(۱۵۲۴) آیا دست زدن به زن و لمس کردن وی، وضو را باطل می‌کند؟

(۱۵۲۴) سوال: آیا دست زدن به زن و لمس کردن وی، وضو را باطل می‌کند؟

جواب:

علما در این باره اختلاف نظر دارند؛ برخی گفته‌اند: دست زدن به زن و لمس کردن وی مطلقا وضو را باطل نمی‌کند. برخی نیز گفته‌اند: لمس کردن زن، مطلقا وضو را باطل می‌کند. برخی دیگر گفته‌اند: لمس کردن زن اگر از روی شهوت باشد، وضو را باطل می‌کند اما اگر از روی شهوت نباشد، وضو را باطل نمی‌کند.

دیدگاه راجح همین است که لمس کردن زن، در هیچ صورت وضو را باطل نمی‌کند مگر این‌ که مذی یا چیزی شبیه آن از بدن خارج شود که در این صورت، وضو به خاطر خروج مذی باطل می‌شود.

کسانی که لمس زن را در هر صورتی باطل‌کننده‌ی وضو می‌دانند، به این آیه استدلال کرده‌اند: {أَوْ جَاء أَحَدٌ مِّنكُم مِّن الْغَآئِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ} [النساء: ۴۳] : (… يا از قضاى حاجت آمده بودید يا با زنان آميزش كرده‏ بودید و آب پیدا نکردید، پس تيمم كنيد). در قرائت دیگری از قرائت‌های هفت‌گانه آمده است: {أو لَمَسْتُمُ النِّساءَ} یعنی منظور از لمس، این است که مرد، همسرش را با دست یا عضو دیگری لمس نماید.

صحیح این است که منظور از ملامست در این آیه، جماع و هم‌بستری می‌باشد چنان‌چه ابن عباس I تفسیر نموده است؛ زیرا الله B در این آیه‌ی کریمه دو طهارت اصلی (غسل و وضو) و طهارت بدل (تیمم) را ذکر نموده و از دو سبب یاد کرده است: سبب طهارت کبری و سبب طهارت صغری؛ الله B در این آیه: {فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ فَامْسَحُوا بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إلَی الکَعْبَینِ} [المائدة: ۶] : (صورت‌هایتان و دستانتان را تا انتهای آرنج بشویید سپس سرهایتان را مسح نمایید و پاهایتان را تا مچ بشویید) طهارت صغری (وضو) که سببش حدث اصغر (بی‌وضویی) است را ذکر نمود سپس در ادامه فرمود: {وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا} [المائدة: ۶] : (اگر در حالت جنابت بودید، غسل نمایید) بنابراین در این قسمت نیز از طهارت کبری (غسل) و سبب آن که جنابت است یاد کرد. در عبارت {فَتَيَمَّمُوا} : (پس تیمم نمایید) نیز الله À طهارت بدل که تیمم است را بیان نمود.

بنابراین در این فرموده‌ی الله À: {أَوْ جَاء أَحَدٌ مِّنكُم مِّن الْغَآئِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ} [النساء: ۴۳] : (… يا از قضاى حاجت آمده بودید يا با زنان آميزش كرده‏ بودید) به دو چیزی که سبب وجوب طهارت گرفتن می‌باشد اشاره شده است: {أَوْ جَاء أَحَدٌ مِّنكُم مِّن الْغَآئِطِ} از سبب طهارت صغری (وضو) یاد کرده است و {أَوْ لامَسْتُمْ النِّسَاءَ} از سبب طهارت کبری (غسل) سخن می‌گوید.

