چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۱۲۶۹) تفریق بین قرآن و سنت جایز است یا خیر؟

(۱۲۶۹) سوال: عده‌ای می‌گویند که حکم وجوب فقط در قرآن وجود دارد و آنچه در احادیث می‌آید، فقط سنت است و الزامی نیست. چه جوابی باید به چنین اشخاصی داد؟

جواب:

یعنی می‌گویند: اوامری که در قرآن وجود دارد، دالّ بر وجوب هستند و اوامری که در سنت است، دلالت بر استحباب دارند. می‌گوییم: اینها اشتباه بزرگی می‌کنند؛ چون آنچه در سنت وجود دارد همانند آن چیزی است که در قرآن است. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا} [نساء: ۸۰]: (هر کس از پیامبر اطاعت کند، از الله اطاعت کرده و هر کس رویگردان شود، پس ما تو را به عنوان نگهبان بر آنان نفرستاده‌ایم).

نیز می‌فرماید: {وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا} [جن: ۲۳]: (و هر کس نافرمانی الله و رسولش کند، همانا برای او آتش جهنم است که در آن همیشه جاوید خواهد ماند). نیز می‌فرماید: {قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ} [آل عمران: ۳۱]. (بگو اگر الله را دوست دارید، پس از من پیروی کنید که الله شما را دوست می‌دارد و گناهانتان را می‌آمرزد و الله غفور رحیم است). بلکه آنچه در سنت وجود دارد، در قرآن نیز وجود دارد.

زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ما را امر به اطاعت از الله و رسولش می‌کند و می‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ} [محمد: ۳۳]. (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، الله را اطاعت کنید و پیامبر را اطاعت نمایید و اعمالتان را باطل نکنید). نیز می‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ} [نساء: ۵۹]. (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، الله را اطاعت نمایید و پیامبر را اطاعت کنید و کسی را که از میان خودتان، ولی امر است). فرقی بین قرآن و سنت در این امور وجود ندارد.

بله، در ثبوت، بین قرآن و سنت فرق وجود دارد: قرآن با نقل متواتر، ثابت است. اما سنت، هم متواتر دارد و هم صحیح و حسن و ضعیف و موضوع و مکذوب بر رسول اللهﷺ که باید در موردشان اطمینان حاصل نمود. اما آن چیزهایی که در سنت به ثبوت رسیده‌اند، همانند چیزی است که در قرآن آمده است.

***

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: بعض الناس يقولون أن الواجب موجود فقط في القرآن، وأن ما قاله الرسول سُنَّة فقط ليست إلزامية، فماذا نردّ على مثل هؤلاء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: يعني يقولون: إن الأوامر التي في القرآن على الوجوب، والتي في السُّنّة على الاستحباب نقول: هؤلاء أخطؤوا خطأ كبيرًا؛ لأن ما جاءت به السنة كالذي جاء به القرآن قال الله تبارك وتعالى: ﴿ مَّن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظا ﴾ [النساء: ٨٠] وقال تعالى: ﴿ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ، فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَلِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ﴾ [الجن: ٢٣] وقال تعالى: ﴿ قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴾ [آل عمران: ۳۱] بل إن ما جاءت به السنة جاء في القرآن؛ لأن الله أمرنا أن نطيع الله ورسوله فقال: ﴿ يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تبطلوا اعملكم ﴾ [محمد: ۳۳] وقال تعالى: ﴿ يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُم ﴾ [النساء: ٥٩]. ولا فرق بين السنة والكتاب في هذه الأمور.

نعم يُفرّق بين السنة والكتاب في الثبوت فالقرآن ثابت بالنقل المتواتر، والسنة منها المتواتر، ومنها الصحيح، ومنها الحسن، ومنها الضعيف، ومنها الموضوع المكذوب على الرسول – عليه الصلاة والسلام- فيُتَثَبِّتُ فيها، وأما إذا ثبتت عن الرسول عليه الصلاة والسلام- فما ثبت عن الرسول فهو كالذي جاء في القرآن.

مطالب مرتبط:

(۱۲۷۵) شرح قاعده‌ی «المعروف عرفا کالمشروط شرطا»

آنچه در عرف به آن عمل می‌شود و معروف است، همانند چیزی است که شرط قرار داده شده است. برخی این قاعده را چنین گفته‌اند: «شرط عرفی مثل شرط لفظی است»

ادامه مطلب …

(۱۲۸۶) حکم تقلید از مذاهب اربعه

در صورتی که شخص عامی باشد و از قرآن و سنت چیزی نفهمد، باید از یک عالم معتبر تقلید کند. اما تقلید کورکورانه توسط عالم نمایان، ممنوع است

ادامه مطلب …

(۱۲۹۶) خطر فتوا دادن از روی جهل و بی علمی

کسی که در امور شرعی فتوا می‌دهد، در حقیقت دارد از جانب الله تعالی سخن می‌گوید. پس برای هیچ کس جایز نیست بدون علم، فتوا دهد.

ادامه مطلب …

(۱۲۸۰) حکم مذهب گرایی و تعصب نسبت به مذاهب

وقتی انسان خودش نمی‌تواند حکم را از قرآن و سنت استخراج نماید، راهی جز تقلید ندارد. به این دلیل: {فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}

ادامه مطلب …

(۱۲۶۲) تعریف سنت و حکم ترک کردن آن

سنت آن است که انسان با انجامش ثواب دارد و به خاطر ترک آن گنهکار نیست. این در صورتی است که این کار از روی اکراهش نسبت به سنت نباشد

ادامه مطلب …

(۱۲۸۹) اگر ببیند فتوایش اشتباه بوده است

اگر فتوای اول از روی اجتهاد بوده و او شایستگی اجتهاد را دارد و بعد از تحقیق و جستجو و مناقشه بفهمد که اجتهاد اولش خطا بوده، گناهی بر او نیست

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه