(۵۴۶) سوال: در کتابی خواندم که نام‌گذاری به (عبد الحارث) شرك است؛ نظر شما در این باره چیست؟ لطفا توضیح دهید که چگونه شرک به شمار می‌رود؟
جواب:
نام‌گذاری “عبد الحارث” نسبت دادن عبودیت و بندگی به مخلوق است؛ زیرا “حارث” از صفت‌های مخلوق است؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ} [الواقعه: ۶۳]: (آیا به چیزی که می‌کارید، نگاه کرده‌اید؟) پیامبر ﷺ نیز فرمود: «وَأَصدَقُها حارث وهمام»۱ : (درست‌ترین نام‌ها، حارث و هَمّام است) آوردن واژه‌ی عبد با اسمی غیر از اسم‌های الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شرك است؛ زیرا عبودیت فقط برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است. بنابراین جایز نیست که انسان، فرزندش را با چنان نام نهد که بنده و عبادت‌گزار غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد. ابن حزم رَحِمَهُ‌الله می‌گوید: “علما اجماع و اتفاق دارند که هر اسمی که در آن نسبت عبادت برای غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد، حرام است و فقط در مورد حرام بودن اسم عبد المطلب، اختلاف نظر دارند” دیدگاه راجح و صحیح این است که تمامی این نام‌ها (حتی عبد المطلب) جایز نیست اما این که پیامبر ﷺ فرمود: «أنا النَّبِیُّ لاَ كَذِب، أنا ابنُ عَبدِ المُطَّلِب»۲ » : (من پیامبر هستم، نه دروغ‌گو؛ من فرزند عبد المطلب هستم) این سخن برای بیان خبر است، نه برای نام‌گذاری.
به همین خاطر اگر نام پدر کسی از ترکیب عبد با اسمی غير از اسم‌های الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد و امکان تغییر اسم این پدر نباشد، صحیح است که گفته شود: فلانی پسر عبد فلان یا فلانی پسر عبد فلان چیز؛ زیرا این برای خبر است و نام‌گذاری یا تأیید آن نیست و پوشیده نیست که باب بیان خبر نزد اهل علم، وسیع‌تر از باب انشاء و ایجاد است.
***
