(۴۴۷) حکم شرکت در حلقات علم

(۴۴۷) سوال: از رسول الله ﷺ روایت شده که عده‌ای را دید که برای یادگیری علم حلقه‌ زده‌اند و عده‌ی دیگری دید که برای ذکر، حلقه زده‌اند و ایشان در حلقه‌ی علم نشست؛ آیا این روایت، صحیح است؟ در حال صحت این روایت، در گروه ذکر، چه ذکری می‌گفتند و چگونه ذکر می‌گفتند؟ رسول الله ﷺ نیز آنان را از این کار منع نکرد اما حلقه‌ی علم را ترجیح داد؛ آیا این مسئله می‌تواند دلیلی بر بدعت بودن حلقه‌های ذکر دسته‌جمعی باشد؟ هر چند که بنا بر صحت این حدیث، رسول الله ﷺ آنان را از این کار، نهی و منع نکرد بلکه فقط از نشستن با آنان خودداری کرد.

جواب:

درباره‌ی صحت این حدیث نمی‌دانم و البته گمان نکنم صحیح و از رسول الله ﷺ ثابت باشد؛ اما تردیدی نیست که جمع شدن برای علم، از جمله با فضیلت‌ترین اعمال است زیرا علم، نوعی از جهاد در راه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است چون تنها با علم و روشن‌گری است که دین، استوار می‌گردد اما جنگ و مبارزه برای کسی است که با دین دشمنی و مخالفت کند و پیرو احکام و آموزه‌های آن نشود.

گردهمایی برای ذکر نیز ایرادی ندارد اما نه مانند جمع شدن برخی صوفی‌ها که همگی جمع می‌شوند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را یک‌صدا ذکر می‌کنند و… ؛ اما اگر برای قرائت قرآن و… جمع شوند بدین صورت که شخصی تلاوت کند و دیگران گوش فرا دهند سپس نوبتی قرائت کنند، اشکال و ایرادی ندارد.

***

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة من السودان: ورد عن الرسول صلى الله عليه وسلم أنه وجد حلقة علم وحلقة ذكر، فجلس في حلقة العلم. فهل هذا صحيح؟ وإن كان كذلك فكيف كان يذكر أولئك الذين كانوا في حلقة الذكر؟ أو ماذا يقولون؟ والرسول صلى الله عليه وسلم لم يمنعهم، ولكنه فضل حلقة العلم، وهل يعتبر هذا دليلًا على أن حلق الذكر الجماعي بدعة، مع أن الرسول صلى الله عليه وسلم في هذا الحديث – إن كان صحيحا – لم ينههم عن ذلك، وإنما اجتنبهم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: هذا الحديث لا أعلم ،صحته، ولا أظنه يصح عن النبي صلى الله عليه وسلم ولكن الاجتماع على العلم لا شك أنه من أفضل الأعمال؛ لأن العلم نوع من الجهاد في سبيل الله، فإن الدين إنما قام بالعلم والبيان، والقتال لمن نابذه وعارضه، ولم يخضع لأحكامه.

وأما الذكر فإن الاجتماع أيضًا عليه لا بأس به، ولكنه ليس الاجتماع الذي يفعله بعض الصوفية؛ الذين يجتمعون جميعًا، ويذكرون الله تعالى بصوت واحد، أو ما أشبه ذلك، إنما لو يجتمعون على قراءة القرآن، أو ما أشبه هذا؛ مثل أن يقرأ أحد والآخرون ينصتون له، ثم يديرون القراءة بينهم، فهذا ليس فيه بأس، ولا حرج فيه.