اگر لمس را به معنای لمس کردن با دست یا دیگر اعضا بدانیم، چنان می‌شود که گویا در این آیه دو سبب وجوب طهارت صغری (وضو) ذکر شده و سبب وجوب طهارت کبری (غسل) اهمال شده است! به هر حال در این آیه دلالتی برای کسانی که وضو را با لمس زن، باطل می‌دانند وجود ندارد و اصل نیز بر برائت ذمت و بقای طهارت است. چیزی که با دلیل شرعی ثابت ‌گردد نیز فقط با دلیل شرعی همانند آن یا قوی‌تر از آن، رد می‌شود لذا چون طهارت با دلیل شرعی ثابت گشته است فقط دلیل شرعی همانند آن یا قوی‌تر از آن می‌تواند به باطل بودنش حکم کند.

تعداد بازدید: 12

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل مس المرأة يُبطل الوضوء؟

فأجاب رحمه الله تعالى : اختلف أهل العلم -رحمهم الله – في مس المرأة؛ هل ينقض الوضوء أم لا؟

فمنهم من قال: إنه لا ينقض الوضوء مطلقا.

ومنهم من قال: إنه ينقض الوضوء مطلقا.

ومنهم من قال: إن كان لشهوة نقض الوضوء، وإن كان لغير شهوة لم ينقض الوضوء.

والقول الراجح أنه لا ينقض الوضوء مطلقا، إلا أن يخرج شيء من المس؛ كالمذي وشبهه، فإن الوضوء ينتقض بهذا الخارج.

وقد استدل القائلون بأن اللمس ينقض مطلقا بقوله تعالى: ﴿ أَوْ جَاء أَحَدٌ مِّنكُم مِّن الْغَآئِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ ﴾ [النساء: ٤٣]. وفي قراءة أخرى سبعية: ﴿ أَوْلَمَسْتُمُ النِّسَاءَ ﴾ . بناء على أن المراد باللمس ملامسة الرجل للمرأة باليد أو بغيرها من الأعضاء.

والصواب: أن المراد بالملامسة في هذه الآية هو الجماع، كما فسر ذلك ابن عباس رضي الله عنه، ويدل لهذا أن الله تعالى ذكر في الآية الكريمة الطهارتين الأصليتين وطهارة البدل، وذكر الله تعالى فيها السببين: سبب الطهارة الكبرى، وسبب الطهارة الصغرى.

ففي قوله تعالى: ﴿ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ فَامْسَحُوا بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إلَی الکَعْبَینِ ﴾ [المائدة: ٦]. في هذا ذكر الطهارة الصغرى التي سببها الحدث الأصغر، وفي قوله: ﴿ وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا ﴾ [المائدة:6 ] ذَكَر الله تعالى الطهارة الكبرى وسببها، وهو الجنابة. وفي قوله ﴿فَتَيَمَّمُوا﴾. ذَكَر الله تعالى طهارة البدل، وهي التيمم.

وعلى هذا فيكون قوله: ﴿ أَوْجَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَابِطِ أَوْ لَمَسْتُمُ النساء ﴾ [النساء: ٤٣]. فيه إشارة إلى ذكر الموجبين للطهارتين، ففي قوله: ﴿ أَوْ جَاء أَحَدٌ مِّنكُم مِّن الْغَآئِطِ ﴾ . ذَكَر مُوجِب الطهارة الصغرى، وفي قوله: ﴿أو لَمَسْتُمُ النِّسَاءَ﴾ . ذكر موجب الطهارة الكبرى.

ولو حملنا اللمس على اللمس باليد وغيرها من الأعضاء بدون جماع لكان في الآية ذكرٌ لموجبين من موجبات الطهارة الصغرى، وإغفال لموجب الطهارة الكبرى. وعلى كل حال هذه الآية ليس فيه دلالة لما ذهب إليه أولئك القوم الذين قالوا بنقض الوضوء إذا مس الرجل المرأة، والأصل براءة الذمة، وبقاء الطهارة، وما ثبت بدليل لا يرتفع إلا بدليل مثله، أو أقوى منه، فإذا كانت الطهارة ثابتة بدليل شرعي فإنه لا ينقضها إلا دليل شرعي؛ مثل الذي ثبتت به، أو أقوى.