنه لا يعلم الغيب، فقال الله تعالى له: ﴿ قُل لَّا أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكَ ﴾ [الأنعام: ٥٠]، وقال الله تعالى له: ﴿ قُلْ إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُرُ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا قُلْ إِنِّي لَن يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِن دُونِهِ مُلْتَحَدًا ﴾ [الجن: ۲۱-۲۲] ، فالنبي لا يعلم الغيب، ولا يملك لغيره ضرا ولا رشدًا، ولا نفعا ولا ضرا، لأنه بشر مخلوق الله عز وجل، مَرْبُوبٌ الله ، يصيبه ما يصيب البشر من المرض والجوع والعطش والحر والبرد، كما قال -عليه الصلاة والسلام – حين نسي في صلاته، قال: «إنما أنا بشر مثلكم أنسى كما تنسون، فإذا نسيت فذكروني».

وبهذا نعرف ضلال من يَدْعُونَ النبي صلى الله عليه وسلم أن يكشف ضُرَّهُمْ، أو يجلب لهم النفع، أو يظنون أن النبي صلى الله عليه وسلم يعلم الغيب ، قال الله -تبارك وتعالى-: ﴿ قُل لا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللهُ ﴾ [النمل: ٦٥]، ولكن الإنسان الموفق هو الذي لا يدعو إلا الله، ولا يعتمد إلا على الله، ولا يطلب النفع إلا من الله ولا يطلب دفع الضرر أو رفعه إلا من الله -عز وجل-.

المهم أن نقول: كل من صلى بثوب نجس وهو لا يعلم أنه نجس فصلاته صحيحة، وكل من صلى بثوب نجس كان عالما أنه نجس لكن نسي أن يغسل النجاسة فإنه لا يعيد صلاته.

أما من صلى بغير وضوء -ناسيًا أو جاهلا – ثم تَبَيَّنَ له فعليه أن يعيد الصلاة، كما لو أكل الإنسان لحم إبل، وهو لا يدري أنه لحم إبل فصلى، ثم تبين له بعد الصلاة أنه أكل لحم إبل، وجب عليه أن يتوضأ ويعيد الصلاة، لأنه صلى بغير وضوء.

فيفرق بين من صلى بغير وضوء، وبين من صلى في ثوب نجس، وكذلك لو أن الإنسان أصابته جنابة في نومه فقام ولم يعلم بها، فتوضأ وصلى الفجر، ثم تبين له بعد ذلك أن في ملابسه جنابة كانت من الليل، فعليه أن يغتسل ويعيد الصلاة، لأنه صلى وهو محدث.