(۱۰۸۴) سوال: لطفاً این حدیث پیامبرﷺ را شرح دهید که می‌فرماید: «آگاه باشید که در بدن تکه گوشتی وجود دارد که اگر اصلاح شود، همه‌ی بدن اصلاح می‌شود و اگر فاسد گردد، همه‌ی بدن فاسد می‌شود. بدانید که آن قلب است»؟[۱]

جواب:

مقصود پیامبرﷺ این است که مدار صلاح و فساد بر قلب می‌باشد که تکه گوشتی بیشتر نیست، اما همه‌ی بدن را مدیریت می‌کند. این تکه گوشت اگر اصلاح شود، همه‌ی بدن اصلاح می‌شود و اگر فاسد شود همه‌ی بدن فاسد می‌شود. پس بر ما واجب است که برای پاکی قلب‌هایمان و از بین بردن شک و شبهات از آن حریص باشیم و بیشتر از سایر اعضای دیگر به آن رسیدگی کنیم. بسیاری از مردم را می‌بینی که برای خوب انجام دادن کارهای ظاهری، حریص هستند؛ اما قلبشان را فراموش کرده‌اند. این اشتباه است.

مهمترین چیز این است که همیشه در حال بررسی قلبت باشی: اخلاصش چگونه است؟ به چه سمتی مایل است؟ توکلش چطور است؟ کمک گرفتنش به چه صورت است؟ و غیره. وقتی قلب اصلاح شود، تمام بدن اصلاح می‌شود و اگر فاسد شود همه‌ی بدن فاسد می‌شود.

***

[۱] صحیح بخاری: کتاب الإیمان، باب فضل من استبرأ لدینه. حدیث شماره: (۵۲). صحیح مسلم: کتاب المساقاة، باب أخذ الحلال و ترک الشبهات. حدیث شماره: (۱۵۹۹). از نعمان بن بشیر رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «ألا وإنَّ في الجَسَدِ مُضْغَةً، إذا صَلَحَتْ، صَلَحَ الجَسَدُ كُلُّهُ، وإذا فَسَدَتْ، فَسَدَ الجَسَدُ كُلُّهُ، ألا وهي القَلْبُ».