(۱۶۷۱) سوال: آیا استفاده از عطری که حاوی الکل است برای شخص مسلمان، جایز می‌باشد؟
جواب:
عطرهای حاویِ الکل، دو گونه هستند:
۱. اگر الکل کمی در آن به کار رفته باشد و تأثیر نداشته باشد، استفاده از آن ایرادی ندارد زیرا مقدارش بسیار اندک است و هیچ تأثیری ندارد؛ چنان که مثلا حاوی یک درصد، سه درصد یا پنج درصد از الکل باشد.
۲. اگر مقدار الکل زیاد باشد، علما درباره‌ی استفاده از این گونه عطرها اختلاف نظر دارند، چنان که مثلا حاوی پنجاه درصد از الکل باشد؛ برخی آن را جایز می‌دانند و می‌گویند: از این عطر برای مست شدن و اِسکار استفاده نمی‌شود بلکه برای خوشبویی استعمال می‌شود. همچنین چیزی که از حرام بودن آن، اطمینان داریم نوشیدن ماده‌ی مست کننده است در حالی که این شخص، آن را ننوشیده است زیرا B فرمود: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ * إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمْ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنْ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنتَهُونَ} [المائدة: ۹۱-۹۰] : (اى كسانى كه ايمان آوردهايد! شراب، قمار، بت‌ها و تيرهاى قرعه، پليد و ناپاک هستند؛ از کار شيطان می‌باشند؛ پس از آن‌ها دورى نمایید تا رستگار شويد. شيطان فقط مىخواهد با شراب و قمار، ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند و شما را از ياد الله و از نماز باز دارد؛ پس آيا شما دست نمىکشيد؟). این دسته از علما استدلال کرده‌اند که علت حکم تحریم، این است که موارد مذکور موجب دشمنی، کینه، باز داشتن از ذكر الله À و نماز می‌شود در حالی که این علت در خوشبو کردن خود با آن، یافت نمی‌شود.
برخی از علما نیز بر این عقیده‌اند که استفاده از این گونه عطرها درست نیست زیرا فرموده‌ی الله À: {فَاجْتَنِبُوهُ} عام و کلی می‌باشد. نظر من این است که شخص با استفاده از این گونه عطرها، مرتکب گناه نشده است اما احتیاط، اقتضا می‌کند که از آن استفاده نکند و این در حالی است که الحمدلله عطرهای بدون الکل بسیار زیاد است.
درباره‌ی پاک یا ناپاک بودن عطرهای حاوی الکل، باید گفت که این عطرها هر چند که حاوی الکل با درصد زیاد باشد نیز پاک و طاهر است زیرا در قرآن، سنت و کردار صحابه H دلیلی برای نجس بودن خمر وجود ندارد. وقتی که دلیلی برای نجس بودن چیزی وجود نداشته باشد نیز اصل بر پاک بودن آن است تا این که دلیلی در این باره یافت شود. همچنین تحریم یک چیز، دلیلی بر نجس بودن آن نیست زیرا گاهی چیزی حرام است در حالی که نجس نیست مانند چیزهای مضر که حرام است حتی اگر نجس نباشد؛ مثلا سَم، حرام است اما نجس نیست. همچنین خوردن چیزی که باعث افزایش یا شدت بیماری شود مانند خوردن شیرینی برای فردی که مبتلا به بیماری قند است، حرام می‌باشد در حالی که شیرینی نجس نیست بلکه شيخ الإسلام ابن تیمیه Ë می‌گوید: (اگر انسان بترسد که بر اثر پرخوری از غذای حلال، مبتلا به بیماری شود، آن غذای حلال برایش حرام می‌شود). مهم این است که لزوما حرام بودن چیزی دلیلی بر نجاست آن نیست زیرا شکی در حرام بودن خمر نیست اما نجس نمی‌باشد زیرا دلیلی بر نجاستش وجود ندارد. سؤال کننده این را دانست که لزوما حرام بودن چیزی دلیلی بر نجاست آن نیست بلکه دلیل ایجابی بر عدم نجاست آن وجود دارد؛ در صحيح مسلم، ثابت است که: «أن رجلا أهدى لرسول الله ﷺ راوية خمر، فقال له رسول الله ﷺ «هل علمت أن الله قد حرمها؟» قال: «لا»، فسارّ إنساناً. فقال له رسول الله ﷺ: «بم ساررته؟» فقال: «أمرته ببيعها» فقال: «إن الذي حرم شربها حرم بيعها». قال: ففتح المزادة حتى ذهب ما فيها»[۱] : (مردی یک کوزه شراب به رسول الله ﷺ هدیه داد. رسول الله ﷺ به او فرمود: (آیا باخبر شده‌ای که الله، آن را حرام نموده است؟ گفت: خیر. سپس با شخصی آهسته سخن گفت. رسول الله ﷺ فرمود: چه چیزی را با او نجوا نمو‌دی؟ گفت: به او دستور دادم که آن را بفروشد. ایشان ﷺ فرمود: (همان کسی که نوشیدنش را حرام نموده، فروختن آن را نیز حرام نموده است). آن مرد، درب ظرف را باز کرد و شراب را بر زمین ریخت). بنابراین آن مرد، دهانه‌ی کوزه را گرفته و آن خمر را در حضور رسول الله ﷺ سرازیر کرد و اگر خمر، نجس بود ایشان به وی دستور می‌داد که کوزه را بشوید. دلیل دیگر این است که: «لما نزل تحریم الخمر أراقها المسلمون في سكك المدينة»[۲] : (وقتی حکم تحریم خمر، نازل شد، مسلمانان همه را در کوچه‌های مدینه سرازیر کردند)
و از آنان نقل نشده است که آن ظرف‌ها را به خاطر نجاست خمر، شسته باشند.
[۱] تخریج آن گذشت.
[۲] صحیح بخاری: کتاب المظالم والغضب، باب صب الخمر فی الطریق، شماره (۲۴۶۴). صحیح مسلم: کتاب الأشربة، باب تحریم الخمر…، شماره (۱۹۸۰).
